موانع و امیدهای انرژی اتمی ایران
5 اكتبر 2014 >>
گروه ۵+۱ و ایران روز پنج‌شنبه زیر نظر توجهات جهانی، مذاکرات در مورد برنامه‌ی مشکوک به ماهیت نظامی اتمی را از سر گرفته‌اند.
این پنج‌شنبه ایران و شش قدرت جهان (گروه ۵+۱ متشکل از ایالات متحده، چین، روسیه، بریتانیا، فرانسه و آلمان) مذاکرات در مورد پرونده‌ی اتمی ایران را در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک همزمان با ماموریت اتحادیه‌ی اروپا در نیویورک از سر گرفتند. انتخاب شهر نیویورک برای مذاکرات بی‌اهمیت نبود. این شهر در روزهای آینده در چهارچوب شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد میزبان صد و چهل رئیس جمهور از سراسر جهان خواهد بود.
اگر در گذشته دو طرف مذاکره کننده ترجیح داده بودند که از نظر حفظ اسرار، مذاکرات را در شهر ژنو و وین انجام دهند امروز دیگر ترسی از علنی کردن بی‌سابقه‌ی مذاکرات‌شان ندارند. در این رابطه، نیویورک به عنوان یک نماد در روابط آمریکا و ایران باقی مانده است که مربوط به تماس تلفنی تاریخی بین رئیس جمهورآمریکا و ایران، باراک اوباما با حسن روحانی در حاشیه‌ی نشست سازمان ملل متحد در سپتامبر ۲۰۱۳ است. این رویداد باعث شد تا حصول به یک توافق موقت در ژنو تسهیل شود. یک طرح عملکرد مشترک تدوین شد تا تاثیر تحریمها علیه ایران را تعدیل کند. در مقابل هم تهران، غنی‌سازی اورانیوم تا حد ۵ درصد را متوقف کرد و ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را خنثی کرده است.
شرایط خاص
رئیس هیات ایرانی، محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه‌ی ایران روز سه شنبه به نیویورک رسید. همین چهارشنبه اقامت‌اش را با خوردن یک ناهار با کاترین اشتون، رئیس دیپلماسی اتحادیه‌ی اروپا آغاز کرد و ملاقات‌های دو جانبه‌ایی با نمایندگان گروه ۵+۱ انجام داد.
این قرار ملاقات نیویورکی نیز پر خطر است. وضعیت بین المللی کنونی منجر به ایجاد شرایط و زمینه‌ی خاصی شده است. در این روزهای آخر، ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها در مورد همکاری احتمالی برای مبارزه با دولت اسلامی، که در سوریه دست به خشونت‌هایی زده، گفتگو کرده‌اند. به علاوه این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه اکیدا خواستار شفافیت بیشتر ایران در روند بررسی‌ها شد. تهران هنوز به این درخواست آژانس درباره‌ی موضوع تحقیق‌اش درباره‌ی چاشنی‌های آتش‌زن که برای ساختن بمب به کار می‌رود، پاسخ نداده است. ایران همچنین برخی از مطالعات‌اش را هم شفاف‌سازی نکرده است، مطالعاتی که می‌تواند برای محاسبه‌ی قدرت انفجاری سلاح اتمی استفاده شود.
حق غنی‌سازی
موانعی که برای نهایی کردن این توافق جامع برسر راه است بسیار مهم هستند، توافقی که در تاریخ ۲۴ نوامبر منقضی می‌شود. اولین مانع مربوط به موضوع غنی‌سازی اورانیوم است. شش قدرت مذاکره کننده و قبل از همه غربیها انتظار دارند که ایران توانایی غنی‌سازی‌اش را کاهش دهد، در حالی که تهران تمایل دارد که غنی‌سازی‌اش در مقیاس «صنعتی» را توسعه دهد. بر طرف کردن این خطر به سادگی ممکن نیست. غربیها بیم دارند که با حفظ این توانایی (یعنی بیش از نوزده هزار سانتریفیوژ) جمهوری اسلامی به سادگی قادر خواهد بود که بمب اتمی بسازد. اگر چه تهران یکی از امضا کنندگان توافق منع گسترش سلاح‌های اتمی است، اما [انتظار دارد] که حق غنی‌سازی اورانیوم را برای مقاصد غیر نظامی داشته باشد. رفع تدریجی و احتمالی تحریمها علیه ایران و همچین مدت توافق هم از دیگر موضوعات مهم و مرکزی است. آمریکایی‌ها معتقدند که این مدت توافق باید حداقل ده سال تمدید شود. ایرانی‌ها معتقدند که این مدت باید بسیار کوتاه‌تر باشد. دست یابی به موفقیت در مذاکرات به یک فاکتور عمده بستگی خواهد داشت و آن اعتماد بین طرفین است.
آیا عدم حصول به یک توافق نهایی در ۲۴ نوامبر مرگبار و کشنده خواهد بود؟ عده‌ی زیادی تردید دارند، به خصوص که هشت سالی می‌شود که قدرت‌های بزرگ مذاکره کننده مایل‌اند تا این مشکل حل و فصل شود که بیهوده بوده است. علی رغم این، حتی اگر برای ایران موفقیت در این مذاکرات منتفی شود، حسن روحانی که فردی عملگرا است، همچنان امیدوار باقی می‌ماند تا راه‌حلی برای این پرونده پیدا کند، پرونده‌ایی که امکان آزاد شدن اقتصاد ایران را میسر می‌کند.
* از: استفان بوسار / در: لوتام سوئیس / مترجم: شادی سابُجی-ایران در جهان
عنوان اصلی مطلب:
Obstacles et espoirs sur le nucléaire iranien
منبع:پژواک ایران