رئیس بانک مرکزی با همراهی محافظانش از میان معترضان رفت

گروهی از متقاضیان مسکن مهر در هنگام دیدار ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی ایران از نمایشگاه مطبوعات، نسبت به تاخیر در اجرای این طرح اعتراض کردند.

معترضان که تعداد آنها بیش از یکصد نفر عنوان شده، پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آن نوشته شده بود "مسکن مهر ما کو"، "پول ما را نمی‌‍دهند"، "پول ما را دزدیدند"، "مسکن ما را نمی‌دهند". این گروه شعار می‌دادند "پول ما رو دزیدن، به ما خونه نمیدن"، "نزول خوار، نزول ده، دشمن دین و قرآن".

مسکن مهر طرحی است که دولت اول محمود احمدی نژاد بعد از افزایش شدید قیمت مسکن با هدف خانه‌دار کردن گروه‌های کم درآمد آغاز شد.

دولت آقای احمدی نژاد معتقد بود که عمده افزایش قیمت‌ها مربوط به قیمت زمین است و برای همین هم زمین‌هایی را در حاشیه شهرها به صورت رایگان به این کار اختصاص داد.

آقای احمدی نژاد مسکن مهر را طرحی بسیار موفق می‌دانست و در سال ۱۳۹۰ گفته بود که با این شیوه ساخت مسکن مهر، تا پایان دوره ریاست جمهوری‌اش مشکل مسکن در ایران ریشه کن می‌شود.

برای اجرای این طرح دولت آقای احمدی نژاد از بانک مرکزی پول قرض گرفت و بسیاری معقتدند این کار یکی از دلایل بحران اقتصاد سال پایانی دولت او بوده است.

دولت آقای احمدی نژاد ۴۲ هزار میلیارد تومان پول به این کار اختصاص داد و علی طیب نیا وزیر اقتصاد دولت حسن روحانی یک سال بعد از شروع به کارش در سال ۹۳ گفته بود "از ابتدای خلق پول توسط بانک مرکزی تاکنون ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول در کشور چاپ شده است که ۴۲ هزار میلیارد تومان این رقم مربوط به مسکن مهر است."

آقای طیب نیا گفته بود "با چاپ کردن پول بدون پشتوانه، تورم را به عنوان یک مالیات به عامه مردم تحمیل کردیم و از محل مالیاتی که از عموم مردم گرفته‌ایم، برای بخشی از جامعه مسکن تهیه کردیم."

طرح دولت آقای احمدی نژاد این بود که بیشتر از چهار میلیون مسکن مهر ساخته شود اما آمار نشان می‌دهد که در مجموع دو میلیون و ۳۰۰ هزار واحد این این طرح شروع شده است.

بانک مسکن مسئول اجرای این طرح بود و محمد هاشم بت شکن مدیر عامل بانک مسکن در نمایشگاه مطبوعات گفته:" از دو میلیون و ۳۰۰ هزار واحد تاکنون بیش از یک میلیون و ۷۰۰هزار واحد به مرحله فروش اقساطی رسیده و واگذار شده است و از ۶۰۰ هزار واحد باقی مانده، تنها ۲۰۰ هزار واحد مشکلات زیر ساختی دارند یا در مناطق بد، سر مرزها یا در روستاها ساخته شده و مشکل دارند."

"تصمیم اشتباه"

دولت حسن روحانی از همان ابتدا اجرای این طرح را نادرست می‌دانست ولی تاکید داشت که این طرح را ادامه نخواهد داد اما پروژه‌های شروع شده را تمام می‌کند.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی گفته است که "تصمیم گیران قبلی، تصمیم اشتباهی گرفتند و دولت ما وارث آن شد اما باید این اشتباه را تحمل کنیم هر چند نباید خریداران جریمه شوند."

آقای آخوندی طرح مسکن مهر را "موضوع پیچیده‌ای" می‌داند و می‌گوید"عده‌ای تصمیم گرفتند از مردم پول بگیرند، بدون آنکه زیر ساخت‌های آب، برق و معابر دسترسی ایجاد کنند."

دلایل مخالفت دولت آقای روحانی با طرح مسکن مهر بیشتر متوجه آن بخش از طرح مسکن مهر است که به عقیده آنها فقط به "ساختمان" به معنی فیزیکی آن توجه شده و هدف فقط مسکن به معنی ساختمان سازی بود. در حالی که وقتی تعداد زیادی واحد مسکونی در جایی ساخته می‌شود، باید امکانات اولیه، نظیر آب، برق، جاده و از همه مهمتر امکانات زندگی مثل آموزشی، درمانی، ور زشی و ... فراهم شود.

مشکل مسکن پردیس

اعتراض متقاضیان مسکن مهر در نمایشگاه مطبوعات بیشتر مربوط به واحدهایی است که در شهر جدید پردیس در حاشیه تهران در دست ساخت است.

این طرح تقریبا چند ماه پیش از پایان دولت آقای احمدی نژاد شروع شد و قرار بود ۸۰ هزار واحد مسکونی با ظرفیت حداقل ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در این شهر ساخته شود.

وزیر راه و شهرسازی می‌گوید "خدمات زیر بنایی در پردیس ایجاد شده و پروژه فعال است هر چند عقب ماندگی‌هایی دارد ولی ما میراث‌دار بی‌برنامه‌گی و شلختگی هستیم که باید همه این شلختگی را تحمل کنند و فقط وزارت راه و شهرسازی را مقصر ندانیم."

شهر جدید پردیس در ۱۷ کیلومتری شرق شهر تهران در منطقه جاجرود واقع شده و به گفته وزیر راه و شهرسازی "بنیاد آن غیر اصولی و مکان یابی غیر مهندسی و غلط در یک محیط کوهستانی با شیب تند است بدون این که راجع به آب، معابر و برق تصمیم گرفته شده باشد."

برای هر متقاضی مسکن مهر ابتدا ۲۵ میلیون تومان وام در نظر گرفته شده بود و بعد با افزایش هزینه‌های ساخت، پنج میلیون تومان دیگر به آن اضافه شد و بانک مسکن بر اساس پیشرفت کارها این وام را در اختیار سازندگان قرار می‌دهد. اکنون به دلیل بالا رفتن هزینه‌ها دوباره پیشنهاد شده تا سقف وام در شهر پردیس ده میلیون تومان افزایش پیدا کند و کل وام به ۴۰ میلیون تومان برسد.

بنابر گزارش‌ها، متقاضیان واحدهای مسکونی در شهر جدید پردیس نسبت به افزایش چند مرحله‌ای سقف وام اعتراض دارند و علاوه بر آن بسیاری از آنها با وجودی که بخشی از پول واحد مسکونی خود را پرداخت کرده‌اند، هنوز نمی‌دانند واحد مسکونی آنها کجاست؟

در بخشی از مناطق نظیر شهر جدید هشتگرد ۵۰ هزار واحد مسکن مهر ساخته شده است که بسیاری از آنها متقاضی ندارد. این وضعیت در طرح‌های مسکن مهر در سراسر کشور مشترک است و به دلیل ساخته شدن خانه‌ها در خارج از شهر و مناطق غیرقابل سکونت و بدون امکانات اولیه مشتری ندارد.

Image copyrightTASNIM

بودجه ۵۰ هزار میلیارد تومانی

مدیر عامل بانک مسکن می‌گوید با اضافه شدن پنج میلیون تومان به میزان وام هر متقاضی بانک مسکن، سقف اعتبارات برای اجرای این طرح به ۵۵ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده و اکنون حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان آن پرداخت شده است.

بنابر پیشنهاد تازه بین پنج تا ده میلیون تومان وام بیشتر برای واحدهای در دست ساخت در پردیس اختصاص پیدا می‌کند و گفته می‌شود این مبلغ از محل اقساط سالانه طرح مسکن مهر پرداخت خواهد شد.

دولت می‌گوید همزمان با افزایش سقف وام درصدد است با اختصاص بودجه و با فروش زمین و دارایی‌های دیگر هزینه زیر ساخت‌های لازم طرح مسکن مهر را تامین می‌کند.

برخی کارشناسان می‌گویند با روند فعلی، در خوش بینانه‌ترین وضعیت، ساخت مسکن مهر بعد از یک دوره طولانی سرانجام سال آینده تمام شود. این در حالی است که دوره ساخت مسکن در ایران یک سال تا یک سال ونیم است.

کندی در اجرای مسکن مهر با رکود بسیار شدید در بخش مسکن همراه بوده است و گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که رکود مسکن که بعد از بحران اقتتصادی سال ۹۱ آغاز شده، همچنان ادامه دارد.

نزدیک به یک سوم سرمایه گذاری‌ها در ایران در بخش ساختمان است و به عقیده کارشناسان اقتصادی، ادامه رکود در این بخش، مشکلات اقتصادی بیشتری ایجاد می‌کند برای همین دولت سعی دارد با پرداخت انواع وام مسکن و روش‌های تشویقی دیگر این بخش را از رکود خارج کند.