وقتی دانش آموز 16 ساله دبیرستان «فرزانگان» بعد از امتحان ادبیات با دوستان و معلمانش عکس یادگاری گرفت و به دست شویی مدرسه رفت، هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که دقایقی بعد جسد بی‌جانش را حلقه آویز شده پیدا کنند و مرگش آخرین مرگ سال تحصیلی 94-95 باشد؛ درست بعد از آخرین امتحان.

او تنها دانش آموزی نیست که مرگ را انتخاب کرده، هجدهمین نفری است که در این سال تحصیلی در انتخاب مرگ موفق بوده است. کافی است سری به اخبار حوادث بزنیم؛ سال تحصیلی 95-94 سال پر مرگی برای دانش آموزان ایرانی بوده؛ مرگ‌های خودخواسته. یکی با سیم برق خودش را حلق آویز کرده و دیگری با روسری مادرش. یکی به پنکه سقفی و دیگری به میله بارفیکس. یکی از پل خودش را پایین انداخته و دیگری از طبقه سوم خانه‎شان و... .

طبق آمار رسمی ارایه شده توسط نیروی انتظامی، 18 دانش آموز مرگ را انتخاب کره اند. البته آماری از خودکشی‌های ناموفق موجود نیست و معلوم نیست چند نفر دیگر داوطلبانه تا پای مرگ رفته‌اند و دوباره برگشته‌اند.

 سایت «خبر آنلاین» در یک جدول، گزارشی از این خودکشی‌ها داده است از مرگ‌های خودخواسته بچه‌هایی که باید پشت میز و نیمکت مدرسه باشند.

چرا کودکان و نوجوانان مرگ را به زندگی ترجیح می‌دهند؟ این سوالی است که از دکتر «رضا یزدانی»، روان‌شناس می‌پرسیم. او معتقد است شیوع خودکشی در سنین پایین نشان‌دهنده یک جامعه افسرده و بیمار است: «جامعه‌ای که کودکان و نوجوانانش به پوچی برسند و احساس کنند مرگ تنها راه حل‌ موجود است، جامعه بیماری است.»

او افسردگی، اختلافات خانوادگی و وضعیت مالی را از عوامل تاثیر گذار در شیوع خودکشی می‌داند: «پدر و مادر افسرده می‌توانند محیط را برای ابتلا به افسردگی فرزندان خود مساعد کنند. مطالعات هم نشان داده که نرخ افسردگی در کشور بالا رفته است.»

اردیبهشت ماه امسال در نشست پیش گیری از رفتارهای پرخطر اجتماعی که با محوریت خودکشی برگزار شد، وزیر بهداشت اعلام کرد 12 درصد از مردم کشور به افسردگی مبتلا هستند. او هم افسردگی را یکی از علل خودکشی عنوان کرد.

اختلافات خانوادگی یکی دیگر از علل خودکشی عنوان می‌شود. دکتر یزدانی می‌گوید: «در خانه‌هایی که همیشه جدل و کشمکش بین والدین زیاد است و بچه‌ها نادیده گرفته می‌شوند، احساس پوچی و به درد نخور بودن سراغ کودکان و نوجوانان می‌آید و همین موضوع ممکن است باعث تصمیم به مرگ شود. ضمن این‌که در سنین بلوغ و بحران نوجوانی، والدین باید توجه بیش تری به بچه‌ها داشته باشند. اگر بچه‌ای که مثلا توسط هم‎کلاسی‌هایش ضعیف دیده می‌شود، درسش هم عالی نیست و احساس ضعف می‌کند، توسط والدینش هم سرزنش شود، تمام اعتماد به نفس‌ خود را از دست می‌دهد و ممکن است یک آن به خودش بگوید اصلا من چرا وجود دارم و تصمیم غیر عاقلانه‌ای بگیرد.»

از بین 18 دانش آموزی که در خودکشی موفق بوده‌اند، سه نفر به دلیل اختلافات خانوادگی مرگ را انتخاب کرده‌اند. اولی پسری 16 ساله بود که پدرش او را سرزنش می‌کرد. او وقتی همه اعضای خانواده می‌خوابند، خود را  دار می‌زند. دومی یک دختر یزدی بود که پس از مشاجره با خانواده‌اش، خودش را از آخرین طبقه ساختمان به پایین پرتاب ‌کرد. آخری هم یک دختر 13 ساله تهرانی بود که بعد از دعوا با مادرش، از خانه بیرون می‌زند و خودش را از روی پل «ولایت» به اتوبان «نیایش» پرتاب می‌کند.

دکتر یزدانی اختلاف طبقاتی و مقایسه کودکان نوجوانان با یک دیگر را یکی دیگر از عوامل شیوع خودکشی می‌داند: «زیاد شدن اختلاف طبقاتی، چشم و هم چشمی، مقایسه خود با دیگران و ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن هم ممکن است باعث ایجاد تفکرات نادرست در کودکان و نوجوانان شود و آن ها را به فکر اجرای تصمیم‌های نادرست بیاندازد.»

صحبت‌های دکتر یزدانی ماجرای «شوان»، دانش آموز 11 ساله اهل اشنویه را به ذهن می آورد. او آبان ماه خودش را حلق آویز کرد. روزنامه «شرق» همان زمان علت خودکشی این بچه 11 ساله را از زبان اهالی اشنویه نوشت: « پدر او در مراسم تشییع فرزندش می‌گفته صبح روز حادثه، به او و مادرش گفته بود که مدرسه برای خرید تجهیزات از همه دانش‌آموزان پول خواسته و اگر آن ها این پول را ندهند، او خودش را خواهد کشت.»

دکتر «زهرا یوسفی»، جامعه شناس اما علت شیوع خودکشی در سن پایین را بیش تر به علت عادی شدن نمایش صحنه‌های خشن برای بچه‌ها می‌داند: «وقتی ما به راحتی اعدام در ملاء عام برگزار می‌کنیم و تصاویر و فیلم‌های اعدام در ملاء عام همه‌جا منتشر می‌شوند، چه توقعی داریم؟ مسلما بچه‌های کنجکاوی که به راحتی به دنیای مجازی دسترسی دارند، این فیلم‌ها را می‌بینند و تحت تاثیر قرار می‌گیرند.»

او با اشاره به این که بیش تر دانش‌آموزان حلق آویز شدن را برای خودکشی انتخاب کرده‌اند، می‌گوید: «باور کنید بعضی از آن‌ها فقط از روی کنجکاوی خود را دار زده‌اند از بس که ما به طور ناخواسته این مجازات را تبلیغ می‌کنیم؛ در فیلم‌ها، خبرها و... . همین سال پیش دوتا بچه اعدام بازی کردند و در حین بازی خودشان را دار زدند.»

اشاره دکتر یوسفی به مرگ یک کودک هشت ساله در کرمانشاه است. او و هم بازی‌هایش قصد تکرار صحنه اعدام را داشته‌اند که جان خود را از دست می‌دهد.

از 18 دانش آموزی که در خودکشی موفق بوده‌اند، 12 نفر خود را حلق آویز کرده‌اند؛ یکی با طناب، یکی با روسری، یکی با سیم و ... . دکتر یوسفی می‌گوید: «خشونت، خشونت می‌آورد. ما سال‌ها است این موضوع را تکرار می‌کنیم اما انگار فقط خودمان می‌شنویم چون نه مسوولان مراعات می‌کنند و نه مردم از تماشای این صحنه‌ها دست می‌کشند.»