پس از مدت​ها كشمكش و رفت وآمد میان نمایندگان ایران و گروه 5+1 یعنی كشور​های فرانسه، انگلیس، امریكا، روسیه و چین به علاوه آلمان برای رفع موانع بر سر اجرای توافقات انجام گرفته در مورد برنامه اتمی ایران، بالاخره بیانیه ای پخش شد كه كشور​های 5+1 اعلام كردند مانعی بر سر مبادلات بانكی با ایران نیست به شرطی كه قوانین رسمی رعایت شود و با یك موخره كه نمی​توان كشور​ها و موسسات را مجبور به معامله با ایران كرد و بانك​ها و موسسات اقتصادی در تصمیمات خود آزادند ...(اخبار ساعت9 شب شبكه اول 31/2/95 ).

 ظاهرا تحریم​ها برداشته شده و اعلام می​شود كه مانعی نیست اما با "رعایت قوانین". این جمله یادآور بسیاری از قوانین مصوب در نظام سرمایه داری است كه به عنوان مثال همواره داشته ایم "احزاب آزادند با "رعایت قوانین" و یا مطبوعات آزادند با "رعایت قوانین". این "رعایت قوانین" از آن جمله​ های عجیب دست وپا گیر نظام سرمایه داری است كه می​توان با تكیه به آن بدترین سانسورها و بدترین موانع را بر سر راه آزادی از هر نوعش قرار داد كه این امر البته در اختیار نظام سرمایه داری و دولت​​های مختلف است كه این قوانین چگونه باشد. یعنی هر كشور  یا موسسه ای می​تواند با تصویب قوانین و یا بخش​نامه ای، هر گونه كه بخواهد داد وستد با ایران را محدود كند. یعنی آنكه تحریم​های بین المللی و توافقی برداشته شده است و اكنون این كشور​ها و موسسات هستند كه باید ایران روابط خود را با آنها تنظیم كند. علاوه بر آن به دنبال آن آمده است كه نمی​توان موسسات اقتصادی را مجبور به ارتباط با كشوری كرد ...كه این جمله تكمیل كننده جمله قبل است. یعنی باید راه زیادی بروند  تا كشور​ها را تشویق به تعامل اقتصادی كنند و راه زیادی هم وجود دارد كه سرمایه​ها راغب به همكاری بشوند كه البته این راه​ها در مفهوم سرمایه دارانه چیزی جز امتیازات ویژه و به حراج گذاشتن منابع یك كشور و نیروی كار ان نیست ...

اما این دو مانع را چگونه در دنیای امروزی حاكمیت سرمایه بر تمام شئون اقتصادی و سیاسی بر طرف می​كنند؟

اول اآنكه این نظام مجموعه ای در دسترس دارند كه به طور خود كار نظام سرمایه داری تصمیم گیرندگان اقتصادی را در آن چارچوب قرار می​دهد. ابتدا امنیت سرمایه است كه مقدم بر نرخ سود​ها است. زیرا كه اگر  هر چند نرخ سود، بالای معمول هم باشد ولی سرمایه امنیت نداشته باشد، رغبتی به سرمایه گذاری نخواهد بود. سرمایه گذار می​خواهد اطمینان داشته باشد كه مورد تهاجم قرار نخواهد گرفت وكارشناسان و مستخدمانش از امنیت اولیه برخوردار باشند. سودش تضمین شده باشد و یك مقبولیت عمومی در جامعه سرمایه داری برای آن وجود داشته باشد.

 بی جهت نیست كه محافلی در ایران تلاش می​كنند افراد وارد شده به ایران چه با ملیت ایرانی یا با ملیت​های دوگانه را تحت وارسی موشكافانه قرار داده برای آنان پرونده سازی كنند و رسانه​های نظام سرمایه داری هم همین موارد را در بوق و كرنا كنند تا موسسات اقتصادی را متوجه شرائط حاكم بر ایران نمایند. از یك طرف محافل قدرتمندی در ایران ورود سرمایه​های خارجی را مانعی برای سود​های انحصاری خود می یابند و از طرف دیگر مداخلات نظامی ایران در منطقه و در سایر نقاط جهان به هیچ وجه مورد رضایت نظام سرمایه داری نیست.

 بسیاری از كشورها و موسسات اقتصادی انها و بانك​ها از سرمایه گذاری در كشوری كه به لحاظ حقوق بشری بدنام باشد، اجتناب می​كنند. این امر نه به خاطر دلسوزی برای انسانیت و دفاع از حقوق محرومان و زحمتكشان و غیره است، بلكه این تفسیر حقوق بشری  مشخصا با امنیت سرمایه سر و كار دارد. به عنوان مثال بدترین اعمال و حركات ضد بشری در عربستان پذیرفته می​شود و چندان اهمیت ندارد كه زنان در ان جا حق رانندگی نداشته باشند و گردن زدن انسان​ها و شلاق زدن و چندهمسری و غیره همه با دیده اغماض نگریسته می​شود اما در كشوری مثل ایران این مسئله اهمیت زیادی می یابد، زیرا كه این اعمال به نارضایتی عمومی و نفرت از حكومت تبدیل می​شود. و در نتیجه سرمایه​ها امنیتشان را از دست می​دهند و آینده ای ندارند. یا آنكه آزادی روزنامه ها و كتاب و یا سانسور در كشوری مانند نیجریه آنقدر اهمیت ندارد كه مثلا در كشوری همانند ایران و تركیه. زیرا كه این مسائل در آن كشور آن چنان اعتراضاتی را بر نمی انگیزد و در انجا مسائل دیگری وجود دارد كه امنیت سرمایه را به مخاطره می اندازد.

 ده​ها و صد​ها نهاد​های حقوق بشری و نهاد​های ان جی او ای با كمك​های مالی موسساتی همانند خانه آزادی. اقتصاد باز جرج سوروس و ان ای دی و غیره در باره كشور​ها مطالعه می​كنند وگزارش تهیه می​كنند و روشنفكران واداده را به استخدام در می آورند تا گزارش​های مشخصی از كشور​های مختلف داشته باشند كه بدانند امنیت سرمایه در هر كشوری چگونه تامین می​شود.

ایران از نظر سرمایه جهانی كشوری است كه به دلیل تعداد تحصیل كرده و تعداد مهاجر در كشور​های غربی، تعداد افراد باسواد و سابقه مبارزات مردمی، اگر درجه ای از آزادی​های اجتماعی مورد نظر سرمایه را رعایت نكند، مكان امنی برای سرمایه گذاری نخواهد بود. این بن بستی است كه برجام را با سرانجامی مبهم مواجه می​كند. بن بستی است كه خود نظام سرمایه داری با تقویت بنیادگرائی كه به نیروی آن برای مقابله با گرایشات ضد غربی در منطقه نیاز داشت، برای خود بوجود آورد.

 اما اگر همین استاندارد​های حقوق بشری را شیخ نشن​ها و عربستان و..ویا دیگر كشورها رعایت نكنند و بسیار هم عقب مانده تر از آن باشند باز هم امنیت سرمایه به خطر نمی افتد زیرا كه پتانسیل مبارزاتی در آن كشور​ها متفاوت است و...

 نگاهی به مبارزات مردم ایران و مثلا عر بستان این تفاوت را نشان می​دهد، تفاوتی كه نمی​تواند از دید تیزبین نهاد​های پیش گفته نظام سرمایه داری به دور باشد. زندانیان مخالف و سیاسی در ایران فعالان كارگری و معلمان و دانشگاهیان وابستگان نحله​های سیاسی مختلف هستند؛ اما در عربستان بیشترین تعداد مبارزان را شیعیان آن كشور تشكیل می​دهند. این امر برای نهاد​های سرمایه داری و به خصوص نهاد​های ایدئولوژیك آن دو مفهوم متفاوت دارد. به همین جهت امنیت سرمایه و حقوق بشر در آن دو مفهوم متفاوت است. درك این مسائل برای مبارزان كارگری و اجتماعی از اهمیت زیادی بر خوردار است.

 حقوق و مزایای چند صد میلیونی در ایران  برای مدیران بانك​ها و بیمه​ها و سایر مدیران دولتی همراه با اختلاس​های چندین میلیاردی، هر چند كه دل سرمایه داران جهانی را به آب می اندازد اما با تجربه ای كه نهاد​های سرمایه داری از كشور​های مشابه دارند، هیچ گونه امنیتی برای سرمایه به ارمغان نمی آورد زیرا كه در كنار این چپاول، فقر و محرومیت بیش از نیمی از جمعیت كشور  امنیت همان سرمایه​ها را به مخاطره می اندازد. و این جاست كه چون امنیت همان سرمایه​ها به خطر می افتد  وجدان حقوق بشری هم به جوش می آید.

اشكال اصلی در آن است كه دولتمردان در راه اندازی اقتصاد تنها به منافع حقیر و پور سانت​های خود می اندیشند و در این مورد هیچ جایگاهی برای كارگران و زحمتكشان و مردم تحت ستم قائل نیستند.  این امری است كه سرمایه داران عقب مانده نمی فهمند . اما سرمایه داران  دور اندیش به آن فكر می​كنند. این امری است كه فعالان كارگری و اجتماعی باید بیش از همه به آن توجه كنند. هر چند كه ما سرمایه داری و نظام آن را می​شناسیم. دل بر تضاد​های داخلی آن نمی​بندیم. زیرا كه هر گاه در برابر كارگران و زحمتكشان قرار بگیرند متحدانه از نظام بهره كشی خود دفاع می​كنند . اما درك تضاد​های درونی آن برای برنامه و عمل جنبش كارگری و اجتماعی ضروری است.

منبع:پژواک ایران