پادشاه انتخابی، ضرورت تاریخی
فاضل غیبی

مریم سطوت در نوشتاری به نام «نقش مدافعان رژیم پادشاهی در آینده ایران» (1) از اینکه اخیراً «مدافعان رژیم پادشاهی» از «تحرک برجسته‌ای» برخوردار شده‌اند، اظهار نگرانی کرده‌ است. البته او «نقطۀ قوت" آنان را بیشتر «قدرت نوستالژی» می داند  و توضیح می‌دهد که چون رژیم اسلامی روزگار تلخی را نصیب مردم ایران کرده است، «آنان به یادآوری روزهای خوش گذشته» فراموش کرده‌اند، که در آن دوران «خواندن یک کتاب برشت می توانست سه سال زندان در پی داشته باشد...»
ورای  نوستالژی، "تحرک هواداران پادشاهی" گویا بدین علت نیز هست که آنان «از حمایت و امکانات مالی آمریکا و متحدانش در منطقه» برخوردارند.  اما به نظر خانم سطوت مشکل اساسی هواداران پادشاهی موضع متناقض «رضا پهلوی» است که  گویا «نه نقش  یک شاهزاده برای تمام ایران» را بازی می‌کند و نه «رهبری سیاسی جریان طرفدار سلطنت» را به عهده می گیرد. او در حالت اول باید بعنوان «شاه مشروطه» از  «هرگونه موضع سیاسی امتناع نماید» و در حالت دوم باید بعنوان «رهبر یک حزب سیاسی» عمل کند و مسئولیت رهبری نیروهای هم موضع خود را بپذیرد.
 با این وصف، نباید جای نگرانی باشد، که مبادا هواداران پادشاهی "نقش مهمی در شکل دهی حکومت آتی" داشته باشند! با اینهمه  سطوت هشدار می‌دهد که  هر چند «آقای رضا پهلوی» «از موضع یک شخصیت طرفدار دمکراسی و خواهان همزیستی همۀ نیروهای سیاسی سخن می گوید، ولی متأسفانه بخش عمدۀ فعالین هوادار سلطنت چهره ای متضاد با این مواضع از خود نشان می دهند.»  
وی برای روشن شدن خطر موجود توصیه می‌کند که نه سخنان و اطلاعیه های رسمی ، بلکه نوشته‌های هواداران را در رسانه‌ها بخوانیم تا متوجه شویم، آنان از "فحش های رکیک به مخالفین»  ابا ندارند و نتیجه می‌گیرد که: چنین رفتاری «تردید جدی در رعایت قواعد یک بازی دمکراتیک در فردای ایران از طرف نیروهای هوادار سلطنت را بوجود می‌آورد.» و بدین سبب " تا زمانی که دو تناقض ذکر شده، بالاخص تناقض دوم .. حل نشود، این نیرو در تحولات آینده ایران در سمت استقرار دمکراسی نقشی نخواهد داشت.»!
باید گفت، براستی جای خوشبختی است که امروزه ظاهراً حتی مریم سطوت، از اعضای برجستۀ جنبش چریکی، نه تنها خواهان نظام دمکراتیک است که از همین امروز (که هنوز نشانه‌ای از ضعف حکومت اسلامی به چشم نمی‌خورد!) نگرانی خود را از نارسایی‌هایی که "هواداران رژیم پادشاهی» ممکن است متوجه استقرار دمکراسی کنند، ابراز می دارد. در این میان شاید توجه به دو  نکته از نگرانی ایشان بکاهد!:
نخست  آنکه، دمکراسی مدرن نظام عجیبی است! و  فقط این نیست که هر گروهی که بیشتر رأی بیاورد حکومت تشکیل بدهد، بلکه نظامی است، که شما را مجبور می کند، نه تنها مخالفان خود را (حتی اگر «فحش های رکیک» بدهند) تحمل کنید، بلکه از حق آنان برای آنکه بتوانند به شما «فحش های رکیک» بدهند، نیز دفاع کنید!
از سوی دیگر، دمکراسی نظامی است که در آن شما نمی‌توانید بدون مدرک بنویسید، فلان گروه سیاسی از فلانی کمک مالی می‌گیرد! و جالب است  که همانهایی که شما نمی‌توانید از "فحش‌های رکیک"شان جلوگیری کنید می توانند از بابت چنین اتهامی شما را به دادگاه بکشانند! تا چه رسد که بخواهید از شرکت آنان در «استقرار دمکراسی» جلوگیری نمایید، یعنی حقوق شهروندی آنان را سلب کنید!
شما با افتخار اعلام می‌کنید: «من یک جمهوری خواه هستم و به یک حکومت سکولار که تمامی نهادهای آن برای دوره معینی از طرف مردم انتخاب شده .. معتقدم.» با این وصف، آیا شما حکومت‌های کوبا و یا ونزوئلا را دمکراتیک می‌دانید؟ آیا فراموش کرده‌اید که در همۀ کشورهای دمکراتیک، بورژوازی قدرت واقعی را در دست دارد و انتخابات حداکثر قدرت را میان این یا آن جناح از هواداران سرمایه‌داری دست به دست می‌کند و آنان هیچگاه اجازه نخواهند داد که "چپ‌ راستین" با استفاده از صندوق رأی به قدرت برسد و اگر هم احیاناً مثل شیلی (زمان آلنده) رسید، آنرا با یک کودتای نظامی سرنگون می‌کنند. آیا فراموش کرده اید، دمکراسی فقط در چهار چوب نظام سرمایه‌داری عمل می‌کند و اصلاٌ  بدعتی است بورژوایی؟ آیا ممکن است که "بازی دمکراسی" را بازی می‌کنید زیرا امیدوارید، که اگر هواداران پادشاهی مشروطه مزاحمت ایجاد نکنند، ممکن است مانند کوبا و ونزوئلا با رأی زحمتکشان  به قدرت برسید و  آرزوهای سوسیالیستی خود را تحقق بخشید؟
نکتۀ دیگر، به مقام پادشاه برمی‌گردد. شگفتا، که مریم سطوت تصور می‌کند که پادشاه مشروطه «تشریفاتی» است و :
 «هیچ نقشی در امور سیاست‌گذاری ندارد. حتی اجازه موضع‌گیری هم به (او) داده نمی‌شود. مجلس منتخب مردم ..تعیین می‌کند که چه کند، به کجا برود و چه بگوید.»
باید گفت، بیچاره شاه! زیرا اگر چنین باشد وی بدون آنکه جرمی مرتکب شده باشد، از حقوق شهروندان عادی نیز محروم است! و حرف آن تاجر در مجلس اول مشروطه درست بود که گفت، چرا ملت باید برای چنین مقام بی‌خاصیتی مخارج داشته باشد؟!
البته که چنین نیست و پادشاهی در کشورهای دمکراتیک  با وظایف و حقوق بسیار مهم و خطیری توأم است و هدف از تعیین چنین مقام والایی، یکی تحکیم حکومت دمکراتیک پس از دورانی متشنج  است و دیگر جلوگیری از بحران اجتماعی و سیاسی. در این کشورها به تجربه‌های سخت و تلخ دریافتند که در اوضاع بحرانی لازم است که مقام والایی وجود داشته باشد که همۀ احزاب و گروه های اجتماعی به او احترام بگذارند، تا بتواند از موضعی فراحزبی و با توجه به منافع ملی میانجی‌گری کند و طرفین برخورد و عاملین بحران را به وظایف ملی توجه دهد. درست به همین دلیل پادشاه در جوامع مدرن ورای امور اجرایی و درگیری حزبی عمل می‌کند و مسئولیتی دربارۀ دستگاه دولت متوجه او نیست. اما او نه تنها میتواند و باید در مورد همۀ مشکلات سیاسی و اجتماعی اظهارنظر و راهنمایی کند، بلکه بالاترین مسئولیت را در راه حفظ منافع ملی، پاسداری از هویت فرهنگی و هماهنگی میان اقشار اجتماعی و گروه های سیاسی برعهده دارد و در‌ست به این سبب برای همۀ شهروندان  احترام به او همانا احترام به هویت فرهنگی و نشانگر اعتماد ملی است.  
از این نظر آموزنده است که در بسیاری از دمکراسی‌ها مانند آلمان، اتریش، ایتالیا، یونان.. پس از آنکه در دورانی بحرانی سلطنت موروثی از میان رفت، "رئیس جمهور"  در جایگاهی بر فراز نظام دمکراسی پارلمانی دقیقاً همان  وظایفی را برعهده گرفت که برای پادشاه شمرده می‌شد. بدین تدبیر در همۀ این کشورها دمکراسی‌های پرثباتی بنیان یافت، درحالیکه مثلاً در روسیه و اقمارش، جمهوریت به دمکراسی نیانجامید.
دمکراسی‌های یاد شده (در اوضاعی مشابه‌ با ایران پس از حکومت اسلامی) از شکاف‌های اجتماعی خطرناکی رنجور بودند، اما توانستند با استقرار دمکراسی پارلمانی و بویژه با استفاده از مقام والای رئیس جمهور (در اسپانیا پادشاه!) بر زخم‌ها مرهم نهند و به آشتی و اعتماد ملی برسند.  بنابراین مسئولیت تاریخی حکم می‌کند که ملت ایران نیز از این تجربۀ مثبت سود ببرد و در سایۀ چنین جایگاهی به نظام دمکراسی بازگشت‌ناپذیر دست یابد.
خانم سطوت! حق با شماست هر کوششی برای بازسازی حکومت فردی چنانکه پیش از انقلاب 57 برقرار بود، نه ممکن است و نه شایستۀ ملت بزرگ ایران. خوشبختانه امروزه نیز هیچ جریان جدی سیاسی و یا شخصیت میهن‌دوستی از چنین خواسته‌ای پشتیبانی نمی‌کند.  از جمله جای خوشبختی است که شاهزاده رضا پهلوی نیز بر انتخابی بودن همۀ نهادها در نظام آیندۀ ایران تأکید می‌کنند. 
از این گذشته، آیا واقعاً فکر می‌کنید، مردمی که «رضاشاه روحت شاد!» سر می‌دهند، «دلشان برای دیکتاتوری تنگ شده است»؟ آیا فکر نمی‌کنید  این حرف توهین به هم‌میهنانی است که  در واکنش به وجود مخرّب حکومت اسلامی، رضاشاه را بعنوان «بانی ایران نوین» ستایش می کنند؟  
ملت ایران از انقلاب مشروطه تا بحال تجربیات مهمی را در راه برقراری نظام مشروطۀ پارلمانی اندوخته است.  برقراری نظام دمکراتیک مدرن در ایران تنها در ادامۀ راه رفته و به روز شدن قانون اساسی مشروطه ممکن است و هر کوششی در هر جهت دیگری با توجه به نابسامانی‌ها و زخم‌های عمیق اجتماعی، جز ماجراجویی سیاسی نیست. دستکم بدو دلیل:
ـ نخست آنکه قوام نهادهای دمکراتیک به تمرین در محیطی امن و پرثبات و تأمین اعتماد اجتماعی نیاز دارد. درحالیکه جمهوریت فقط در جامعه‌ای عمل می‌کند که نهادهای دمکراتیک به نهایت قوام یافته و اعتماد ملی برقرار باشد.
ـ دیگر آنکه  اکثریت جامعه باید با آگاهی خواهان نظام آتی باشد و بدین سبب باید به روشنی و بطور مشخص بداند در راه استقرار کدام نظام حکومتی می کوشد.  
از اینرو، خانم سطوت و همرزمانش نخست باید روشن کنند که خواستار کدام نوع «جمهوری» هستند؟ جمهوری خلقی؟ جمهوری اسلامی؟ یا جمهوری آمریکایی؟ ... ما مردم ایران دیگر جلب شعارهای فریبنده و مفاهیم کشدار و رؤیایی نمی‌شویم و از "جمهوری‌خواهان" انتظار داریم، پیش از آنکه بر دمکراسی پارلمانی بتازند و نارسایی‌های گذشته را به رخ بکشند، دقیقاً روشن کنند که خواستار چه نوع حکومتی هستند و چگونه می‌خواهند آنرا با توجه به مرحلۀ رشد جامعۀ ایران و فرهنگ مردمی و ملی ایرانی تحقق بخشند؟
ما ایرانیان پس از گسست دهشتناک و فجیعی که انقلاب اسلامی بر میهن‌مان روا داشت، دیگر عیار تبلیغات چپ ـ اسلامی را شناخته‌ایم و فریفتۀ "نه گفتن"ها نمی‌شویم. میهن خود را سرافرازانه دوست داریم و کوشش سازندۀ پدران و مادران خود را در هزاره‌های گذشته تا به امروز ارج می نهیم. اراده داریم که راه آنان را چنان ادامه دهیم، که میهن‌مان با حفظ هویت فرهنگی در شمار کشورهای دمکراتیک و پیشرو دنیا درآید. این آرزو نوستالژیک نیست، بلکه ضرورت تاریخی است که برای تحقق آن نه تنها کسی را  کنار نمی‌گذاریم که دست یاری به سوی همۀ ایرانیان با هرگونه گوناگونی دراز می‌کنیم.
تا بحال تصور بر این بود که جایگاه پادشاه چنانکه در قانون اساسی مشروطه توصیف شده، اقتباسی از قانون اساسی بلژیک است. اما باید این نیز در نظر گرفت که پیش‌نویس آن را مشیرالدوله (پیرنیا) و پسرانش نوشتند که شناختی ژرف و گسترده از تاریخ ایران باستان داشتند و بی‌شک جایگاه پادشاه را نیز در هماهنگی با جایگاه شاهنشاه در ایرانشهر مدون ساختند. در آن دوران، شاهنشاه نقش هماهنگی شهربانان (ساتراپ ها) را ایفا می‌کرد و  نماد همبستگی و تداوم امپراتوری بود.  بدین سبب، با آنکه  اجازه نداشت جانشین خود را تعیین کند، اما پس از آنکه از میان داوطلبان برگزیده می‌شد، برای آنکه بتواند وظایف خود را در مقامی والا انجام دهد او را دارای فرّه ایزدی ویژه‌ای، ورای آنچه در هر ایرانی نهادینه بود، می‌پنداشتند.(2)
بنابراین برخلاف تصور مریم سطوت رفتار "آقای رضا پهلوی" بعنوان کاندید پادشاهی، کاملاً درست و بی‌تناقض است. زیرا او از فعالیت سیاسی به نفع حزب مشخصی دوری می‌کند، اما بعنوان شهروند آگاه و مسئول می‌کوشد، ارزش‌های والای فرهنگ ایرانی و دمکراسی مدرن را فرا راه همۀ ایران‌دوستان قرار دهد.
از اینرو شاید بهتر باشد  که مریم سطوت تناقض را نزد خود جستجو کند که هنوز در عین "نوستالژی چریکی"  بر مسند مدافع دمکراسی تکیه زده است، درحالیکه می‌داند، دمکراسی فقط در نظام سرمایه‌داری جواب می‌دهد.  بنابراین اگر او می خواهد دمکرات باشد، باید بتواند خود را از خامی‌ها و توهمات گذشته رها کند  و اگر نمی‌تواند، دستکم دیگر به عقل خوانندگانش توهین نکند:
بعنوان نمونه، واقعاً توهین به  عقل است که ادعا می کنید، خواندن آثار برشت در ایران جرم شناخته می‌شد! بله، فعالین عضو سازمان‌های چپ دستگیر می‌شدند، اما نه بخاطر کتاب‌خوانی، بلکه (از آنجا که "معمولاً" مسلح نبودند!)  هنگام دستگیری، کتاب‌هایشان بعنوان "مدرک جرم" ضبط می‌شد. وگرنه، خانم سطوت توضیح بدهند که چگونه در آن سال‌ها، کتاب‌های برشت پرفروش‌ترین کتاب‌ها بود و آن صدها هزار هواداران جریان "چپ" از کجا تغذیه فکری می شدند؟!
 
 
(1) http://mihan.net/1397/09/11/1638/   
 (2) Henning Börm, Kontinuität im Wandel,  Monarchische Herrschaft im Altertum, Berlin: Oldenbourg 2017, pp.556
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

منبع:پژواک ایران


فاضل غیبی

فهرست مطالب فاضل غیبی در سایت پژواک ایران 

*نه، لایق رستاخیز مهسا نبودیم!  [2024 Feb] 
*لایق رستاخیز مهسا نبودیم؟  [2024 Jan] 
*حملۀ خارجی به مراکز نظامی حکومت اسلامی؛ آری یا نه؟   [2023 Nov] 
* توهم دربارۀ «کشور مستقل فلسطین» را به دور افکنیم!  [2023 Nov] 
* حافظ، «دیوانۀ سرسامی» یا «فرزانۀ جاودانی»*  [2023 Nov] 
*مرز میان انقلاب و ضد انقلاب در انقلاب مشروطه  [2023 Aug] 
*دوچهرگی، بلای جان ایران  [2023 Jul] 
*رستاخیز مهسا زنده است  [2023 Jun] 
*میانه‌روی دمکراتیک، تنها راه نجات ایران  [2023 May] 
*جای بهائیان در رستاخیز نوین ایران خالی است!  [2023 Apr] 
*منشور مهسا و «کارناوال منیّت»  [2023 Mar] 
*رستاخیز همۀ ایران‌دوستان  [2023 Mar] 
*رستاخیز زن زندگی آزادی، اتوبوس نیست!  [2023 Feb] 
*رستاخیز زن زندگی آزادی را دریابیم!  [2023 Jan] 
*از «سلطنت» تا «پادشاهی»؛ تفاوت از زمین تا آسمان  [2023 Jan] 
*ایران «تاریخی» را پس می‌گیریم!  [2023 Jan] 
*دین «خدای رنگین کمان» !  [2022 Dec] 
*ترس از که و باک از چه؟  [2022 Nov] 
*آقای «هالو»، از جوانان ایران بیاموزید!  [2022 Oct] 
*ویژگی‌های رستاخیز نوین ایران کدامند؟  [2022 Oct] 
*پایان اسلام در ایران  [2022 Sep] 
*با اندیشه به سوی همبستگی  [2022 Sep] 
*چرا ملاها کمر به نابودی بهائیان بسته‌اند؟  [2022 Aug] 
*الفبای انقلاب  [2022 Jun] 
*بزرگ‌ترین دروغ قرن بیستم  [2022 May] 
*آیا می‌توانیم اقتدار ملاها را درهم بشکنیم؟  [2022 Apr] 
*اوکرائین و نبرد برای دمکراسی  [2022 Apr] 
*چرا «جریان چپ» هوادار پوتین است؟  [2022 Mar] 
*یونانیان همسایۀ «بربرها»   [2022 Feb] 
*کالبدشناسی یک پندار  [2022 Jan] 
*منطق‌گریزی اسلامی، عامل سقوط ایران   [2021 Dec] 
*من از اسلام می‌ترسم!‏  [2021 Sep] 
*با شادی به سوی آزادی  [2021 Aug] 
*فلسفه سیاسی ازلیان و بهائیان/ بخش دوم  [2021 Jul] 
*فلسفه سیاسی ازلیان و بهائیان بخش نخست  [2021 Jun] 
*خطر پوپولیسم و پایان دمکراسی   [2021 Jun] 
*رهبر انقلاب مشروطه که بود؟   [2021 May] 
*نقدی بر کتاب «مشروطه نوین»  [2021 Apr] 
*در جستجوی راه‌ نوین برای گذار از حکومت اسلامی  [2021 Mar] 
* ویژگی‌های «چپ نوین» کدامند؟  [2021 Mar] 
*به سوی آینده  [2021 Feb] 
*بهائیان بر سر دوراهی  [2020 Dec] 
*در ستایش ناسیونالیسم و ملّی‌گرایی  [2020 Dec] 
*بارکشان غول بیابان   [2020 Nov] 
*مقایسه‌ی رضاشاه با آتاتورک نابجاست زیرا…   [2020 Nov] 
*از ترامپ بیاموزیم!   [2020 Oct] 
*موانع مبارزه با حکومت اسلامی   [2020 Sep] 
*ْ چرا شاهان معاصر ایران خودکامه شدند؟   [2020 Aug] 
*سخنی با شاهزاده رضا پهلوی  [2020 Jul] 
*ملی‌گرایی تنها راه نجات ایران   [2020 Jul] 
*هیچکس ناموس هیچکس نیست!  [2020 Jun] 
*رسانه‌ها در خدمت بحران‌آفرینی   [2020 Jun] 
*دربارۀ انگیزه و راهکار جنبش چپ   [2020 Apr] 
*دربارۀ آزادی عمل پادشاهان ایران در دوران اشکانی و ساسانی مداومت در دگرگونی [2020 Mar] 
*تا فرصت از دست نرود!  [2020 Mar] 
*شرکت در «انتخابات» مخالف سرافرازی انسانی است  [2020 Feb] 
*فلسطین خوشبخت!  [2020 Feb] 
*پیشنهاد؛ اخراج حکومت اسلامی از سازمان ملل متحد   [2020 Jan] 
*چرا بهائی هستم؟   [2020 Jan] 
*درباره فرهنگ مبارزه با حکومت اسلامی  [2019 Dec] 
*نقدی بر کتاب «تأملات دیرهنگام» نوشته محمود صباحی  [2019 Oct] 
*آیا می‌توان بر «دینخویی» ایرانی غلبه کرد؟   [2019 Aug] 
*نامۀ محفل ملی بهائیان آمریکا و کانادا خطاب به رضا شاه  [2019 Jul] 
*فشار گازنبری بر رژیم دو بُنی ‎  [2019 Jun] 
*خود را از آمریکا‌ستیزی برهانیم   [2019 Jun] 
* نُتردام ما کجاست؟   [2019 May] 
*آیا ایران آینده بهائی خواهد بود؟  [2019 Apr] 
*چرا اپوزیسیون برنمی خیزد؟   [2019 Apr] 
*چپ‌گرایی، شیشۀ عمر حکومت اسلامی  [2019 Mar] 
*پس از چهل سال کجای کاریم؟   [2019 Feb] 
*«راست ملّی» در برابر «چپ ضد ملّی»  [2018 Dec] 
*پادشاه انتخابی، ضرورت تاریخی  [2018 Dec] 
*منتظر چه هستیم؟  [2018 Nov] 
*پیشنهادی به فَرَشگرد  [2018 Nov] 
*بحران سیاسی اروپا از کجا می آید؟  [2018 Oct] 
*آشتی ملی را نمی‌توان دور زد!   [2018 Oct] 
*ملایان، برندگان سه انقلاب  [2018 Sep] 
*غول‌های رسانه‌ای و حکومت اسلامی  [2018 Sep] 
*چرا ایران را دوست دارم؟   [2018 Aug] 
*کجا ایستاده‌ایم؟   [2018 Aug] 
*اگر صبر کنیم و امید داشته باشیم…   [2018 Aug] 
*«انقلاب مسلحانه، افسانه‌ای بیش نیست!»  [2018 Jul] 
*چرا، اثر می‌کند!  [2018 Jun] 
*چه زمانی آمریکا به ایران حمله خواهد کرد؟   [2018 Jun] 
*توقعات ملی ما کدامند؟ ‏   [2018 Jun] 
*تاریک اندیشان ایرانی‎ ‎‏ و اسرائیل   [2018 May] 
*چپ‌ها و برجام  [2018 May] 
*‏«جنبش ملی برای دمکراسی در ایران» و دیگر هیچ   [2018 May] 
* ایران به کجا می رود؟   [2018 Apr] 
*دوستان چپ، لطفاً دیگر مبارزه نکنید!  [2018 Mar] 
*نظام حکومت ایران چگونه باشد؟  [2018 Feb] 
*سرمایه‌داری یا توحش  [2018 Jan] 
*چنین باید کرد!   [2018 Jan] 
*چه باید کرد؟   [2017 Dec] 
*از هگل توتالیتر تا مارکس ضدانقلابی   [2017 Nov] 
*به مناسبت دویستمین سالگرد تولد بهاءالله   [2017 Oct] 
*آیا فلسفه یهودی است؟   [2017 Sep] 
*آیا سیاست می تواند اخلاقی باشد؟  [2017 Sep] 
* چرا حکومت ایران رفرم پذیر نیست؟   [2017 Aug] 
*زرین‌کوب، نمونۀ فرهنگ پرداز شرقی ‏   [2017 May] 
*هانا آرنت، نمونۀ فرهنگ‌پرداز غربی ‏(1)‏   [2017 Apr] 
*مردی که نباید شناخت!‏  [2017 Feb] 
*پیاده ها در نبرد ملایان ‏  [2017 Feb] 
*«جنبش چپ»، دشمن ایران  [2016 Jun] 
*«نسبیت فرهنگی»، بلای ایران  [2016 May] 
*پاسخ به «انتقاد دوستانه‌ای از مردم ایران»   [2016 Apr] 
* راز بقای حکومت اسلامی  [2016 Jan] 
*مصطفی‌ملکیان، متوهّم ملّی  [2015 Oct] 
*خردورزی حق ماست!  [2015 Oct] 
*28مرداد، نه «کودتا» نه «قیام»!  [2015 Jul] 
*زنده باد آمریکا!  [2015 May] 
*«اسلام ناب» یا «اسلام مهربان»   [2015 Apr] 
*مؤثرترین شخصیت تاریخ معاصر  [2015 Mar] 
* ما موش‌ها!  [2015 Jan] 
*سید جواد طباطبائی، لوتر ایران؟  [2015 Jan] 
*چه شد که چنین شد؟  [2014 Nov] 
*خدایان ایرانیان  [2014 Nov] 
*اعلام جرم  [2014 Oct] 
*گذار از ملّیت ایرانی به مدرنیته*  [2014 Sep] 
*«سرنوشت ایران چه خواهد بود»  [2014 Jun] 
*«بلای دین»(۱)  [2014 May] 
*اجازه ندهیم به ایرانیان توهین کنند!  [2014 Mar] 
*«حلقۀ مفقودۀ» انقلاب ۵۷  [2014 Mar] 
*تراژدی 35 سالۀ ایران  [2014 Feb] 
*موانع آشنایی با فلسفه متن سخنرانی در گردهمایی 8 دسامبر 2014 به دعوت "انجمن ادبی هزار و یک شب"، فرانکفورت [2013 Dec] 
*زوال هویت ایرانی؟  [2013 Nov] 
*فلسفه‌ی تاریخ  [2013 Oct] 
*اندیشه گاندی  [2013 Aug] 
*پرویز شهریاری، استاد ریاضی و معلم انسانیت در تهران درگذشت  [2012 May] 
*نگاه دیگر درآمدی بر کتاب "راهنمای سرگشتگان" اثر موسی ابن میمون یا Moses Maimonides  [2012 Mar]