کاربرد نظریه میان برشی در جنبش کوئیر
مهناز قزلو

نظریه میان برشی یا اینترسکشونالیتی، ابزاری برای تجزیه و تحلیل، حمایت و توسعه خط مشی های  مطالعاتی است که تبعیض های چندگانه و رابطه ی قدرت و تاثیر آن بر یکدیگر را مدنظر داشته و به ما در درک تاثیر تفاوت های هویت های چندگانه بر دستیابی به حقوق و فرصت های برابر و نقش حیاتی آن در حوزه ی حقوق بشر یاری می رساند و در عین حال راهکارهای مختلفی را در راستای تقویت و حمایت از برابری جنستی ارائه می دهد. 
 
به بیان دیگرنظریه ی میان برشی، روش مطالعه ی سیستماتیکی است که در آن تفاوت هایی مانند نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، طبقه، قومیت و دیگر مقوله های سیاسی_اجتماعی و فرهنگی در ارتباطی مشترک و تناتنگ قرار می گیرند. این ترکیب درهم آمیخته ی تفاوتها لزومن در تضاد با یکدیگر قرار ندارند بلکه بعنوان یک نقطه ی ثقل در ارزیابی چگونگی تجربه و زیست بکار می رود.
 
در عین حال نظریه ی میان برشی در زمینه ی پژوهش در حوزه ی کوئیر به عنوان یک رویکرد متمایز در واکاوی هویت، جنسیت و گرایش جنسی در جستجوی آن است که مقوله های آنالیز فرآیند نرمال یا امری عادی شده و متعارف (از نظر آماری) را از هنجار (به لحاظ اخلاقی) تفکیک کند (ن.گیفنی، 2004). بدین ترتیب مفاهیم نظریه ی میان برشی و تئوری کوِییر می توانند بطرزی دینامیک در مطالعات بینارشته ای پیوند بخورند.
 
نقطه ی عطف گسترش ابعاد مفاهیم نژاد و جنس در ترکیب با یکدیگر با انتشار متنی با عنوان "همه زنان سفیدند، همه سیاهان مردند، اما برخی شجاع هستند؛ مطالعات زنان سیاهپوست" توسط یک گروه از لزبین های فمینیست سیاه پوست آمریکایی به نام Combahee River Collective در سال 1977 آغاز شد  (هال، اسکات و اسمیت، 1982).
از اواخر دهه ی هفتاد یعنی پس از این مانیفست تاثیرگذار بود که مسائل حوزه ی جنس، جنسیت، نژاد، قومیت، طبقه، جغرافیای فرهنگی و سیاسی، موانع زبانی در دستیابی به منابع حمایتی برای زنان مهاجر و توانخواهی و ... در مرکز توجه ی پروژه های فمینیستی قرار گرفت. بدینگونه یک مدل متقاطع مانند کلیدی چندبعدی از نظریه میان برشی ارائه شد.
 
و اما در مورد تئوری کوئیر که بی تردید به زنان و مردان همجنسگرا محدود نمی شود، بلکه شامل هر کسی می شود که موقعیتش در حوزه های گرایش جنسی، فکری و یا فرهنگی به حاشیه رانده شده باشد  (توماس داوسون، 2000)، از اینرو می توان با کاربرد نظریه میان برشی بعنوان ابزار تحلیل برای مشاهده، درک و پاسخ به شیوه هایی که در آن هویت با دیگر سازه ها همچون جایگاه اجتماعی، طبقه، نژاد، گرایش جنسی و... در تقابل و ترکیب قرار می گیرد، در خلق تصویری نو از تجربیات متمایز و منحصر به فرد از تبعیض و ستم و در نتیجه رفع آن دریچه ای نو گشود.

هدف این رویه بدون شک، بدست دادن نموداری صرف از گروههای بیشتر مورد تبعیض قرار گرفته و یا برخوردار  از امتیاز و برتری نسبت به دیگران نیست، بلکه تشخیص اهم تفاوت ها و شباهت هایی است که در غلبه بر تبعیض و نابرابری راهگشا خواهند بود.
 
این دریچه در راستای ارتقا جنبش کوییر نه تنها در مبارزه در برابر تبعیض و ستم یاری خواهد رساند بلکه در غلبه بر انزوای این جنبش نیز بسیار موثر خواهد بود. چنانچه تقاطع هویت های جنسی و جنسیتی، طبقه، نژاد، اشتغال، مذهب، زبان، تاریخ، درآمد، تحصیل و حتا تواناییهای فیزیکی، هویتی جدید در فرد بوجود می آورند که با بهره گیری از آن مسیر برسمیت شناخته شدن حقوق انسانی سهل الوصول تر شده و گاه موجب توفیق در  ایجاد تغییرات سیاسی برای ورود به عرصه های قابل ملاحظه ای در جامعه می شوند.
 
رویکرد نظریه میان برشی در پراتیک می تواند الهام بخش بشریت برای همدلی و حمایت از تمامی جنبش های اجتماعی، سیاسی و... همچون جنبش حقوق زنان، کارگران، دانشجویان، فرهنگیان، کوئیر، ملیت ها و قومیت ها، توانخواهان و بطور فراگیر هر آنچه بخاطرش گروهی به حاشیه رانده شده و یا نادیده گرفته شوند، در جهت رفع هر نوع تبعیض، ستم و سرکوب باشد. در عین حال از هژمونیک و نرماتیوسازی یک هویت نسبت به دیگری از خلال قانونگذاری و رویه قضایی اجتناب می شود  (و. ب. رابینسون، 1993)
 
در سیر جنبش کوئیر، اغلب فراموش می شود که اعضای جامعه ی انسانی کوئیر خود بخش جدایی ناپذیر از جنبش مبارزات اجتماعی و سیاسی و... نیز هستند. گاه حتا وجود آنان در جنبشهای دیگر برسمیت شناخته نمی شود، در حالیکه فرد انسانی می تواند با هویتی چندگانه از پارادیمی منحصر به فرد  از تجربه ی سرکوب سیاسی، تبعیض  های اجتماعی و محرومیت های طبقاتی باشد (ل. ویلیامز، 1993). عدالت اجتماعی بدون حمایت از حقوق جامعه ی انسانی کوئیر و پیوند محوری میان فرم های گوناگون سرکوب و تبعیض میسر نخواهد بود (آ. ریچ، 1993).
 
 
 
منابع:
 
-          نورین گیفنی (2004). Denormatizing Queer Theory: More Than (Simply) Lesbian and Gay Studies. Feminist Theory
-          گلوریا هال، پاتریشیا بل اسکات و باربارا اسمیت (1982). All the Women Are White, All the Blacks Are Men, But Some of Us Are Brave: Black Women’s Studies، انتشارات فمینیست
-          توماس ا. داوسون (2000). World Archaeology، جلد 32، شماره 2، تاریخچه ی کوئیر.
-          لنا ویلیامز (1993). Blacks Rejecting Gay Rights As a Battle Equal to Theirs؛ نیویورک تایمز.
-          ویلیام ب. روبنستاین (1993). LESBIANS, GAY MEN, ANDTHE LAW
-          آدریانا ریچ (1993). Compulsory Heterosexuality and Lesbian Existence, in LESBIAN AND GAY STUDIES READER
 
 
 
 
 

منبع:پژواک ایران


مهناز قزلو

فهرست مطالب مهناز قزلو در سایت پژواک ایران 

*خیانت مسعود رجوی و دیگر اعضای مرکزی مجاهدین بعد از سی خرداد  [2020 Jun] 
*کرونا و پساکرونا‎  [2020 Apr] 
*من و هوای استکهلم  [2019 Nov] 
*من از رنج هاى بسيارى گذشته ام   [2019 Aug] 
*نهاد قانونگذاری بریتانیا و اتهامات غیرحقوقی شادی صدر   [2019 Feb] 
*«گل بس»  [2019 Jan] 
*همه شکنجه شده‌ایم  [2019 Jan] 
*یلدا   [2018 Dec] 
* دادخواهی، به مثابه ضرورت گذار به دموکراسی  [2018 Sep] 
*پاسخ به نوشته‌ی شادی صدر  [2018 Jul] 
*در سالمرگ خمینی؛ اهریمن تاریکی   [2018 Jun] 
*عدالت برای ایران و «فیلتر» آزادی بیان در خارج از کشور   [2018 Jun] 
*خانم شادی امین هر چقدر هم تلاش کند قادر نیست گوی سبقت از سازمان مجاهدین خلق برباید!  [2018 May] 
*«تعارض»  [2018 Jan] 
*هولوکاست دهه شصت  [2017 Aug] 
*کاربرد نظریه میان برشی در جنبش کوئیر  [2017 Jul] 
*تجاوز به کودکان و ضرورت واکاوی زیرساخت ها  [2017 Jul] 
*به بهانه ی انتشار تصویر «محمد مقیسه‌ای» بازجوی جنایتکار من در اوین  [2017 Jul] 
*سهم زنان از قدرت در ایران ‏ ‏‎   [2017 Apr] 
*جایگاه جامعه ی انسانی کوییر در روز جهانی زن  [2017 Mar] 
*وضعیت زنان ایران در سال 2016‏   [2017 Jan] 
*روز جهانی کودکان دختر   [2016 Oct] 
*هیچکدام از ما نمی مانیم...  [2016 Jan] 
*مسعود رجوی، این نخل ناخلف تبر شده!  [2016 Jan] 
*چراغهای قرمز سرد  [2015 Nov] 
*زخم های جناس ناقص  [2015 Oct] 
*آتشفشان مچاله ي درد  [2015 Oct] 
*یک اتفاق خوب  [2015 Oct] 
*رنج تَرَك خورده  [2015 Oct] 
*هیاهوی زوال  [2015 Oct] 
*ماهیت معطوف  [2015 Oct] 
*تشویش تلخ  [2015 Oct] 
*شوکای ناآرام  [2015 Oct] 
*اي كاش  [2015 Aug] 
*مرباي آلبالو در اوين (خاطرات زندان)  [2015 Aug] 
*ایکس های تفکر انتقادی  [2015 Jul] 
*جنسیت ایکس و ۱۴۳۷ لایک فیس بوکی  [2015 May] 
*لي لي  [2014 Jun] 
*عقربه هاي شكسته  [2014 Jun] 
*روايتي متفاوت!  [2014 Apr] 
*دامن مادربزرگ  [2014 Apr] 
*اهل زمين  [2014 Apr] 
*«سرِ راهِ خودت نایست»  [2014 Apr] 
*دلم آتش مي گيرد  [2014 Mar] 
*آتش فریاد  [2014 Mar] 
*در آغوش روياهايم  [2014 Mar] 
*سکوت شکسته  [2014 Feb] 
*گوگوش و ترانه ی بهشت - همجنسگرایی در هنر  [2014 Feb] 
*باران  [2014 Feb] 
*«انکار»  [2014 Feb] 
*عاشقانه  [2014 Feb] 
*«كانزرواتيو ديسكاشن» conservative discussion (بحث های محتاطانه) [2014 Jan] 
*فرانرم گرايان - قوانين حكومتي و تابوهاي فرهنگي جامعه به بهانه ي مصاحبه با يك همجنس گرا [2014 Jan] 
*حوالی فردا  [2014 Jan] 
*در پاسخ به سخنان چندش آور ابراهیم نبوی  [2014 Jan] 
*زمزمه‌های ابر  [2014 Jan] 
*«نفرت» در هنرِ! تنزل يافته ي مجاهدين خلق  [2014 Jan] 
*کلاغ های قبرستان  [2014 Jan] 
*زر می اندوزی با نام یارانم  [2013 Dec] 
*بگذارید حرف بزند  [2013 Dec] 
*پفيوزها!  [2013 Dec] 
*پرسه های رویایی  [2013 Dec] 
*يك گزارش و يك استمداد بشردوستانه   [2013 Dec] 
*«یوگیاکارتا» و «فرانرم گرایی»  [2013 Dec] 
*هراس  [2013 Nov] 
*آقای رجوی! شما مسوول مرگ خاموش اعتصابيون در ليبرتي هستید  [2013 Oct] 
*مجال نگراني  [2013 Oct] 
*خشونت و قدرت – صحنه ی اعدام در کتاب های کودکان  [2013 Oct] 
*قانونگذاری مبتنی بر قوانین شریعت بر ضد کودکان در حکومت اسلامی ایران  [2013 Sep] 
*آبی گرمترین رنگ هاست (برنده جایزه ی نخل طلای فستیوال کن در سال ۲۰۱۳)   [2013 Sep] 
*آقای رجوی.... متوقف نشده اید، سقوط کرده اید!  [2013 Aug] 
*نامه به کودکانی که متولد شدند! «کودکان زندان» [2013 Aug] 
*تا جهان بیدار شود (به خاطره ی تابناک جان باختگان تابستان شصت و هفت) [2013 Aug] 
*آقای رجوی، منصور قدرخواه «مزدور» است، نه من  [2013 Aug] 
*آقای رجوی شما با جهل خود بیعت کرده اید  [2013 Jul] 
*رهبر عقیدتی مجاهدین و مسئله ی غامض دموکراسی  [2013 Jul] 
*فیس بوک و فرهنگ   [2013 Jul] 
*منتقد، توهمِ توطئه و تئوریِ پرتاب  [2013 Jul] 
*رهبران و مقوله ی نقد  [2013 May] 
*"شريعت" و شكنجه در زندانهاي جمهوري اسلامي  خاطرات زندان - قسمت ششم  [2009 Dec] 
*خاطرات زندان (قسمت ششم)  [2009 Nov] 
*صداي من نبودي... صداي من نيستي...  [2009 Sep] 
*ستیزه  [2009 Aug] 
*"انتخابات"!، مرده متحرك و اپوزيسيون   [2009 Jun] 
*حلقه هاي يك زنجير، قطره هاي يك دريا  [2009 May] 
*روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران خاطرات زندان (٥)  [2009 May] 
*شريعت و حقوق بشر   [2009 Mar] 
*زنان در گذرگاه مبارزه  [2009 Mar] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند - قسمت چهارم  [2009 Mar] 
*شب دلواپس نيلوفراني است كه تا ماه قد مي كشند به بهانه تخريب گلزار خاوران  [2009 Feb] 
*نقض حقوق بشر و محاكمه جنايتكاران جمهوري اسلامي   [2008 Dec] 
*من يك زنم، يك انسان  [2008 Nov] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران  [2008 Nov]