شرکت‌ها و فعالیتهای اقتصادی آستان قدس رضوی
پورتال سازمان اقتصادی رضوی هلدینگ های تحت نظارت خود را معرفی می کند
پورتال سازمان اقتصادی رضوی هلدینگ های تحت نظارت خود را معرفی می کند
«شرکت مسکن و عمران قدس رضوی» سال ۱۳۶۲ شمسی و با هدف عمران و تولید مسکن تأسیس و به ثبت رسیده است.
پنجشنبه, 18 اکتبر 2018بهنام قلی‌پور
فصل اول
سـال ۱۳۷۷، فعالیت‌هـای اقتصـادی «آسـتان قـدس رضوی» از فعالیت‌هـای فرهنگـی جـدا و اردیبهشـت مـاه سـال ۱۳۸۳ بـا ثبـت قانونـی «مؤسسـه سـازمان اقتصـادی رضـوی»، به صورت متمرکز پی گیری شـد.
این مجموعه اقتصادی در قالب بیش از ۷۰ شـرکت و مؤسسـه، در حـوزه‌هـای مختلـف کسـب و کار، از جملـه صنایـع داروسـازی، غذایـی، نسـاجی و فـرش، عمرانـی و سـاختمانی، کشـاورزی و دامپـروری، نفـت و گاز، فـن‌آوری اطلاعـات، مالـی اقتصـادی و سـرمایه گـذاری فعالیت می‌کند.
تأمین منابع مالی مطمئن و پایدار جهت انجام مسوؤلیت‌های اجتماعی و فرهنگی آستان قدس رضوی، اصلی‌ترین هدف راهاندازی چنین مجموعه اقتصادی عریض و طویلی اعلام شده است.
از «سازمان اقتصادی رضوی» به عنوان بزرگ ترین هلدینگ اقتصادی در شرق ایران نام برده می‌شود که در حال حاضر بیش از ۱۲ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در شرکت‌ها و مؤسسات تابعه آن فعالیت می‌کنند.
«سیدرضا فاطمی امین»، مدیرعامل این هلدینگ اقتصادی است که در کارنامه کاری خود بیش از ۲۷ مسوولیت اجرایی یا دانشگاهی دارد.
«سیدمرتضی بختیاری»، «سیدمسعود میرکاظمی» و «فرهاد رهبر» به ترتیب رییس مجمع، رییس هیات مدیره و نایب رییس هیات مدیره این مجموعه اقتصادی هستند که نام آن ها بیش تر با سیاست گره خورده است تا اقتصاد.
این سازمان اقتصادی در واقع مجموعه‌ای است که برای اداره رقبات وقفی و بهرهبرداری مطلوب با حداکثر میزان بهره‌وری از اموال و دارایی‌های موقوفات آستان قدس رضوی ایجاد شده است و فعالیت می‌کند.
چه شرکت‌هایی متعلق به «سـازمان اقتصـادی رضـوی» هستند؟
موسسه‌ها و شرکت‌های وابسته به این موسسه در قالب هفت هلدینگ عمران، کشاورزی، دامپروی و صنایع تبدیلی، سلامت و دارو، انرژی، صنعت، خدمات مالی، فنآوری اطلاعات، فنآوریهای نوین و یک منطقه ویژه به نام «سرخس» تعریف شده‌اند.
۱- هلدینگ عمران
در این هلدینگ، تعداد ۹ شرکت و مؤسسه قرار دارند که در زمینه‌های مختلف عمرانی و ساختمانی، طراحی پروژه‌های مختلف و... در سطح ملی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند.
شرکت‌ها و موسسه‌های فعال در این هلدینگ عبارتند است:
«شرکت مسکن و عمران قدس رضوی» سال ۱۳۶۲ شمسی و با هدف عمران و تولید مسکن تأسیس و به ثبت رسیده است. «محمدرضا رییسی»، نایب رییس هیات مدیره و مدیرعامل و «حسین رنجبران»، رییس هیات مدیره این شرکت هستند.
«شرکت ساختمانی، بتن و ماشین قدس رضوی» در سال ۱۳۷۳ از «سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا» منفک شده و فعالیت اصلی آن تولید شن، ماسه، بتن و قطعات بتنی است.
این شرکت از سال ۱۳۸۰ نیز با انعقاد قراردادهای عمرانی جدید، خارج از طرح توسعه حریم حرم فعالیتهای خود را گسترش داده که اجرای پروژه تولید بتن سبک «اتوکلاو» شده (هبلکس) از جمله آن ها است.
«محمود عیدی»، مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت است. از مهدی رییسی نیز به عنوان عضو دیگر هیت مدیره شرکت نام برده می‌شود.
«شركت مهندسان مشاور آستان قدس رضوی» در سال ۱۳۷۴، به منظور تهیه طرح توسعه حریم حرم حضرت رضا تاسیس شد و در سال ۱۳۷۸ با نام «مهندسان مشاور معماری و شهرسازی آستان قدس رضوی» در اداره ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید.
«محمدعلی احتیاطی»، رییس هیات مدیره و «مسعود علویان صدر» مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت هستند.
«شركت مهندسی آب و خاك قدس رضوی» سال ۱۳۷۰ با مشاركت آستان قدس رضـوی به میزان ۵۱ درصد سهـام و «شرکت توسعه خدمات مهندسی آب و خـاک پارس»(شرکت مهندسی آب و خاک کشور سابق) به میزان ۴۹ درصد سهام، ثبت و راهاندازی شده است.
محمدرضا رییسی، رییس هیات مدیره و «محمدرضا یحیی»، نایب رییس هیات مدیره این شرکت هستند.
«شرکت کاشی سنتی قدس رضوی» در سال ۱۳۷۱ با هدف «احیای هر چه بیشتر هنر اسلامی و ارتقا سطح کمی وکیفی کاشی‌کاری‌های سنتی، به ویژه در حوزه آرامگاه امام هشتم شیعیان تاسیس شد. «کمیل ضرابی» مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت است.
این شركت از سال ۱۳۶۳ در طرح توسعه حریم آرامگاه امام هشتم شیعیان فعالیت خود را آغاز کرده و با گسترش كمی و كیفی دامنه فعالیت، از سال ۱۳۷۵ با مالكیت ۱۰۰ درصدی آستان قدس رضوی به صورت مستقل فعالیت خود را پی گرفته است.
«محمد تقی غنیان»، رییس هیات مدیره، «خلیل اکبری شاندیز»، نایب رییس هیات مدیره و «محمد جواد طبسی»، مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت هستند.
«شرکت صنایع سیمان سمنگان» (سهامی عام) قبل از بهره برداری، در سال ۱۳۸۰ به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس شده و با شماره ۱۷۳۰۴۱، در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسیده است. محل این کارخانه در شهرستان مانه و سمرغان قرار دارد.
ایجاد و تاسیس کارخانه های تولید سیمان و صنایع جنبی وابسته به آن، تهبه و تامین کلیه مواد، وسایل، دستگاه ها و ماشین آلات مورد نیاز این صنایع از جمله ماموریت‌های این شرکت است.
«شركت كارخانجات بنای سبك قدس رضوی» در سال ۱۳۵۳ توسط «علی اكبر بجستانی مقدم» تاسیس و در سال ۱۳۶۶ وقف آستان قدس رضوی شد. این شركت تا زمان حیات واقف در سال ۱۳۸۵، توسط وی اداره می شد و از آن پس مسوولیت اداره آن با آستان قدس رضوی است.
«محسن اسماعیلی»، «محمد پورنبوی» و «هادی اسکندری» اعضای هیت مدیره این شرکت هستند.
سال ۱۳۹۶ «هلدینـگ عمـران» سـازمان اقتصـادی رضـوی اجرای چند پروژه را در سـطح ملـی در دسـتور کار خـود قـرار داد که یکـی از ایـن پروژه‌هـا، احـداث و تکمیـل قطعـه پنج محور مشـهد- سـرخس به طول ۳۲ کیلومتر بود.
این پروژه براساس اعلام مدیرعامـل شـرکت مسکن و عمران قدس رضوی، قرار بود تا پایان سال 1396 به بهرهبرداری برسد.
قطعـه ۴الـف راه‌آهـن قزویـن - رشـت - انزلـی - آسـتارا از دیگر پروژه‌هایی بود که آستان قدس رضوی در این سال وارد آن شد و قرار بود تابستان همان سال پایان یابد.
خـط ریلـی چابهـار ـ سـرخس ازجملـه مسـیرهایی بـه شـمار مـی‌رود کـه دسترسـی بـه کشـورهای آسـیای مرکـزی و کشـورهای شـرق آسـیا را فراهـم می‌کند. ایـن محـور ریلـی از سال ۱۳۸۹ در دست ساخت است اما به سبب محدودیت منابع دولتی، به کندی پیش مـی‌رود.
در ماه‌هـای گذشـته، زمزمه‌هایـی مبنـی بـر ورود آسـتان قـدس رضـوی بـه پـروژه تکمیـل خـط ریلـی چابهـار - سـرخس مطرح شـده است که مقام‌های این آستان تاکنون در مورد این موضوع اظهارنظری نکرده‌اند.
نخستین کلنگ پـروژه ریلی گـرگان - مشـهد در سـال ۱۳۸۸ بـا حضـور رییس مجلـس شورای اسلامی و وزیـر وقـت راه و شهرسـازی زده شـد اما با گذشـت بیـش از هشـت سـال از آغـاز عملیـات اجرایـی آن و چهـار بـار کلنـگ زنـی، تا کنـون بـه دلیـل کمبـود منابـع دولتـی، به بهرهبرداری نرسیده است.
بهمن مـاه سال ۱۳۹۶، رنجبـران، مدیرعامـل هلدینـگ عمـران رضـوی اعلام کرده بود کـه طراحـی و ساخت راه‌آهن گرگان - بجنورد - مشـهد با همکاری یک شـرکت چینی و آسـتان قدس رضـوی اجـرا می‌شـود. بـه گفتـه وی، ٨۵ درصـد پـروژه را سـرمایه‌گذار خارجـی و ١۵ درصـد آن را دولـت تأمیـن می‌کنـد که این سهم دولت بر عهده آستان قدس است.
در سال ۱۳۹۶ هم چنین اعلام شد که سـازمان اقتصـادی رضـوی بـه نمایندگـی از آسـتان قـدس رضـوی، سـاخت آزادراه مشـهد- چنـاران را به صـورت مشـارکتی در قالـب ۷۰ درصـد آسـتان قـدس رضـوی و ۳۰ درصـد وزارت راه و شهرسـازی به صـورت قـرارداد سـرمایه‌گذاری آغاز می کند.
تصمیـم بـه سـاخت بانـد دوم بزرگـراه شـیروان - بجنـورد از دیگـر پروژه‌هایـی اسـت کـه در این سال آستان قدس به آن ورود کرد.
کارفرمای این پروژه، اداره کل راه و ترابری خراسان شـمالی اسـت و شـرکت مسـکن و عمـران قـدس رضـوی به عنـوان پیمـانکار آن معرفی شده است.
از جملـه پروژه‌هـای سـاختمانی آسـتان قـدس کـه در سـال 1396 بـه بهره‌بـرداری رسـید، می‌توان به مجتمع تجاری، اقامتی «ثامن» مشـهد اشـاره کرد که مدیرعامل شـرکت مسـکن و عمـران قـدس رضـوی، احـداث ایـن مجتمـع را اقدامـی در راسـتای خدمت رسـانی بـه زائـران اعلام کرده بود.
عملیات احداث این پروژه مشـارکتی با نام «مشـهد مال» که دارای فضای تجاری، هتل و برج اقامتی و اداری بود و با مشـارکت بخش خصوصی با سـهم ۵۱ درصد و آسـتان قدس رضوی با سـهم ۴۹ درصد از سال ۱۳۹۰ آغاز شده بود، در سال 1396 با خروج آستان از این پروژه مواجه شد.
نمونـه دیگـری از پروژه‌هـای سـاختمانی آسـتان قـدس، پـروژه مسـکونی بـرج «قـدس» اسـت که در زمینـی بـه مسـاحت سه هـزار مترمربـع در منطقـه «جانبـاز» مشـهد قرار دارد.
طـی مذاکراتـی کـه سـال ۱۳۹۶ مسوولان هلدینـگ عمـران سـازمان اقتصـادی رضـوی بـا سـتاد عتبـات عالیـات داشـتند، چنـد قـرارداد امضـا شـد. در همیـن رابطـه می‌تـوان بـه امضـای تفاهمنامـه به‌منظـور سـاخت صحـن «حضـرت عقیلـه» و حـرم «امـام حسـین» در کربلا و نیز تولیـد و نصـب کاشـی بخشـی از صحـن «حضـرت زهـرا» در نجـف اشاره کرد.
۲- هلدینگ کشاورزی، دامپروی و صنایع تبدیلی
در این هلدینگ، ۱۷ شرکت و مؤسسه قرار دارند که در قالب زنجیره «ارزش سالم غذایی»، با هدف تامین امنیت غذا فعالیت می‌کنند.
الف ) گروه کشاورزی: این گروه با پراکندگی جغرافیایی در سطح کشور و با در اختیار داشتن بیش از ۱۰۶ هزار هکتار زمین های کشاورزی و ۴۲۴ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، سالیانه بالغ بر ۱۴۱ هزار تن انواع محصولات با کیفیت زراعی و باغی تولید می‌کند.
ب ) گروه دام‌پروری: از تجمیع واحدهای پراکنده دام‌پروری در سطح شرکت‌های حوزه کشاورزی، «موسسه دام‌پروری صنعتی قدس رضوی» بنیان نهاده شده است که با در اختیار داشتن بیش از ۱۱ هزار رأس دام و با استفاده از دانش، ماشین آلات و تکنولوژی روز دام‌پروری، انواع گوشت گوساله، بره، مرغ، ماهی و بیش از ۴۷ هزار تن شیر خام با کیفیت را تولید می‌کند.
ج) گروه صنایع تبدیلی: آستان قدس رضوی برای فرآوری محصولات حوزه کشاورزی و دام‌پروری واحدهای صنایع تبدیلی خود اقدام به تولید انواع محصولات غذایی کرده است.
این گروه با گروه کشاورزی و دام‌پروری یکی از بزرگ ترین زنجیره ارزش غذایی در ایران را تشکیل داده‌اند.
الف) موقعیت مکانی
واحد املاك «درز آب» چناران در سال 1363 از واحد املاك و حومه سازمان مركزی آستان قدس رضوی جدا شده و با استقرار در شهرستان چناران، فعالیت خود را آغاز کرده است.
این واحد در سال ۱۳۷۵ به «مؤسسه كشاورزی و موقوفات چناران» تغییر نام یافت و پس از تشكیل مؤسسه سازمان اقتصادی رضوی، جزو مؤسسات زیرمجموعه گروه كشاورزی آن سازمان قرارگرفت.
مؤسسه کشاورزی و موقوفات چناران در شمال غرب شهرستان مشهد قرار دارد و عمده مشتریان و خدمت گیرندگان آن، مستأجران (کشاورزان محلی) و خریداران محصولات کشاورزی هستند.
ب) محصولات/ خدمات:
املاک و اراضی متعلق به آستان قدس رضوی که با تنظیم قرارداد اجاره با معاونت املاک و اراضی آستان قدس رضوی، به عنوان ابواب جمعی تحت پوشش سازمان است، شامل ۷۲ مزرعه است.
مهم ترین فعالیت این سازمان، حفاظت، احیا و بهره برداری بهینه از املاک و اراضی تحت پوشش آستان قدس رضوی است.
«محمدفیض»، رییس هیات مدیره و «خلیل اکبری شاندیز»، نایب رییس هیات مدیره این شرکت هستند.
شركت سهامی خاص کشاورزی رضوی براساس مصوبه هیأت امنای آستان قدس رضوی، در سال۱۳۸۱ تغییر ماهیت مكانی داد و محل فعالیت آن از سرخس به مزرعه «محمدآباد» تربت حیدریه كه تا این تاریخ زیرمجموعه سازمان موقوفات و كشاورزی جنوب خراسان بود، انتقال داده شد.
فعالیت شركت كشاورزی رضوی را در سال ۱۳۸۱ در سرخس متوقف و اراضی، دارایی‌ها و بدهی‌های آن را تا این تاریخ به «مؤسسه مزرعه نمونه» واگذار کردند. فعالیتهای مزرعه محمد آباد تربت حیدریه نیز از این تاریخ با نام «شركت كشاورزی رضوی» ادامه فعالیت خود را پی گرفته است.
سابقه ثبتی این شرکت در سال ۱۳۸۵، با شماره ۱۲۸۳، به اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تربت حیدریه منتقل شد. سال ۱۳۸۷ نیز تعداد سه حلقه چاه و ۵۰ درصد از یک رشته قنات به همراه حق آبه از سد «سلامی» و «سده»، به همراه یک هزار و ۲۰۰ هکتار زمین که از محل نذورات آستان قدس در منطقه «سلامی» خریداری شده است، به اجاره در اختیار این شرکت قرار داده شد.
زمین در اختیار شركت به مساحت پنج هزار و ۸۱۰ هكتار است که از این مساحت، دو هزار و ۷۰۰ هكتار قابل كشت است و سالانه هزار و ۳۰۰ هکتار آن زیر کشت می رود. مابقی هم به صورت آیش مورد استفاده قرار می گیرد. بخشی دیگر از این زمین ها به مساحت سه هزار و ۱۱۰ هكتار، به صورت تپه ماهور هستند که غیرقابل كشت گزارش شده اند.
دارایی‌های عمده شركت در بخش کشاورزی، شامل ساختمان و انبار به مساحت هفت هزار و ۵۸۷ متر مربع، انواع ماشین آلات کشاورزی به تعداد هفت دستگاه ، وسایط نقلیه سبك ۹ دستگاه و ادوات كشاورزی و دنباله بندها ۶۴ دستگاه است.
کل نیروهای مؤسسه در پایان سال ۱۳۹۲، معادل ۳۳ نفر بوده است که تعداد ۲۳ نفر، معادل ۷۰ درصد دارای تحصیلات سیکل و پایین‌تر بوده اند. این آمار نشان دهنده پایین بودن میانگین سطح تحصیلات نیروی انسانی شرکت است. از نظر جنسیتی هم در حال حاضر کلیه پرسنل شاغل در این شرکت، مرد هستند و هیچ زنی در استخدام این شرکت نیست.
«محمد باقر قنادطوسی»، سرپرست این شرکت است و «علی اکبر مویدی» و «احمد هراتی» هم عضو هیات مدیره آن هستند.
«شرکت کشت و صنعت اسفراین» با مساحت چهار هزار و ۵۰۰ هکتار، به عنوان تنها شرکت کشت و صنعت استان خراسان شمالی، در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان اسفراین قرار دارد.
از کل مساحت فوق، حدود ۶۵۰ هکتار متناسب با منابع آبی شرکت قابل کشت است.
موضوع اصلی فعالیـت شرکت عبارت است ازعملیات کشاورزی، دام پروری و ایجاد صنایع و کارخانجات تبدیل فرآورده‌های کشـاورزی و دامی.
تولید و فرآوری محصولات گلخانه ای و گیاهان دارویی و ارتقای کیفی محصولات کشاورزی، دام پروری و شیلات با رویکرد صادرات به خارج از کشور نیز از اهداف جدید این شرکت اعلام شده است.
«علی اصغر ضرغامی» رییس هیات مدیره، «رمضانعلی موحدیان» نایب رییس هیات مدیره، «محسن محسنی» عضو هیات مدیره و «حمید برکی» مدیرعامل این شرکت هستند.
«شرکت کشت و صنعت انابد» از ۱۶ آذر ماه ۱۳۷۱ فعالیت خود را با هدف شناسایی استعدادها و ظرفیت‌های مزارع و باغات آستان قدس رضوی آغاز کرده است.
این شرکت که به «موقوفه سوم شعبان» نیز معروف است، تنها شرکت کشت و صنعت منطقه به شمار می رود که با وسعت حدود چهار هزار هکتار، ۲۸ حلقه چاه عمیق در اختیار دارد و سطح زیر کاشت سالانه آن بالغ بر دو هزار هکتار است.
این شرکت یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان بذر پنبه و هم چنین مهم ترین تامین کننده بذرغلات در استان خراسان رضوی است.
«محمدامین سیف کاشانی» رییس هیات مدیره، «محمود صادقی» عضو هیات مدیره و«احمد هراتی» سرپرست این شرکت هستند.
آستان قدس رضوی در سال ۱۳۴۷ با هدف فعالیت در زمینه‌های کشاورزی و نیز اداره اراضی شهرستان سرخس، «موسسه املاک سرخس» را راهاندازی کرد.
این شرکت در سال ۱۳۵۶، تحت شماره ۱۳۰۲، در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی مشهد، به «شرکت کشت و صنعت سرخس» تغییر نام یافت.
از سال ۱۳۷۹ نیز فعالیتهای مربوط به املاک و اراضی از این شرکت تفکیک شد و شرکت کشت و صنعت سرخس با اهداف تولیدی و گرایش زراعت، دام داری و باغ داری، طبق اساس نامه فعالیت خود را آغاز کرد.
مرکز اصلی این شرکت در شهرستان سرخس است و هم اکنون با اختیار داشتن ۲۹ حلقه چاه کشاورزی و حدود هزار و ۳۶۵ هکتار زمین، به صورت امانی و استیجاری در زمینه کشاورزی و باغات پسته فعالیت دارد.
زمین های زراعی شرکت به دو صورت استیجاری و امانی اداره می‌شوند. زمین های استیجاری (واگذار شده به مستأجرین براساس قراردادهای منعقده) به مساحت ۵۶۰ هکتار، با ۱۰ حلقه چاه عمیق و در بخش امانی، حدود ۶۰۰ هکتار زمین زراعی با ۱۳ حلقه چاه است.
«رضا اخیانی» رییس هیات مدیره، «علی اورعی زارع» نایب رییس هیات مدیره، «محسن حسابی» عضو هیات مدیره و «حسن مهدی‌زاده بیلندی» سرپرست این شرکت هستند.
«موسسه باغات آستان قدس رضوی» براساس جلسه مورخ 1372 هیأت امنا این آستان، از اداره مركزی منفك و فعالیت خود را به طور مستقل از ابتدای سال ۱۳۷۳ آغاز کرده است.
این موسسه در تاریخ ۱۳۷۵ در اداره ثبت شركت‌ها با شماره ۵۰۶ به ثبت رسیده است.
«سید حسین نعمتی» رییس هیات مدیره، «علی عطار» نایب رییس هیات مدیره، «مجید قصاب محمدآبادی» عضو هیات مدیره و «محمود صادقی» سرپرست این موسسه هستند.
«موسسه كشت و صنعت مزرعه نمونه آستان قدس رضوی» در سال ۱۳۴۴ هجری شمسی تأسیس شد و در زمینه كشاورزی و دام پروری فعالیت خود را آغاز کرد. این موسسه در سال ۱۳۴۹ به بهره برداری رسید. از جمله اهداف آن، تقویت فعالیتهای كشاورزی و دام پروری و توسعه آن از نظر كمی و كیفی در ابعاد زراعت باغبانی، گل خانه و پرورش گوسفند و نیز استفاده و بهره برداری از امكانات و منابع آب و خاك در جهت تولید اعلام شده است.
«مجید قصاب محمد آبادی» رییس هیات مدیره و «علی اورعی زارع» سرپرست این موسسه هستند. «وحید اردکانیان»، «جواد وفابخش»، «محمد اسماعیل نیا» و «حمید برکی» نیز اعضای هیات مدیره این شرکت را تشکیل می دهند.
«موسسه موقوفات و کشاورزی جنوب خراسان» در سال ۱۳۷۳ فعالیت خود را آغاز کرده و در سال ۱۳۷۵ به ثبت رسیده است.
فعالیت موسسه طبق اساسنامه آن، شامل اداره های «حفاظت و صیانت از اراضی و رقابت موقوفه»، «اجرای نیات واقفین»، «انجام عملیات کشاورزی» و «ایجاد صنایع و کارخانجات تبدیل فرآورده‌های کشاورزی» است.
«مهدی وافی» رییس هیات مدیره، «محمود صادقی» نایب رییس هیات مدیره، «وحید اردکانیان» عضو هیات مدیره و «علی وطن دوست» مدیرعامل این موسسه هستند.
«موسسه کشاورزی و موقوفات سمنان» در سال ۱۳۷۴ با تصویب هیأت امنای آستان قدس رضوی، فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۷۵ در اداره ثبت اسناد و املاک دامغان و تحت شماره ۱۷ به ثبت رسید.
«محمد ابراهیمی ورکیانی» رییس هیات مدیره، «حسن نداف» عضو هیات مدیره، «نصرت الله حسنی» عضو هیات مدیره و «رضا حقدادی» سرپرست این موسسه هستند.
«کارخانۀ قند تربت حیدریه» با مساحت حدود ۳۰ هکتار، در سال ۱۳۲۹ توسط دولت وقت تأسیس و در سال ۱۳۵۱، با اجرای «قانون فروش کارخانه‌های دولتی»، از دولت جدا شد و برپایه اساسنامه ای جدید، به «شركت سهامی خاص قند تربت‌حیدریه» تغییر یافت. دفتر اصلی شركت، واقع در شمال شرقی شهر تربت حیدریه، خیابان «خرمشهر» است. «محمود انتظاری سرکاریزی» سرپرست این موسسه اعلام شده است.
«شركت قند چناران» در فاصله ۴۵ کیلومتری شهر مشهد، در شهرستان چناران قرار دارد. این كارخانه در سال ۱۳۳۴ با ظرفیت تولید ۳۵۰ تن چغندر قند در ۲۴ ساعت، در زمینی به مساحت ۳۹ هكتار توسط کمپانی «بوکاولف» آلمان نصب و راه اندازی شد. مالکیت این شرکت نیز در سال ۱۳۴۹ از «شرکت سهامی کارخانجات ایران» و «سازمان گسترش» به آستان قدس رضوی منتقل شده است.
آستان قدس رضوی تا سال ۱۳۵۷ با یک شرکت بلژیکی شریک بود و اداره کارخانه با نظارت شریک بلژیکی انجام می‌شد. اما از پس از انقلاب، این شركت توسط آستان قدس اداره می‌شود.
شركت قند چناران در سال ۱۳۴۵ با شماره ۶۲۷ در مشهد ثبت شده است كه با انتقال پرونده ثبتی در سال ۱۳۸۶ به چناران، شماره ثبت آن در دفتر اداره ثبت چناران به ۲۷۱ تغییر یافت. «اسماعیل زرین زاده» سرپرست این موسسه است.
«موسسه دام‌پروری صنعتی قدس رضوی» مسوولیت اداره و مدیریت هشت واحد گاوداری (شیری و پرواری) تحت پوشش چهار واحد «مجتمع دام‌پروری مزرعه نمونه»، «مجتمع دام‌پروری كنه بیست رضوی»، «مجتمع دام‌پروری تربت حیدریه»، «مجتمع دام‌پروری اسفراین) و یک واحد «مرغ‌داری كنه بیست رضوی» را بر عهده دارد.
تولید شیر خام در این موسسه حدود سه درصد كل شیر خام استان و یک درصد كل شیر خام كشور است.
«محمد صادقی شاهرخت» مدیرعامل و عضو هیات مدیره، «صدرالله دولت» عضو هیات مدیره، «ناصرمرگان ازغدی» رییس هیأت مدیره و «علی محمد هادی نژاد» نایب رییس هیأت مدیره این موسسه هستند.
«كارخانه آرد قدس رضوی» براساس موافقت اصولی سال ۱۳۶۹ اداره كل صنایع استان خراسان، برای تولید آرد «والسی» در قالب یكی از واحدهای تابعه شركت «نان قدس رضوی» احداث شده و در تاریخ ۱۳۷۶ به ثبت رسیده است.
«محمدصادق مروارید» رییس هیات مدیره، «محمد صفایی دلویی» نایب رییس هیات مدیره و مدیرعامل و «احسان الله اژدری» عضو هیات مدیره این موسسه هستند.
مأموریت شرکت آرد قدس رضوی، تولید و عرضه آرد و فرآورده های آردی تعیین شده است.
«شرکت خمیر مایه رضوی»(سهامی خاص) سال ۱۳۷۶ با شماره ۱۲۴۴۷ در اداره ثبت شرکت‌های مشهد به ثبت رسیده و دفتر اصلی آن، در محل کارخانه، واقع در کیلومتر ۶۷ جاده مشهد– قوچان است.
کارخانه خمیر مایه رضوی تیرماه ۱۳۸۰ به بهرهبرداری رسید و سرپرست آن «احسان‌الله اژدری» است. ماموریت شرکت خمیرمایه رضوی، ارایه انواع خمیرمایه خشک و تر تعیین شده است.
«شرکت فرآورده های غذایی رضوی»(با نام سابق «کنسرو و سردخانه رضوی») با هدف نگهداری میوه و سبزیجات در سردخانه و تولید کمپوت و رب گوجه فرنگی در سال ۱۳۵۱ تاسیس و در سال ۱۳۵۳ به بهره برداری رسید.
محمدصادق مروارید نایب رییس هیأت مدیره، «محمدحسن صلح دوست» رییس هیأت مدیره، «آرش فرزادنیا» عضو هیات مدیره و «حمیدرضا اصیلی» مدیرعامل این موسسه هستند.
«شرکت فرآورده‌های لبنی رضوی» خرداد ماه سال ۱۳۷۵ با ظرفیت روزانه ۱۰۰ تن شیر دریافتی و با هدف تکمیل زنجیره تولید شیر استحصالی از دامداریهای مزرعه نمونه و شرکت‌های کشت و صنعت آستان قدس رضوی راهاندازی شد. این شرکت انواع محصولات پاستوریزه، استریلیزه و هموژنیزه تولید می‌کند.
«شرکت نان قدس رضوی» سال ۱۳۵۱ به ثبت رسید و در حال حاضر در ۲۶ شهر ایران و برخی از کشورهای جهان نمایندگی دارد. محمدحسن صلح دوست رییس هیأت مدیره، محمد قهرمانی نایب رییس هیأت مدیره و محمد صادق مروارید مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت هستند.
مهمترین فعالیتهای هلدینگ کشاورزی، دامپروی و صنایع تبدیلی در سال ۱۳۹۶
۱- کشت و تولید گندم، جو، کلزا و...
۲- گسترش گلخانهها و تولیدات گلخانهای
برای اجرای این پروژه، آن‌طور که معـاون املاک و اراضی آسـتان قدس رضوی اعلام کرده، قطعه زمینی به مسـاحت سـه هکتار واقع در شـهر مشـهد به‌منظـور احـداث گلخانـه در اختیـار سـازمان اقتصـادی رضـوی قرار گرفتـه است.
مرداد ماه سال ۱۳۹۶ نیز با حضور قا‌ئم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی، عملیات اجرایـی پـروژه احـداث گلخانـه ١٠٠ هکتـاری آغـاز شد. مقام‌های اقتصادی این مجموعه گفته‌اند که قصد دارند پروژه مشابه دیگری را در استان سمنان آغاز کنند.
تولید برخی از گیاهان دارویی و راهاندازی صنایع تبدیلی و خط فرآوری و اسانس‌گیری، از دیگر اقدامات آسـتان قدس در سـال ۱۳۹۶ محسـوب می‌شـود. «حمید برکی»، مدیرعامل شـرکت کشـت و صنعـت اسـفراین، تولیـد و فـرآوری گیاهـان دارویـی را راهـی بـرای برون‌رفـت از بحـرانً کم‌آبـی عنوان کرده است.
۳- هلدینگ سلامت و دارو
هلدینگ سلامت و دارو مشتمل بر چندین شرکت تولید و پخش دارو و نیز شرکت‌های تحقیقاتی در زمینه تولید داروهای جدید است. در حال حاضر این هلدینگ دارای بیش از ۵۰ پروانه تولید انواع محلول‌های تزریقی و دیالیز صفاقی است.
«شرکت داروسازی ثامن» با هدف تأمین نیازهای دارویی کشور در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد و در سال ۱۳۷۱ در مشهد به بهرهبرداری رسید.
این شرکت با سرمایه‌گذاری مشترک آستان قدس رضوی و «سازمان صنایع ملی ایران» در آن زمان، در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار و با زیربنایی بیش از ۳۴ هزار مترمربع بنا شده است.
در حال حاضر سهامدار اصلی این شرکت، آستان قدس رضوی است و «صندوق بازنشستگی» و «داروسازی حکیم» از دیگران سهام‌داران آن به شمار می روند.
«حمید خوش قلب طوسی»، رییس هیات مدیره و «محمدصادق مهدوی» مدیرعامل این شرکت هستند. «جلیل توکل افشاری، «کامبیز توتونچی صراف»، «حسین بدخشیان» و «مطهر کمال شجاعی» هم اعضای هیات مدیره این شرکت را تشکیل می دهند.
«شرکت سامان داروی» هشتم سال ۱۳۸۷ با مأموریت تولید «ای پی آی»(API) راهاندازی شد و در سال ۱۳۹۵ به بهرهبرداری رسیده است.
شرکت توزیع «یاراطب ثامن» یک شرکت تجاری- خدماتی است که در زمینه تهیه و تدارک انواع داروهای انسانی و توزیع و فروش آن ها در سراسر کشور فعالیت می‌کند.
شرکت یاراطب ثامن (سهامی خاص) سال ۱۳۹۰ با شماره ۴۰۰۱۸۰ در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسید و از مهرماه ۱۳۹۰ عملاً فعالیت خود را آغاز کرد.
دفتر ستاد شركت در تهران است و عملیات توزیع كالا را از طریق یک مركز توزیع در تهران و ۱۴ مركز توزیع در استان‌ها انجام می‌دهد. «ابراهیم دین محمدی» رییس هیات مدیره این شرکت است.
۴- هلدینگ انرژی
هلدینگ انرژی در راستای مشارکت‌های اقتصادی در بخش‌های نفت و گاز و پتروشیمی، زیر نظر سازمان اقتصادی رضوی فعالیت می‌کند.
«شرکت نفت و گاز رضوی» در راستای مشارکت در تحقق اصل ۴۴ «قانون اساسی» در بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی، در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی مشهد به ثبت رسیده است.
ماموریت اصلی «شركت توسعه نفت و گاز رضوی»، توسعه كسب و كار از طریق فعالیت در حوزه‌های مرتبط با صنایع نفت بالادستی، پایین دستی و بازرگانی در بازارهای داخلی و خارجی است.
«محمدجواد شمس» رییس هیات مدیره و «علیرضا ضیغمی» مدیرعامل این شرکت هستند. «حجت حیدری»، «عبدالحسین بیات» و «عبدالمحمد دلپریش» هم اعضای هیات مدیره این شرکت را تشکیل می دهند.
۵- هلدینگ صنعت
در هلدینگ صنعت، شش شرکت و مؤسسه در زمینه‌های مختلف صنعتی و معدنی فعالیت می‌کنند. استخراج و فرآوری انواع سنگ‌ها، تجهیز و بهره برداری از معادن و ایجاد واحدهای صنعتی اکتشاف، استخراج و بهره برداری از معادن، از جمله فعالیتهای این هلدینگ است.
تولید انواع کمباین، ماشین آلات کشاورزی، اتوبوس‌های شهری و بین شهری، انواع نخ، پارچه و فرش نفیس دست‌باف از دیگر فعالیتهای این مجموعه صنعتی است.
نخستین زمینه شکل‌گیری و فعالیت رسمی «شرکت شهاب خودرو» به همکاری با شرکت «لیلانـد موتور» انگلستــان در سال ۱۳۴۲ باز می‌گردد.
این شرکت در آن سال با نام «گاراژ لیلاند»، در خیابان «قزوین»، چهارراه «عسگری»، در قطعه زمینی به مساحت هشت هزار و ۱۱۵ متر مربع فعالیت خود را آغاز کرد.
نام شرکت طی سال‌های بعد به ترتیب به «ترانسپورت بانک» و «شرکت حمل و نقل داخلی» تغییر یافت. دامنه فعالیت آن هم به فروش و مونتاژ کامیون های لیلانـد محدود بود. اما شرکت شهاب خودرو از سال ۱۳۴۲ به بعد با استقرار در موقعیت فعلی که قطعه زمینی به مساحت ۱۸۰ هزار متر مربع واقع در کیلومتر ۹ جاده مخصوص کرج است، حدود ۳۰ هزار دستگاه انواع کامیون، اتوبوس شهری، اتوبوس بین شهری، میدی باس، اتوبوس دو طبقه و ... را تولید و روانه بازار کرد.
این شرکت در سال ۱۳۷۸ از پوشش «سازمــان گستــرش و نوسازی صنایع ایــــران»(وزارت صنایع و معادن) خارج شد و به تملک آستان قدس رضوی درآمـد.
«رضا زنگنه نژاد»، «میثم مظفر»، «مهدی هاشمی»، «منوچهر منطقی»، «علی اصغر عنابستانی» و «حسن موسوی» اعضای هیات مدیره این شرکت هستند.
«شرکت شهاب یار» که سهامی خاص است، در سال ۱۳۸۲ توسط آستان قدس رضوی و با سرمایه اولیه یک میلیارد ریال تـأسیس شد و با شمــاره ۲۱۸۷۴۹، در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسید.
ارایه خدمات پس از فروش محصولات شرکت شهاب خودرو و قبول نمایندگـی اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی در کلیه امور بازرگانی و فروش لوازم و قطعات یدکی از مهم ترین ماموریت‌های این شرکت اعلام شده است.
«کیهان کاوسی چاهک» رییس، «رضا الماسی» نایب رییس و «یوسف پاشانژاد» عضو هیات مدیره این شرکت هستند. «داود عابدی ناشی» نیز مدیرعامل شرکت است.
«شركت كمباین سازی ایران» آذر ماه سال ۱۳۴۸ در اداره ثبت شركت‌ها به نام «شركت جانساز»(سهامی خاص) ثبت شد و طی سال های ۱۳۴۹ و ۱۳۶۱ به ترتیب به شركت «ایران جاندیر»(سهامی خاص) و «كمباین سازی ایران» (سهامی خاص) تغییر نام داد.
«علیرضا محمودی»، «کاظم جعفرزاده»، «علی اصغر حمیدی فرد»، «علی خطیبی» و«غلامرضا جمالی» اعضای هیات مدیره این شرکت هستند.
«شركت تهیه و تولید فرش آستان قدس رضوی» سال ۱۳۶۰ به صورت شركت سهامی خاص تأسیس شد.
دفتر اصلی شركت در مشهد، خیابان «خسروی نو»، نمایشگاه شركت فرش آستان قدس رضوی است و كارگاه‌های تولیدی آن نیز در همین شهر و برخی دیگر از شهرهای استان خراسان رضوی قرار دارند. «غلامرضا باغشنی» مدیرعامل این شرکت است.
«شرکت نخ ریسی و نساجی خسروی خراسان»، یکی از بزرگ ترین و قدیمی‌ترین واحدهای نساجی استان خراسان و کشور به شمار می‌رود. این شرکت ۸۰ سال پیش با هدف تولید انواع نخ با ظرفیت ۱۰ هزار و ۱۲۰ دوک در روز و سرمایه شش میلیون ریال در شهر مشهد تاسیس شد.
«جلیل ارغند» رییس هیات مدیره»، «سعید آتش باری» نایب رییس هیات مدیره و «محمد داودی مقدم»، «هادی بهروزنیا، «علی فدیشه‌ای» و «جواد غزنوی دوزنده» اعضای هیات مدیره این شرکت هستند.
«شركت معادن قدس رضوی»(سهامی خاص) در سال ۱۳۷۶ با شماره ۱۲۲۱۱ در اداره ثبت شركت های مشهد با سرمایه اولیه هزار میلیون ریال به منظور اكتشاف، تجهیز و بهره برداری از معادن و ایجاد صنایع وابسته در داخل و خارج از كشور تاسیس و به ثبت رسید.
«شركت گرانیت قدس رضوی»(سهامی خاص) نیز یكی دیگر از شركت‌های زیر مجموعه آستان قدس رضوی است كه سال ۱۳۶۹ با شماره ۶۳۳۸ در اداره ثبت شركت‌های مشهد به ثبت رسیده است.
«حامی شایسته عظیمیان» مدیرعامل و «غلام حسین ابراهیمی یزدی» و «محمدحسین میوه‌چی» اعضای هیات مدیره این شرکت هستند.
شرکت معادن قدس رضوی در دو بخش صنعت و معدن فعالیت می‌کند. در بخش معدن، این شرکت دارای ۱۰ معدن سنگ گرانیت است که در حال حاضر معادن گرانیت «ده مرغ نهبندان»، «گرانیت چاه وک نهبندان» و «سنگ مرمریت خلج مشهد» فعال هستند.
در بخش صنعت نیز این شرکت دارای دو کارخانه سنگبری در «سنگ بست» مشهد و شهرک صنعتی نهبندان است.
مهم ترین فعالیتهای هلدینگ صنعت در سال ۱۳۹۶
نوسازی چهار هزار دستگاه اتوبوس فرسوده از سوی «شرکت شهاب خودرو»، مهم ترین فعالیتهای هلدینگ صنعت در سال ۱۳۹۶ به شمار می رود.
این شرکت طـی چهـار مـاه نخسـت سـال ۱۳۹۶، تعداد ۴۴ دسـتگاه اتوبوس شـهری و بین شـهری ساخت و شهریور ماه همان سال قرارداد نوسازی چهار هزار اتوبوس فرسوده را با «شـرکت بهینه‌سـازی مصـرف سـوخت» منعقد کرد.
۶- هلدینگ خدمات مالی
سازمان اقتصادی رضوی در راستای سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی، به عنوان بازوی اجرایی آستان قدس رضوی در بازار سرمایه، هلدینگ خدمات مالی را راه اندازی کرد که شرکت کارگزاری رضوی یکی از شرکت های زیر مجموعه این هلدینگ است.
این شرکت از سال ۱۳۸۴ اقدام به انجام معاملات در بورس اوراق بهادار از طریق ایستگاه های معاملاتی خود در شهرهای تهران، مشهد و قم می‌کند.
«شرکت کارگزاری رضوی» طی سال‌های اخیر موفق به دریافت مجوزهای متعدد از سازمان بورس شده است تا جایی‌که در حال حاضر بیشتر مجوزهای لازم برای فعالیت در بورس اوراق بهادار، «شرکت فرابورس ایران»، «بورس کالای ایران»(محصولات فلزی، پتروشیمی، کشاورزی و آتی)، مجوز «صندوق سرمایه‌گذاری مشترک» و مجوز انجام معاملات بر خط را در اختیار دارد.
«یوسف پاشانژاد» مدیرعامل و «نیما ملایی» و «عباسعلی قاسمی» عضو هیات مدیره این شرکت هستند.
۷- هلدینگ فنآوری اطلاعات و فنآوریهای نوین
گروه فنآوری اطلاعات و فنآوریهای نو آستان قدس رضوی در سال ۱۳۹۵ تشکیل شده است. مهمترین برنامه‌های کلان این گروه عبارتند از:
- تهیه مدل‌ها، شیوه‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی ایجاد اقتصاد دانش بنیان در موسسه سازمان اقتصادی رضوی
-ایجاد و راهاندازی ۱۱ مرکز و شرکت دانش‌بنیان در حوزه‌های اولویت‌دار و مصوب مؤسسه سازمان اقتصادی رضوی
- ایجاد و راهاندازی مرکز درمان بیماری‌های صعب‌العلاج با فنآوریهای پزشکی بازساختی
- راهاندازی شرکت پالایشگاه پلاسمای خون
- راهاندازی شرکت مدیریت توسعه فن آوری رضوی
- راهاندازی شرکت توسعه فنآوریهای آب رضوی
- راهاندازی شرکت انرژی‌های تجدیدپذیر رضوی
- راهاندازی شرکت صنایع خلاق رضوی
- راهاندازی شرکت مواد پیشرفته رضوی
- راهاندازی شرکت فن آوریهای نانو رضوی
- راهاندازی شرکت فنآوریهای زیستی
- راهاندازی شرکت فنآوریهای کشاورزی، غذایی و صنایع تبدیلی
- راهاندازی صندوق سرمایه گذاری دانش بنیان رضوی
- ایجاد و راه اندازی هفت مرکز شتاب‌دهنده توسعه محصولات فنآورانه با مشارکت هلدینگ‌های مرتبط
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه کشاورزی
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه غذایی
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه صنعت
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه انرژی
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه سلامت
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه فن آوری های نرم و صنایع خلاق
- راهاندازی مرکز شتاب‌دهنده حوزه فنآوریهای راهبردی
با توجه به رشد شتابان صنعت آی‌تی در كشور و نیز گسترش نیازهای آستان قدس رضوی در حوزه فنآوری اطلاعات و ارتباطات، «شركت مشاوره وخدمات رایانه قدس رضوی» در سال ۱۳۷۷ توسط آستان قدس رضوی راه اندازی شد. خط مشی كلی این شركت، ورود به بازار پروژه‌های بزرگ آی‌تی و تقویت مشارکت با بخش خصوصی اعلام شده است.
این شركت در حال حاضر با در اختیار داشتن حدود ۶۰ نیرو در حوزه‌های سخت‌افزار، شبکه و اینترنت، نرم افزار و پروژه‌های بزرگ آی‌تی، فعالیت می‌کند.
۸- منطقه ویژه سرخس
منطقه ویژه اقتصادی سرخس در منتهی‌الیه شمال شرق ایران، به عنوان دروازه طلایی ورود به کشورهای آسیای میانه و سرزمین های پهناور چین و روسیه به شمار می رود. این منطقه، پل ارتباطی بازارهای مهم تجاری آسیای مرکزی با کشورهای حوزه خلیج فارس در جنوب ایران، اروپا در غرب و افغانستان و پاکستان در شرق ایران است.
سازمان عمران و توسعه رضوی
این سازمان در زیر مجموعه «سـازمان اقتصـادی رضـوی» ثبت نشده است اما فعالیتهای اقتصادی، تجاری و عمرانی متعددی دارد.
آستان قدس رضوی سال ۱۳۶۳ تشکیلاتی اجرایی به نام «طرح جابه جایی و اسكان» راهاندازی کرده بود که ماحصل فعالیتهای آن، احداث ۵۰۰ خانه و یک مجتمع عظیم فرهنگی شامل دبستان، مدرسه راهنمایی و دبیرستان دخترانه بود.
ساخت یك باب درمانگاه و یك واحد پلی كلینیك و دندانپزشكی و یك باب كتابخانه بزرگ از دیگر فعالیتهای این تشکیلات بوده است.
دامنه فعالیت این سازمان به تدریج به جنوب خراسان كشیده شد و با انجام مقدماتی، «طرح عمران و مسكن قدس رضوی» شكل گرفت. بیش از دو سال از عمر این طرح نگذشته بود كه آستان قدس رضوی با سرمایه‌ای بالغ بر یك میلیارد ریال، تشكیلات فعلی را به نام «سازمان عمران و توسعه رضوی» پایه گذاری کرد.
نخستین جلسه هیأت مدیره این سازمان در سال ۱۳۷۰ تشكیل شد و در سال ۱۳۷۱ با شماره ۳۳۹ به ثبت رسید.
ساخت مجتمع‌های بین راهی خدماتی رفاهی، ساخت مراکز فرهنگی و آموزشی همچون مسجد، کتابخانه و فرهنگسرا و ساخت مجتمع‌های آموزشی و واحد های مسکونی برای زلزله زدگان از مهمترین ماموریت‌های این سازمان است.
این سازمان همچنین فعالیتهای بازرگانی قابل توجهی دارد و در حال حاضر مدیریت «مجتمع کارخانجات هبلکس رضوی»، مدیریت بازارهای «امام رضا»، مرکزی، «امین»، «هدایت» و «مصلی»، «مجتمع آهن آلات ضامن» و «هتل بین المللی قدس» برعهده این سازمان است.
فعالیتهای بازرگانی این سازمان در قالب های زیر انجام می‌شوند:
- مجتمع کارخانجات هبلکس رضوی:
این مجتمع، تولیدکننده بلوک‌های بتنی هوادار «اتوکلاو» شده است که در شهرهای تهران، مشهد و بیرجند چندین کارخانه دارد.
- مجتمع آهن آلات ضامن:
این مجتمع بیش از ۱۵ سال است که در زمینه تأمین آهن آلات مورد نیاز پروژه‌های عمرانی بزرگ کشور فعالیت می‌کند. تأمین آهن آلات مورد نیاز تمامی پروژه‌های عمرانی آستان قدس رضوی همچون «هتل بین‌المللی رضوی»، ورزشگاه ۲۵ هزار نفری «امام رضا» و هم چنین پروژه‌های بزرگ بخش خصوصی مثل «مجتمع تجاری اداری اطلس» از جمله فعالیتهای این مجتمع بوده است.
هتل بین‌المللی رضوی:
این هتل در جهت تأمین قسمتی از منابع مالی پروژه‌های «عام المنفعه» سازمان و با هدف خدمت رسانی به زائران امام رضا، در نزدیک ترین نقطه به حرم رضوی، در خیابان «میرزای شیرازی»، در زمینی به مساحت هشت هزار و 700 مترمربع و با زیربنایی بالغ بر ۶۸ هزار مترمربع ساخته شده است.
این هتل چهار طبقه اقامتی شامل ۲۲۴ اتاق (اتاق های دو تخته، جانباز و تشریفاتی)، رستوران ایرانی، ایتالیایی و لبنانی در دو هزار مترمربع زیربنا، استخر و مجموعه سلامت ودو طبقه تجاری شامل مرکز فروش با مساحتی بالغ بر دو هزار مترمربع به بهره برداری رسیده است.
مجتمع تجاری اطلس:
این مجتمع در جهت تأمین قسمتی از منابع مالی پروژه‌های سازمان و با مشارکت آستان قدس رضوی و «شرکت الماس تابان کیش» در مشهد ساخته شده است.
مدیریت ۱۵ بازار و 7هزار مغازه
مدیریت و نگه داری از ۱۵ بازار شاخص در مشهد که شامل هفت هزار باب مغازه است، از دیگر فعالیتهای سازمان عمران و توسعه رضوی به شمار می رود.
بازارهای امام رضا، مرکزی(1و2)، بازار مصلی(1و2)، «کشور جم»(1و2)، امین، هدایت، «کوثر»، «فیروزه»، «غدیر»، «ضامن»، «سرای ایران»، «سرای رضوی»، ۱۵ بازار زیرمجموعه این سازمان هستند.
وضعیت صادراتی شرکت‌ها و مؤسسات اقتصادی آستان قدس
کلیـه فعالیت‌هـای اقتصـادی شـرکت‌ها و مؤسسـات اقتصـادی تابعـه آسـتان قـدس رضوی در قالب سازمان اقتصادی رضوی متمرکز شده اند که از سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را آغـاز کـرده اسـت. برخـی از ایـن شـرکت‌ها نیز بـه بازارهـای بین‌المللـی ورود و محصولات خـود را صـادر می‌کنند.
برخـی از مقصدهـای صادراتـی ایـن محصـولات عبارتنـد از: اسـترالیا، قزاقسـتان، گینـه بیسـائو، امـارات، افغانسـتان، ترکمنسـتان، عـراق، افغانسـتان، سـودان، ازبکسـتان، تاجیکسـتان، قطـر، امـارات متحـده عربـی و سـوریه.
مرکز سرمایه‌گذاری و مشارکت
این مرکز مسوولیت جذب سرمایه یا همکاری‌های اقتصادی با شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف اقتصادی را برعهده دارد. از فعالیتهای این مرکز اطلاعات چندانی در دست نیست. در وب‌سایت آن تنها به ارایه یک‌سری آمار و اطلاعات کلی بسنده شده است.
وضعیت اقتصادی و مالی شرکت‌های متعلق به آستان قدس رضوی
از جزییات فعالیت مالی و اقتصادی هیچ یک از شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی اطلاعاتی در دسترس نیست. انتشار چنین آماری همواره از سوی تولیت آستان قدس رضوی جزو خطوط قرمز بوده و کم تر کسی از محتوای آن مطلع است. وعده ابراهیم رییسی، تولیت این آستان در خصوص شفاف‌سازی در مورد این نوع فعالیت‌ها هم تاکنون عملی نشده است.
در جست و جو‌ها و کاوش‌های اینترنتی، تنها به یک سند از عملکرد مالی شرکت‌های وابسته به آستان قدس رضوی دست یافته‌ایم که مربوط به صورت جلسه سال ۱۳۹۳مجمع عمومی عادی سازمان اقتصادی کوثر است.
در این جلسه، عملکرد مالی این سازمان از سال ۱۳۸۷ تا ۱3۹۲ ارایه شده که نشان می‌دهد تحریم‌های بین‌المللی تاثیر فراوانی بر عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه این سازمان اقتصادی داشته است.
فروش تجمیعی تمام شرکت‌های وابسته به این سازمان در سال ۱۳۸۷، رقمی معادل پنج هزار و ۴۸ میلیارد ریال بوده که در سال ۱۳۹۲ به 9هزار و ۷۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
سود خالص این شرکت‌ها نیز سال ۱۳۸۷ معادل۹۰۰ میلیارد ریال اعلام شده که در سال 1392 به سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال رسیده است.
نیروهای انسانی این سازمان در سال 1387 حدود هشت هزار و ۴۸۴ نفر بوده که در سال 1392 به شش هزار و ۱۹۹ نفر کاهش یافته است.
در این جلسه هم چنین اعلام شده است که شرکت‌های کشت و صنعت سرخس، موسسه باغات و موسسه کشاورزی و موقوفات جنوب خراسان که متعلق به گروه شرکت‌های کشاورزی و دام پروری هستند، در سال 1387 زیان‌ده بوده‌اند که در سال 1392 به سود‌دهی رسیده‌اند.
شرکت‌های نخ‌ریسی و نساجی خسروی خراسان، شرکت فرآورده های غذایی رضوی، شرکت قند چناران و شرکت معادن قدس رضوی، زیر مجموعه گروه صنعت و معدن، در سال 1387 زیان‌ده بوده‌اند.
وضعیت شرکت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی در سال‌های اخیر هم چندان خوب نیست و مسوولان ارشد این آستان طی این مدت بارها از زیان‌ده بودن این شرکت‌ها سخن به میان آورده‌اند.
برنامه راهبردی اقتصادی
آستان قدس رضوی پس از آغاز ریاست ابراهیم رییسی بر این مجموعه، برنامه راهبردی اقتصادی خود را به ترتیب زیر تعریف کرده است:
اسناد بالادستی
۱- سرمایه گذاری و مشارکت در زمینه‌های مختلف دارای مزیت نسبی منطقه‌ای آینده‌نگر
۲- طراحی و برنامه‌ریزی به منظور افزایش بهره‌وری و کارآمدی منابع و دارایی‌های آستان قدس رضوی که در اختیار موسسه سازمان اقتصادی رضوی و یا معاونت مشارکت ها قرار دارد.
۳- مشارکت و سرمایه‌گذاری در تولید فنآورانه با مدیریت و بهره‌گیری از شرکت‌های دانش بنیان با هدف گسترش صادرات و رقابت در عرصه‌های جهانی.
۴- مشارکت در فعالیتهای مختلف اقتصادی با هدف توانمندسازی مناطق محروم و افزایش ظرفیت اشتغال زایی
اهداف بنیادین
- افزایش دارایی‌ها و یا درآمد موقوفات و بهرهبرداری بهینه از آن ها.
این آستان اعلام کرده است که مأموریت اصلی آن، فرهنگی است و برای تأمین هزینه فعالیتهای آستان قدس رضوی و یا مدیریت موقوفات، فعالیتهای اقتصادی آن موضوعیت دارد.
خط‌مشی‌های بنیادی:
۱- حفظ و ارتقای استقلال کشور با استحکام ساخت درونی کشور
۲- افزایش تاب آوری با کاهش تاثیر بحران‌ها و افزایش توانایی بازیابی وضعیت پس از بحران
۳- تقویت روابط بین‌المللی و تعاملات اقتصادی با سایر کشورها و ارتقای جایگاه منطقه‌ای و جهانی کشور
۴- کاهش تصدی گری و پرهیز از رقابت با مردم و بخش خصوصی
۵- گسترش مشارکت مردم
۶- کاهش هزینه‌های اجتماعی
۷- ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی
۸- خدمت به محرومان و مستضعفان
۹- افزایش شفافیت
۱۰ حفظ حقوق انسانی
۱۱- حفظ محیط زیست
۱۲- افزایش بهره‌وری با افزایش کارایی و اثربخشی
۱۳- افزایش خودسازمان دهی و کاهش تمرکز مدیریتی هم زمان با افزایش هماهنگی و همراستایی
۱۴- صیانت و ارتقای اعتبار آستان قدس رضوی
وضعیت اقتصادی
آستان قدس در ارزیابی از وضعیت اقتصادی شرکت‌های خود اعلام کرده که در حوزه درون‌سازمانی، با دو چالش دست به گریبان است؛ نبود بهره‌وری و بازدهی مناسب دارایی‌ها در راستای تامین منابع مالی کافی و پایدار برای انجام ماموریت‌های آستان قدس و نیز ترکیب نامتناسب سرمایه‌گذاری در رشته فعالیت‌ها.
آستان قدس رضوی مسایل و مشکلات محیطی خود را رکود و نوسان‌های شدید اقتصادی و نیز فضای نامطلوب کسب و کار در کشور عنوان کرده است.
راهبرد‌ها
آستان قدس رضوی راهبرد‌های اقتصادی آینده اش را راهاندازی و تقویت موقعیت اقتصادی خود در این حوزه‌های فرآورده‌های غذایی و دارویی، تجهیزات الکترونیکی، فن آوری اطلاعات و ارتباطات، نفت و گاز، صنایع فرهنگی و املاک و مستغلات اعلام کرده است.
مالیات آستان قدس رضوی
مالیات آستان قدس رضوی یکی از جنجالی‌ترین مسایلی است که این آستان با آن دست به گریبان است.
به استناد بند الف ماده ۱۳۹ «قانون مالیات‌های مستقیم»، موقوفات، نذورات، پذیره، کمک‌ها و هدایای دریافتی نقدی و غیر نقدی آستان قدس رضوی و سایر بقاع متبرکه از پرداخت مالیات معاف هستند.
در مورد شرکت‌ها و مؤسسه‌های اقتصادی وابسته به آستان قدس رضوی نیز بر اساس حکم حکومتی روح‌الله خمینی در پاسخ به استفسار تولیت قبلی آستان قدس رضوی در تاریخ 20 فروردین ۱۳۶۸، آستان قدس رضوی و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته از پرداخت هرگونه مالیاتی معاف شده‌اند.
«علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی هم طی نامه شماره ۱/۳۱۲۱۰ در تاریخ ۱۳آذر۱۳۹۵ اعلام کرده است: «در خصوص معافیت مالی آستان قدس و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته، نظر همان است که قبلاً نیز گفته شده است.»
این تشکیلات از آغاز حیات خود در هیچ دوره و مقطع تاریخی مشمول پرداخت مالیات نبوده است. از سال ۹۹۸ هجری قمری تا زمان آغاز قانون گذاری در ایران، توسط سلاطین که عملاً تولیت آستان قدس را بر عهده داشته‌اند، معافیت مالیاتی آستان قدس رضوی مورد تأکید قرار گرفته و اجرا شده است.
در سال‌های اخیر، معافیت مالیاتی آستان قدس رضوی و بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و سایر نهاد‌های زیر نظر رهبر ایران بحث برانگیز بوده است. در این مدت، تلاش‌هایی هم برای موظف کردن این ارگان‌ها به پرداخت مالیات انجام شده اما با دخالت مستقیم رهبر ایران، تا کنون بی‌نتیجه مانده اند.
منبع:ایران وایر