پهپادها در برابر بالگردها

در حالی که جنگنده‌های سرنشین‌دار اسرائیل به‌دلیل محدودیت سوخت‌رسانی نمی‌توانستند مدت طولانی در آسمان ایران بمانند، پهپادها به ابزار اصلی جنگ تبدیل شدند.

پهپاد Hermes 900 با مداومت پروازی بیش از ۳۰ ساعت و موشک‌های هوا‌به‌زمین، به‌طور مداوم غرب و مرکز ایران را پایش می‌کرد. در کنار آن، Heron TP با برد و پوشش حسگری بیشتر، امکان نظارت و حمله دقیق در زمان واقعی را فراهم می‌ساخت.

هرمس ۹۰۰ نقش کلیدی در عملیات‌های ضربتی پهپادهای اسرائیلی ایفا کرد

***

در مقابل، کبراهای ایرانی تقریباً فاقد هرگونه سامانه دفاعی مدرن بودند؛ نه هشدار راداری، نه هشدار موشکی، نه فریب‌دهنده و نه اخلالگر فروسرخ. حتی نسخه‌های ارتقایافته نیز آگاهی محیطی بسیار محدودی داشتند. این ضعف باعث شد کبراها هم در پرواز و هم روی زمین، به‌شدت آسیب‌پذیر باشند.

ضربه مرگبار در کرمانشاه

تمرکز ۱۲ فروند کبرا آماده پرواز در پایگاه کرمانشاه، نزدیک مرز عراق، زنگ خطر جدی برای اسرائیل بود. در ۱۸ ژوئن، پهپادهای Hermes 900 که از مأموریت بازمی‌گشتند، موشک‌های باقی‌مانده خود را به این پایگاه شلیک کردند.

در آن زمان، بالگردها با ملخ‌های مهار شده و ورودی‌های پوشانده‌شده روی رمپ پارک بودند. ۸ فروند کبرا در همان حمله منهدم شد و یک بالگرد ترابری Bell 214A نیز آسیب دید.

👈 مطالب بیشتر در خبرنامه گویا

فرار به عمق کشور

این حمله، یکی از سنگین‌ترین تلفات روزانه هوانیروز ایران بود و به تخلیه اضطراری بالگردهای باقی‌مانده انجامید. ده‌ها بالگرد به‌صورت پراکنده به پایگاه‌ها، فرودگاه‌ها و حتی مناطق روستایی منتقل شدند.

حملات اسرائیل، نیروی هوایی ارتش ایران را مجبور کرد تا در شرایط اضطراری، کبراهای خود را از محدوده جنگ خارج کنند

***

در جریان این عقب‌نشینی شتاب‌زده، یک حمله پهپادی دیگر دست‌کم یک مهندس را هنگام تلاش برای نجات بالگردها به کام مرگ کشاند.

با وجود این، پدافند هوایی و رهگیری‌های محدود ایران موفق شدند ۵ فروند Hermes 900 و یک فروند Heron TP را ساقط کنند.

درس تلخ جنگ

نتیجه برای ایران روشن بود:
بالگردهای قدیمی مانند AH-1J Cobra، حتی با ارتقا، برای جنگ‌های مدرنِ مبتنی بر پهپاد مناسب نیستند.

بالگردی که در دهه ۱۹۸۰ کابوس تانک‌های عراقی بود، در سال ۲۰۲۵ به هدفی تقریباً ثابت برای پهپادهای سرگردان تبدیل شد. تا پایان هفته اول جنگ، کبراها عملاً از معادله نبرد حذف شدند و بسیاری از پایگاه‌های هوانیروز تقریباً خالی ماندند.

هرچند تعداد کبراهای منهدم‌شده (حداقل ۸ فروند) در مقایسه با کل ناوگان زیاد به‌نظر نمی‌رسد، اما اثر عملیاتی آن بسیار فراتر از آمار تلفات بود. پراکندگی، کمبود قطعه و دسترسی‌ناپذیری باعث شد بخش بزرگی از ناوگان زمین‌گیر شود.

پس از جنگ، تمرکز فرماندهی هوانیروز بر کبراهای ارتقایافته طوفان-۲ قرار گرفت؛ تنها بالگردهایی که هنوز ـ دست‌کم روی کاغذ ـ توان ایجاد بازدارندگی محدودی در برابر تهدیدات مدرن را دارند.