دین و نقش سیاسی آن در جامعه . بخش اول – نسخه 2
کاظم رنجبر

 

سلسله مقالاتی که در اختیار خوانندگان قرار میگیرد ،  تحلیل و تفسیری  هستند با  عنوان : عقلانیت  در تقابل با باور . دانستن  در تقابل با  باور داشتن.  سقراط  فیلسوف معروف یونان ، فرق بین  باورداشتن و دانستن را به روش نسبتا ساده  این چنین   بیان می کند :  امکان وجود باورهای  بی پایه و غلط وجود دارد ، ولی دانستن بی پایه و غلط هرگز امکان ندارد . به عنوان مثال ساده : مجموع عدد10  بعلاوه عدد 10 ، در تمام دنیا  ودر تمام جوامع بشری ،  عدد 20 می باشد . این عمل جمع ساده  نتیجه تجربی  بشر در طول هستی انسان  در روی کره خاکی  ابدی است.
واقعیت های  درک حسی متغیر هستند  ، به همین جهت  نیز هیچ چیز در باره آنان مطلقا نمی توان پیشگوئی کرد . به عنوان مثال آب  در طبیعت غالبا بصورت مایع  است . ولی  وقتی محیط  یا هوا سرد بشود ، همان  مایع تبدیل به یخ شده و صفت  و سخت می شود .اگر  همان آب را گرم  بکنیم  به مرور تبدیل به بخار می شود . آیا آب مایع  است یا جامد  یابخار ؟
 
قبل از آنکه  به تحلیل  و تفسیر  قدرت  تعقل و تفکر  انسان ، در تقابل  باور های  ماوراء طبیعی  ، ودینی انسان بپردازیم ، لازم است چند  لحظه روی  ماهیت طبیعی انسان ، از منظر علمی مکث بکنیم .
                                              *                              *                           *
- Homo Sapience- انسان صاحب خرد –صاحب شعور
 
دانشمندان علوم زیست شناسی ،   انسان  امروزه  را از منظر علمی با کلمه  لاتین : Homo Sapience- به معنی « انسان صاحب خرد–صاحب شعور »، مشخص می کنند .  این انسان  از منظر ژنتیک  تکامل یافته ترین انسان و  از منظر شعور ، هوش  با قدرت تجزیه و تحلیل  از  هستی خود و طبیعت و محیط  خود ، در حدود 200 هزار سال است  بر روی کره خاکی  ظاهر شده است . این انسان  با استعداد روحی  همراه با بدن  راست قامت با توانائی  راه رفتن و احساسات درون گرائی  و قدرت تکلم و بازوان آزاد  برای گرفتن  اشیاء ، انسان ها را به رفتن  پیاده به سفر های  طولانی و ابزار سازی  مستعد ساخته است .انسان  صاحب خرد ، استعداد زیستن در تمام قاره های کره خاکی  با آب و هوای  متفاوت را دارد . این انسان علاوه بر داشتن استعداد آموختن ، و تجزیه و تحلیل واقعیت های جهان هستی  خود ، این استعداد را دارد که  آموخته های خود و دیگران را نیز  به انسان های  دیگر منتقل بکند .  همین انتقال  دانش و تجربیات  انسان ها به انسان های دیگر ، سرعت و عمق دانش های بشری را  روز به روز سریعتر و عمیق تر می سازد .  یکی از مشخصات بارز انسان  صاحب خرد ، و عقلانیت منطقی و تسلط  او بر تجربیات و دانش های گذشتگان خود می باشد  . این اصل  در جوامع انسان صاحب خرد  حاکم است ، که نمیتوان انسان ها را برای همیشه و یا زمان های طولانی ، در  جهل و خرافات نگاه داشت .  اگر به روند تکاملی شعور انسان  صاحب خرد  دقیق بشویم ، می بینیم ، همین انسان  زمانی که دانش و آگاهی اش از محیط زیست و دنیای هستی اش محدود بود ،  در مقابل حوادث و وقایع   مختلف طبیعی ، چون: زلزله ، سیل ، قحطی ، بیماری های واگیر ، بخاطر محدود بودن آگاهی و دانش خود ، به نیروهای خیالی «ماوراء طبیعی  » چون  خدا ، شیطان ، جن ، پری  متوسل می شد و برای رضایت آنان   طی مراسمی دسته جمعی  در معابد مخصوص   که برای پرستش و رضایت  خدایان ساخته بودند  به خدایان خود  متوسل می شدند و دعا می خواندند و  حیوانات را قربانی می کردند .
انسان صاحب خرد ، از این منظر  قرنها  بخاطر عدم آگاهی علمی از طبیعت و محیط زیست  خود ، به قدرت های ماوراء طبیعی و  خدایان متعددی   را باور داشت ، و در معابد مختلف خود ، مجسمه هائی از این خدایان را  چون مظهر این خدایان  نصب میکردند و طی مراسمی بر این خدایان  عبادت می کردند و دعا می خواندند. 
ظهور اد یان تک خدائی  در جهان بشریت ، در حدود 7000 سال سابقه دارد .  اگر به تاریخ  همین 7000 سال بشریت دقیق بشوئیم ، می بنیم  خود همین 7000 سال  تاریخ بشر همراه با جنگ های خونین  بین پیروان مختلف دینی و فرقه  های  مذهبی بود که متاسفانه  تا امروز ادامه دارد .  جنگ های  صلیبیون ، بین مسلمانان و  مسیحیان ، در حدود 200 سال  طول کشید .
موضوعی را که  مورد مطالعه  قرار میدهیم  توضیح و تفسیر نحوه  ارتباط دین و سیاست است و چرا  و چگونه  در کشور های مسیحی  اروپائی زمانی  رشد و آگاهی جامعه  به آن حد رسید  که  دولت مردان بعد از مشاهده جنگ های خونین  مذهبی که مدت   بیش از 450 سال  اروپا را به خاک و خون کشید هبود ،  تحت نفوذ اندیشه های فلاسفه  عصر روشنگری  اروپا  دین را از سیاست  جدا کردند .
در این رابطه  فیلسوف انگلیسی  توماس هابس . (توماس هابس- Thomas Hobbes . فیلسوف بر جسته  انگلیسی  متولد 1588 – مرگ 1679  که آثار فلسفی –سیاسی او  در جهان معروف است .اثر معروف او : لویتان – Leviathan (نهنگ دریائی )که  هابس آنرا در سال 1651 نوشته است ،  و در تمام دانشگاه های دنیا   همین امروز نیز  در دانشکده های  فلسفه و علوم سیاسی  تدریس می شود .  این اثر پایه  گذار نظریه های : قرار داد های اجتماعی  را در فلسفه  سیاسی می باشد . )
عی را که  مورد مطالعه  قرار میدهیم  توضیح و تفسیر نحوه  ارتباط دین و سیاست است و چرا  و چگونه  در کشور های مسیحی  اروپائی زمانی  رشد و آگاهی جامعه  به آن حد رسید  که  دولت مردان بعد از مشاهده جنگ های خونین  مذهبی که مدت   بیش از 450 سال  اروپا را به خاک و خون کشید بود ،  تحت نفوذ اندیشه های فلاسفه  عصر روشنگری  اروپا  دین را از سیاست  جدا کردند .
در این رابطه  فیلسوف انگلیسی  توماس هابس . (توماس هابس- Thomas Hobbes . فیلسوف بر جسته  انگلیسی  متولد 1588 – مرگ 1679  که آثار فلسفی –سیاسی او  در جهان معروف است .اثر معروف او : لویتان – Leviathan که  هابس آنرا در سال 1651 نوشته است ،  و در تمام دانشگاه های دنیا   همین امروز نیز  در دانشکده های  فلسفه و علوم سیاسی  تدریس می شود .  این اثر پایه  گذار نظریه های : قرار داد های اجتماعی  را در فلسفه  سیاسی می باشد . )
توماس هابس  در این اثر خو:   Leviathan  دقیقا رابطه دین و سیاست  را  تفسیر و توضیح میدهد . هابس رابطه دین و سیاست  را در اثر فلسفی خود  با یک دید متضاد  نگاه نمی کند . بلکه او سعی میکند  رابطه دین با سیاست را که همیشه  در طول تاریخ وجود داشته است  بفهمد و به خواننده خود  توضیح بدهد .
 
از منظر توامس هابس  جدائی دین از  سیاست یک واقعه استثنائی و تاریخی بشریت ، درعین حال  که خواست بخش مهم  آگاه جامعه است ، در عین حال عمل کرد آن  در جامعه چندان  آسان نیست . . هابس سعی میکند  نشان بدهد که با تغیر  اندیشه های روحانیون  است که میتوان  دین را در راستای  سیاست و منافع عمومی جامعه اصلاح کرد .
 
مسئله سیاسی دین .
بطور روشن و مشخص  برای یک فرد معاصر  توماس هابس ، وقتی که فرامین  پادشاه (سلطان خاکی)  با قوانین الهی  در تضاد قرار می گیرد ، چگونه  میتواند  قانوناً سوگند  پادشاهی  خود در راستای دفاع  از دین  توده مردم را زیر پا گذاشته و یا اینکه  بدون خطر  به روح و ایمان دینی خود  آنچه را که به منطق و عقلانیت  همخوانی دارد و دور از باورهای  دینی است قبول بکند . همچنین  اگر یک  فرد انگلیسی پیرو مذهب  پروتستان ، چگونه به فرامین  پادشاه  با مذهب کاتولیک را  اطاعت بکند ؟
یا سئوال دیگر ، یک انگلیسی  باید دستوورات  دینی خود را بجای آورد  و یا دستورات دنیوی  پادشاه را ؟
 
 
  جواب عقلانی  و منطقی بر این سئوالات،  توماس هابس  را به تفکر و اندیشه  وا می دارد .  لذا هابس  اندیشه های خود را  در مقابل  این  دو راهی های لایتناهی  محدود نمی کند ، که شهروندان   وطن اش  را به جدائی و تنفر  دینی وا دارد . او  در  جستجوی یافتن یک راه معنوی می گردد.
هابس  با مشاهده جنگ های مذهبی  که اروپا را  در کام خود کشیده بود  و این جنگ ها در حقیقت  جنگ های ناشی  از رابطه سیاست  و مذهب بود ، (مثل  جهان امروز ملت های مسلمان ، و جنگ های مذهبی شیعه و سنی )، هابس اینبار  در جستجوی شکل دهی  به بیان  اندیشه اش که از منظر  عمومی مسئله  یک مسئله مبهم بود ،  اندیشه جدیدی را در این رابطه طرح می کند .. این اندیشه و بیان آن     با تکیه بر دو  مسئله  و تعریف و تفسیر این دو مسئله  شروع می شود .  از منظر توماس هابس  1-  جنگ های مذهبی  از یک طرف  مشکل و مسئله جهانی هستند  .به عبارت دیگر   ناشی از برخورد  ارزش های تمدنی و فرهنگی می باشند  . 2-   این جنگ ها ناشی از  رابطه سیاست با مذهب می باشند .
از منظر توماس هابس ، مذهب و مسائل  مربوط به آن  مختص تمدن های بشری  هستند  . چون انسان تنها حیوانی است  که دارای  بینش مذهبی و ماوارء الطبیعه  می باشد .بعلاوه  از منظر هابس ،  باور های مذهبی  برای انسان اجتناب ناپذیر است .
برای توماس هابس ، باور های مذهبی  برای انسان اجتناب  ناپذیر  می باشند . هابس سعی میکند  که روشن تر عقیده اش را بیان بکند  لذا  اضافه می کند و می گوید:  انسان تنها حیوان مذهبی است و این باور های مذهبی برای انسان اجتناب ناپذیر است . و اضافه می کند  و می گوید : لزومی ندارد  چه مذهبی داشته باشد  ولی حتما دارای مذهب است . اگر  به مذاهب  ابتدائی باور دارد   در حقیقت مذاهب  مختلف  از همین مذاهب ابتدائی  و فرهنگ های ابتدائی بشر ریشه گرفته اند . به این معنی  که باورهای مذهبی و تغیرات  مذهبی  به نکته  پایان  نرسیده است . بعضی از مذاهب  به مرور  از بین می روند  ولی مذاهب دیگر به مرور ظاهر می شوند و جای آنان را می گیرند . (ظهور  بابی گری و بهائی گری در  ایران  در قرن نوزدهم . نمونه   از ظهور ادیان  و مذاهب جدید می باشد . ) این  واقعیت های نشان می دهند  که مسئله  سیاسی مذهب  با از بین بردن مذهب از بین نمی رود  و ممنوع کردن مذهب در نهایت به شکست می انجامد. (نمونه اش  ممنوع کردن  مراسم مذهبی در کشور های کمونیستی  باعث از بین رفتن باورهای مذهبی در کشور های کمونیستی  در این جوامع نشد . از این منظر  توماس هابس نسبت به سایر  فلاسفه  عصر روشنگری این فرق را دارد که او به پایان باورهای مذهبی  در ابعاد یک جامعه  اعتقاد ندارد .
این امکان  وجود دارد  که برای هابس  نیز «ادیان  دست آورد های  اشتباه آمیز بشر باشند ، و ادیان در واقع  یک نوع باور های خرافی  و بی پایه باشند ، ولی در این  صورت هم نیز باید گفت ، با وجود این  ، از نوع باورهای ضروری  و در عین حال تریک  جامعه بشری است ، و همه انسان ها نمیتوانند  اعتیاد را ترک بکنند .  این سئوال پیش می آید :  پس   چه عواملی در ذات و روان  روحی انسان ، و جوامع بشری  وجود دارند که  دین را لازم و ضروری می سازند ؟
توماس هابس  بر این عقیده است ، که وجود  مذهب در ماهیت هستی و رفتار انسان  دو علت می باشند :
1- نگرانی و دلواپسی انسان از آینده  خود . از آنجائیکه انسان  موجودی است صاحب  شعور ،  لذا بخشی از نگرانی های او  ناشی از  اندیشدن او به آینده خود ناشی می شود .
2- پیش آمد هائی غیر مترقبه که ممکن است در زندگی بشر رخ بدهد ، که انسان علل  آنرا  نمیداند . ولو اینکه  جنبه های منفی این پیش آمد ها  را بتوانیم از طریق علم  و دانش و تمدن و کشفیات  علمی کمتر بکنیم ، ولی هرگز نخواهیم توانست  این  پیش آمد های منفی را از خود  دور بکنیم .
لذا  ناشی از نگرانی ها  و پیش آمد های غیر مترقبه  است  که بشر  باور به  قدرت  لایتناهی  ما فوق بشر ، بنام  خدا و دین دارد و این قدرت  مافوق می تواند  سر نوشت ما را عوض بکند .  لذا باور به خدا  و قدرت های ما فوق  طبیعی در ادیان ، عنصر اولیه  باور های دینی  می باشند .  به عبارت دیگر ، هسته اصلی  و فنا ناپذیری که  انسان های  مختلف در اعصار  گذشته و مختلف رواج و پرورش داده اند ، از این طریق ادیان گذشته و امروز را  غنی و غنی تر کرده اند .
 
هابس می گوید : در حقیقت  اهداف بنیانگذاران  ادیان ، آنهائیکه  اولین عناصر  ادیان را پرورش دادند ، از یک اصل  واحد ریشه می گرفت . به عبارت دیگر: تبدیل انسان  به انسان های مطیع و فرمانبردار  نسبت به قوانین  جامعه و جامعه مدنی .
از منظر  تاریخی ، در طول زمان  در تمام جوامع بشری ، دین و سیاست  بطور تنگاتنگ  با هم  پیوند داشتند .   هابس اضافه می کند  و می گوید : در بین یهودیان ، سیاست بخشی از دیانت بود ، در صورتیکه  در غیر یهود  دیانت بخشی از سیاست است .   از آنجائیکه  دین اسلام ، یکی از مشتقات  باور های دینی یهودیت است و حتی کلمه « الله » در اسلام  حتی قبل از  ظهور اسلام ، نام  پدر پیغمبر اسلام ، عبدالله بود . به عبارت دیگر ،   باور داشتن  اعراب  به وجود خدا  با نام (الله )   سابقه اش قبل از ظهور اسلام در  مکه است .
  کلمه الله در ریشه‌یابی واژه آن را تشکیل شده از دو بخش الف و لام تعریف) + اله (ایزد یا معبود) می‌دانند. خویشاوندی های کلمه الّله در بین زبان‌های سامی دیگر مانند  عبری و آرامی  موجود است. برخی فرهنگها، کلمه‌های معادل آرامی الّله در زبان آرامی   کتب مقدس را אֱלָהָא Ĕlāhā و فرم سریانی آن را ܐܰܠܳܗܳܐ ˀAlâhâ یا Ālōho دانسته‌اند. به هم چسباندنالوالهدر تشکیل الّله مشابه به هم چسباندنالوالههدر تشکیل «اللات» (خدا، فرم مؤنث) است. در عمده دست نوشته‌های قدیمی اعراب مسیحی یا یهودی پیش از اسلام، کلمه "الله" به صورت "الاله" ثبت شده‌است.
این سخن  معروف «آیت الله » روح الله  خمینی ، که حتما ایرانیان  فراموش نکرده اند : سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ما است خود بیناگر  رابطه تنگاتنگ  دین اسلام ، با دین یهودیت است.  فراموش نکنیم ، که اولین  همسر پیامبر  دین اسلام ، حضرت خدیجه  که42 ساله بود و  و آن زمان پیامبر اسلام جوان 25 ساله بود ،   از پیروان دین یهود بود . بی جهت نیست که  که ریشه های  تمام داستان های اسطوره ای قران را  شما  می توانید در تورات و انجیل  پیدا  بکنید .  ( ادامه دارد )
 
اقتباس بطور کامل و یا مختصر  با ذکر نام  نویسنده و ماخذ کاملا آزاد است.
پاریس 5 ؤوئیه 2014 .
ماخذ  در زبان فرانسه .
 
 
 
به قلم : کاظم رنجبر ، دکتر درجامعه شناسی سیاسی .
5 ژوئیه 2014

منبع:پژواک ایران


کاظم رنجبر

فهرست مطالب کاظم رنجبر در سایت پژواک ایران 

* . نقدی براثر معروف توماس هابس ،Thomas Hobbes- (تولد 1588-مرگ 1679 ) با عنوان : لویتان ، (Léviathan) اثر فنا ناپذیر فیلسوف معروف انگلستان   [2014 Dec] 
* نقدی براثر معروف توماس هابس ، Thomas Hobbes- (تولد 1588-مرگ 1679 ) با عنوان : لویتان ، (Léviathan ) اثر فنا ناپذیر فیلسوف معروف انگلستان   [2014 Nov] 
*نقدی براثر معروف توماس هابس ، Thomas Hobbes- (تولد 1588-مرگ 1679 ) با عنوان : لویتان ، (Léviathan ) اثر فنا ناپذیر فیلسوف معروف انگلستان   [2014 Nov] 
* نقدی براثر معروف توماس هابس ، Thomas Hobbes- با عنوان : لویتان ، (Léviathan )   [2014 Nov] 
*نقدی براثر معروف توماس هابس با عنوان : لویتان ، (Léviathan )  [2014 Oct] 
*دین و نقش سیاسی آن در جامعه . بخش اول – نسخه 2   [2014 Jul] 
*دگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی .  بخش پنجم- نسخه 1. [2014 Jun] 
*دگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی   [2014 May] 
*دگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی   [2014 May] 
*دگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی   [2014 Apr] 
*دگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی- بخش اول  [2014 Mar] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان .بخش پایانی چرا جهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است ؟ [2014 Feb] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان - بخش۹ نسخه ۱ چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است؟ [2014 Jan] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان  چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است؟ [2014 Jan] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان . چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است ؟ [2013 Dec] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان . چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است ؟ [2013 Nov] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن بخش 4  [2013 Oct] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان .  [2013 Sep] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان . چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است  [2013 Sep] 
*تاملی بر ظهور و رشد عصر روشنگری در تاریخ و تمدن انسان . چراجهان اسلام از عصر روشنگری محروم مانده است ؟ [2013 Aug] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران  [2013 Jun] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران (بخش ششم)  [2013 May] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران   [2013 Apr] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران .  [2013 Apr] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران  [2013 Apr] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران .   [2013 Apr] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران   [2013 Mar] 
*نقدی بر کتاب : قبله عالم – ژئوپولیتیک ایران .   [2013 Mar] 
*ژئوپولتیک و ژئواستراتژی نفت بخش ششم . نسخه1   [2012 Dec] 
*تاملی برمحتوی کتاب « دردامگه حادثه » از منظر جامعه شناسی (بخش پایانی)  [2012 Dec] 
*تاملی برمحتوی کتاب « دردامگه حادثه » از منظر جامعه شناسی سیاسی .  [2012 Dec] 
*تاملی برمحتوی کتاب « دردامگه حادثه » از منظر جامعه شناسی سیاسی   [2012 Nov] 
*تاملی برمحتوی کتاب « دردامگه حادثه » از منظر جامعه شناسی سیاسی .  [2012 Oct] 
*تاملی برمحتوی کتاب « دردامگه حادثه » از منظر جامعه شناسی سیاسی .  [2012 Oct] 
*ژئوپولتیک و ژئواستراتژی نفت (بخش چهارم - نسخه -۲) سلاح نفت ، سلاح برای نفت . ژئوپولتیک و ژئواستراتژی قدرت های جهانی و منطقه ای ، در رابطه با منابع نفت و گاز دریای خزر و آسیای مرکزی ماخذ : (۱) [2012 Jun] 
*ژئوپولتیک و ژئواستراتژی نفت (بخش سوم - نسخه اول ) سلاح نفت ، سلاح برای نفت . [2012 May] 
*ژئوپولتیک و ژئواستراتژی نفت؛ سلاح نفت ، سلاح برای نفت بخش دوم (نسخه اول ) [2012 Mar] 
*ژئوپولتیک و ژئواستراتژی نفت سلاح نفت ، سلاح برای نفت .بخش اول  [2012 Feb] 
*جهان سیاست جهان ایده الیسم و رویا ها نیست (بخش دوم )  [2011 Jul] 
*وحدت ملی و نقش زبان ملی در این وحدت  [2011 May] 
*تولد ملت  [2011 Apr] 
*« ژئو پولیتیک قدرت های اروپائی در رابطه با خاورمیانه و رقابت های آنان »  اسلام چون سلاح سیاسی  [2011 Feb] 
*اسلام، چون سلاح سیاسی (بخش بیستم) - ظهورمفهوم ژئوپولیتیک، در علوم سیاسی و نظامی ، وعمل کرد آن در سیاست های جهانی قدرت های بزرگ  [2011 Jan] 
*اسلام چون سلاح سیاسی (بخش نوزدهم) ظهور ادیان « از ادیان ماقبل تاریخ ، تا ادیان جهان شمول »  [2010 Dec] 
*اسلام چون سلاح سیاسی بخش هیجدهم   [2010 Nov] 
*اسلام چون سلاح سیاسی . ظهورموجود عجیب الخلقه ای بنام « روشنفکر اسلامی» در جوامع اسلامی  [2010 Nov] 
*اسلام چون سلاح سیاسی بخش شانزدهم  [2010 Oct] 
*باز خوانی برگی از تاریخ معاصر نظام های تمامیت خواه  [2010 Aug] 
*تأملی بر مسئله رهبری جنبش سبز در ایران بخش چهارم ( پایان )  [2010 Jul] 
*تأملی بر مسئله رهبری جنبش سبز در ایران (بخش سوم) از خود بیگانگی روانی – اجتماعی ملت ایران ، در تقابل با تاریخ خود وعلل آن  [2010 Jun] 
*نامهً سرگشاده یک جامعه شناس ایرانی به ملٌت شریف ایران و روحانیون حکومتی، درنظام ولایت مطلقه فقیه.  [2010 May] 
*تأ ملی بر مسئله رهبری جنبش سبز در ایران (بخش دوم)  [2010 Apr] 
*اسلام چون سلاح سیاسی (بخش دوازدهم) سازمان های اطلاعاتی قدرت های بزگ، چگونه عمل می کنند ؟  [2010 Apr] 
*تأ ملی بر مسئله رهبری جنبش سبز در ایران  [2010 Mar] 
*اسلام چون سلاح سیاسی( بخش یازدهم)  [2010 Mar] 
*نامه سرگشاده یک ایرانی ، به خانم فاطمه کروبی  [2010 Feb] 
*اسلام چون سلاح سیاسی  [2010 Jan] 
*فرسودگی قدرت وپایان اعتماد ملت   [2009 Jun]