پژوهش‌های مشترک موزه ملی ایران، موزه تاریخ طبیعی پاریس و دانشگاه ماینس آلمان روی «دی ان ای» باستانی و ایزوتوپ نمونه‌های استخوان انسان از تپه عبدالحسین در شهرستان نورآباد که پیشینه‌اش به عصر نوسنگی می‌رسد و غار وزمه در شهرستان اسلام‌آباد در استان کرمانشاه اطلاعات تازه‌ای درباره تبار، مشخصات ظاهری و نوع تغذیه کشاورزان ایرانی غرب زاگرس به دست داده است: پایان افسانه آریایی مبتنی بر آمیزش ایرانی و اروپایی در سرآغاز تمدن. اقوام جنوب آسیا از تبار ایرانی‌ها در عصر نوسنگی‌اند و ایرانی‌ها در آن زمان از نظر ظاهری تفاوت چندانی با امروز نداشتند. ما با افغانستانی‌ها و پاکستانی‌ها از یک تباریم.

یکی از پژوهشگران انسان باستانی زاگرس‌نشین (عکس: دانشگاه ماینس)

یکی از پژوهشگران انسان باستانی زاگرس‌نشین (عکس: دانشگاه ماینس)

در این پژوهش ۳۲ متخصص ژنتیک، باستان‌شناس و باستان جانورشناس از کشورهای ایران، آلمان، فرانسه، انگلستان، سویس، ایرلند و سوئد مشارکت داشته‌اند. فرناز بروشکی از دانشگاه ماینس آلمان، مرجان مشکور از موزه تاریخ طبیعی پاریس، فریدون بیگلری از موزه ملی ایران، کامیار عبدی از دانشگاه کالیفرنیا و حسین داودی از دانشگاه تربیت مدرس‌ در این پژوهش شرکت داشتند.

پژوهشگران پنج نمونه از استخوان‌های به دست آمده در تپه عبدالحسین و غار وزومه را که پیشینه‌شان به ۱۰ هزار سال پیش در عصر نوسنگی می‌رسد بررسی کرده و موفق شده‌اند ژنوم کامل انسان‌هایی که در آن دوران می‌زیستند را استخراج کنند.

استخوان‌های به دست آمده از عصر نوسنگی

استخوان‌های به دست آمده از عصر نوسنگی

پیش از این تصور می‌شد که دهقانان زاگرس اجداد دهقانان اروپایی بوده‌اند. اما حالا خلاف آن ثابت شده‌ است. زنجیره‌ای که انسان‌ها را به لحاظ ژنتیکی از آسیا تا اروپا به هم پیوند می‌داد در شرق آناتولی به دلیل نامعلومی گسیخته شده است.

دهقانان دامنه زاگرس از کهن‌ترین فرهنگ‌های شناخته‌شده در جهان‌اند. آن‌ها موفق شدند در عصر نوسنگی کشاورزی را ابداع کنند، و به این شکل پایه‌های تمدن را در «هلال حاصلخیز» (هلال خصیب) بنیان گذارند. از پژوهش اخیر معلوم می‌شود که هم‌زمان در غرب آناتولی و اروپا هم عده‌ای از انسان‌ها به کشاورزی روی آورده بودند، بدون آنکه با کشاورزان زاگرس ارتباطی داشته باشند. این دو شاخه از انسان‌ها ۵۰ هزار سال پیش با هم ارتباط ژنتیکی داشتند، اما بعدها این ارتباط و آمیزش از بین می‌رود.

مرجان مشکور از موزه تاریخ طبیعی پاریس می‌گوید: «ممکن است ایرانی‌هایی در آن زمان به طرف غرب کوچ کرده باشند. اما اکثریت آن‌ها، برخلاف آنچه که تاکنون پنداشته می‌شد با غربی‌ها آمیزش نداشتند.»

بررسی بر روی ژنوم استخراج شده نشان می‌دهد که ایرانی‌ها به سمت شرق مهاجرت کرده‌اند و در دوران نوسنگی با ساکنان افغانستان و پاکستان آمیزش داشته‌اند.

ژنوم ایرانیان ۱۰ هزار سال پیش در دامنه کوهستان زاگرس بیش از همه اما به زرتشتیان شباهت دارد. فرناز بروشکی، از دانشگاه ماینس آلمان می‌گوید: «احتمالاً زرتشتی‌ها با مهاجران آمیزش کمتری داشتند و به این ترتیب ژنوم آن‌ها با ژنوم انسان نوسنگی دامنه زاگرس شباهت بیشتری دارد.»

طرفداران این نظریه که ایرانی‌ها از نژاد آریایی‌اند استدلال می‌کردند که ایرانی‌ها و اروپایی‌ها ریشه ژنتیکی مشترکی دارند و کشاورزان ایرانی ده هزار سال قبل به اروپا مهاجرت کردند و پایه‌های تمدن در آن نواحی را بنیان گذاشتند. اکنون یافته‌های ژنتیکی تازه بطلال این نظریه را ثابت می‌کند.

منبع: گزارش علمی دانشگاه ماینس