زندان به خاطر داستان منتشر نشده، فیلم اکران نشده و مصاحبه چاپ نشده
گلرخ ایرایی که در حال گذراندن شش سال محکومیتی است که دادگاه برایش صادر کرده، در اعتراض به انتقال خود از «اوین» به زندان «قرچک» ورامین، اعتصاب غذا کرده است.
بیش از ٦٠ روز از اعتصاب غذای «گلرخ ایرایی» گذشته و دیروز «آموزشکده توانا» خبر داده که او به کما رفته و به بیمارستانی ناشناس منتقل شده است.
گلرخ ایرایی که در حال گذراندن شش سال محکومیتی است که دادگاه برایش صادر کرده، در اعتراض به انتقال خود از «اوین» به زندان «قرچک» ورامین، اعتصاب غذا کرده است. اتهام های او، «توهین به مقدسات» و «تبلیغ علیه نظام» هستند.
گلرخ پیش تر به «ایران وایر» گفته بود که مصداق اتهام توهین به مقدساتی که به او تفهیم کرده اند، داستان منتشر نشده‌ای است که در دفترچه شخصی خود نوشته و مامورانی که منزل او را تفتیش کرده، آن را یافته‌اند.
داستان او درباره زنی است که پس از دیدن فیلمی درباره سنگسار یک زن در ایران، از شدت عصبانیت نسبت به احکام مذهبی، اقدام به سوزاندن قرآن می کند. او بارها در بازجویی‌هایش تحت فشار قرار گرفته است که به قرآن سوزی اعتراف کند. گلرخ ایرایی به «کمپین حقوق بشر» گفته است: «در سررسیدهای شخصی‌ام، یک سری داستان و شعر بود که هیچ کجا انتشار نداده بودم. نه در فضای مجازی و نه در هیچ محفلی خوانده نشده بودند. برمبنای این دست نوشته ها و همچنین یک سری از پست های فیسبوکی ام که در حمایت از "شاهین نجفی" بوده، به من اتهام توهین به مقدسات زدند و پنج سال حکم دادند. یک سال هم بابت تبلیغ علیه نظام که به ارتباط با خانواده‌های کشته شدگان و خانواده های زندانیان استناد کردند.»
او اضافه کرده است:«یک سری عکس و ویدیو از خودم داشتم، مربوط به تجمعات ۸۸ که هیچ کجا منتشر نشده بودند و من حتی در فیسبوک خودم هم نگذاشته بودم. اما استناد کردند به مجموع این ها و به من اتهام تبلیغ علیه نظام و حکم یک سال دادند.»
گلرخ ایرایی تنها کسی نیست که در چند سال اخیر به خاطر مطلب منتشر نشده محاکمه شده است؛ «کیوان کریمی»، فیلمساز 30 ساله هم قبل از این که فیلمش در جایی منتشر شود، بازداشت و در دادگاه بدوی به اتهام های توهین به مقدسات و تبلیغ علیه نظام به شش سال حبس تعزیری محکوم شد. البته حکم او در دادگاه تجدید نظر به یک سال حبس کاهش پیدا کرد اما مبنای اتهام هایش، فیلم مستند «نوشتن بر شهر» است که با دریافت تمام مجوزهای لازم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ساخته است. این مستند به دیوارنوشته‌های شهر می پردازد و کریمی تغییرات دیوارنوشته‌ها را در دوره‌های مختلف سیاسی و اجتماعی بررسی کرده است.
کیوان کریمی آذرماه سال 92، درست چند روز پس از انتشار پیشپردۀ فیلم مستند «نوشتن بر شهر» در شبکه یوتیوب، در منزل خود بازداشت شد. «امیر رییسیان»، وکیل این فیلمساز پیش‌تر به «ایران وایر» گفته بود: «اتهام توهین و تبلیغ علیه نظام برای موکل من به خاطر ساخت یک مستند بوده است. فیلم مستندی که ساخته شده اما هنوز هیچ جا پخش نشده و هیچ مخاطبی نداشته، مبنای اتهام و سپس صدور حکم قرار گرفته است. تاثیر کارهای سینمایی آقای کریمی بر صدور حکم، غلط است. برای این‌که هیچ‌کدام از کارهای موکل من بدون مجوز و رعایت حدود قانون نبوده اند.»
«بهزاد نبوی»، فعال سیاسی و از اعضای ارشد حزب اصلاح‌طلب «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی» که در جریان «جنبش سبز» در سال 88 بازداشت شد و پنج سال را در زندان گذراند، چند ماه پس از آزادی، دوباره به یک سال حبس تعزیری محکوم شد. مبنای اتهام او، یک مصاحبه منتشر نشده است؛ مصاحبه‌ای که ماموران آن را در کامپیوتر شخصی روزنامه‌نگاری که بازداشت کرده بودند، یافتند.
«صالح نیکبخت»، وکیل نبوی به «ایرنا» گفته بود: «مستندات اتهام موکلم، نامه هایی بود که در آن فعالان زندانی به برخی از مسایل اعتراض یا انتقاد کرده بودند و در میان این نامه ها، آقای نبوی فقط یک شکواییه را امضا کرده بود. دیگر مستندات محکومیت موکلم، متن مصاحبه اش با خانم "ریحانه طباطبایی" بود که در کامپیوتر او هنگام بازداشت از سال های گذشته وجود داشت و هنوز انتشار نیافته بود.»
البته یک سال حبس بهزاد نبوی به خاطر بیماری و سن بالا به 10 میلیون جزای نقدی تبدیل شد.
بازداشت و محکومیت روزنامه نگاران و فعالان مدنی و سیاسی برای مطالب منتشر نشده مختص به چند سال اخیر نیست. «نعمت احمدی»، حقوق‌دان در سال 65 با یک زندانی برخورد داشته که به خاطر نمایشنامهای منتشر نشده، حکم زندان گرفته بود: «آقایی در زندان بود که یک نمایشنامه نوشته بود. این نمایشنامه در ماشین دوستش بوده و دوستش بازداشت میشود. ماموران نمایشنامه را پیدا می‌کنند و دنبال نویسنده می‌روند. از قضا، نویسنده در آن زمان به خاطر یک بیماری در بیمارستان بوده است. او را در بیمارستان بازداشت کرده و به زندان آورده بودند.»
این وکیل دادگستری درباره احکام صادره بر مبنای مطالبی که منتشر نشده اند، به «ایران وایر» می‌گوید: «قانون از جنبه نشر صحبت کرده است. اگر موضوعی منتشر شد، جرم است و اگر منتشر نشد، میشود عقیده. اگر شخصی بر مبنای عقیده‌اش متهم شود، تفتیش عقاید میشود.»
او می گوید استدلال قضات هنگام صدور چنین رای‌هایی به شدت ضعیف است: «گفته‌اند این تفکر شما است و آن را دربین دوستان منتشر می‌کردید؛ یعنی درباره‌اش حرف می‌زدید. این متن یا فیلم و یا مصاحبه فقط درون ذهن شما نیست، روی کاغذ آورده‌اید یا فیلم را ساخته‌اید. در حقیقت، می‌گویند از فکر به فعل درآوردی و فعل مجرمانه را انجام دادی. اما استدلال‌شان به لحاظ حقوقی غلط است.»
نعمت احمدی می گوید نشر یعنی پخش کردن و سخنرانی کردن و قانونگذار از نشر صحبت کرده است: «این که من چیزی را در ذهن داشته باشم و تو با جست وجو و پیگیری پیدا کنی و بگویی چرا چنین چیزی از ذهنت گذشته، تفتیش عقاید است.»
به اعتقاد این حقوق‌دان دان، برخی پرونده‌ها در داگستری از حالت قضایی خارج و به موضوعی سیاسی تبدیل می‌شوند: «وقتی شما بخواهید با مواد قانونی تصمیم سیاسی بگیرید، همین میشود. زمانی که دادگستری می‌تواند مستقل باشد که تصمیمات جنبه قضایی و حقوقی داشته باشند.»
منبع:ایران وایر