مطابقت سارمات ها با صربها
جواد مفرد کهلان
نام قوم سارمات را که سنت مادر سالاری داشته اند، می توان به معنی مردم مادر سالار گرفت. بنا به تاریخ ماد تألیف دیاکونوف با استناد به کتاب چهارم هرودوت و دیگران «بر قوم سئورومات (مادر سالار)/سئیریمه (مادرسالار) یا سارمات (مادر سالار) زنان حکومت می کردند و کاهنان و جنگاورانشان نیز زنان بودند»:
शौर adj. saura heroic
शिर m. n. sira (saira) head
सार m. sAra chief
अम्बा f. ambA mother
मातृ f. mAt[R] mother
Мать (mat) mother
نام آمازون هم به صورت اَمبا-زون به معنی مادر نیرومند و مادرسالار بوده است. بنابراین آن نیز نام دیگری بر خود سئوروماتها بوده است.
نظر به الههٔ مادر نیمه مار سکاها و سرمتها منظور از مفهوم مادر سالار الههٔ مادر آنها نیز مراد می گردیده است. چون نام ملکهٔ باستانی تاریخی- اساطیری ماساگتها (آلانها، روکسولانها، کرواتها) و داهه ها (یازیگها، صربها) یعنی تومیریس (در معنی مار نیرومند) گواه آن است.
در شاهنامه فریدون (کوروش) برای آزمایش بر سر راه پسران اساطیری اش سلم (سارمات)، تور (سکا) و ایرج (آریا) به شکل اژدها ظاهر میشود. کوروشا توتم سکاها بنا به اساطیر یونانی و گرجی ترکیبی از شیر (ایرج)، بزکوهی (تور) و مار (سلم) به شمار می رفته است.
در اَوِستا نیز از سئوروماتها (سارماتها) تحت عنوان «سئیریمه» یاد شده و در فروردینیشت بند ۱۴۳ چنین آمدهاست:
میستاییم فروهرهای راستمردان سرزمینهای «ایرانی» را، میستاییم فروهرهای راستزنان سرزمینهای «ایرانی» را،
میستاییم فروهرهای راستمردان سرزمینهای «تورانی» را، میستاییم فروهرهای راستزنان سرزمینهای «تورانی» را،
میستاییم فروهرهای راستمردان سرزمینهای «سَئیریمه» را، میستاییم فروهرهای راستزنان سرزمینهای «سَئیریمه» را.
در ادامهٔ این یشت فروهر پاکدینان قبایل سائینی (سکاهای دارندگان توتم سیمرغ، بلوچان) و داهی (سارماتهای دارندهٔ توتم مار افعی، داهه ها) نیز ستایش میشوند.
نظر به توتم مار سارماتها و معنی نام داهه ها (دارندگان توتم مار افعی) و آلانها (منسوبین به مار سمّی) که در شمال شرق دریای مازندران می زیسته اند، ایشان به هم می رسند. سکاهای کردستان نیز دارای توتم مار افعی بوده اند.
در قرن اخیر به رابطه بین سارماتها و صربوکرواتها پی برده و آنرا انعکاس داده اند ولی این تحقیقات به کمال نرسیده و گمان نموده اند این قوم بزرگ هندوایرانی در غرب بین مردمان دیگر استحاله شده اند. در حالی که سارماتها (یازیگها) همان صربها و بوسنی ها و روکسولانها همان کرواتها هستند:
نامهای صرب و بوسنی به معنی منسوبین به مار است و در سنت بوسنی خلقت مار مقدم بر ادم ابوالبشر است:
भुजङ्ग m. bhujan[ga] serpent
सर्प m. sarpa serpent
نظر به معانی ماساگت (دارندهٔ توم بزکوهی بزرگ) و روکسولان (دارندگان توتم غزال با شکوه) نام اعقاب ایشان کرواتها به معنی پرستندهٔ بزکوهی بزرگ (گوزن، یلن) به نظر می رسد و این امر تبار آنها را به سکاها (تورانیان، دارندگان توتم بزکوهی و گوزن) می رساند.
معنی نام آئلیوس راسپا راگانوس رهبر روکسولانها:
در اوایل قرن دوم میلادی آئلیوس راسپا راگانوس (به معنی نجیب- بهترین شاه) شاه روکسولانها (آلانهای درخشان، نیاکان کرواتها) و سارماتها (یازیگها) دو کتیبه از خود در کرواسی به یادگار گذاشته است:
आर्य m. Arya(airya, aelya) honourable man, noble, or अल n. ala (aila) excellent
ऋषभ m. RSabha best or most excellent of any kind or race
राजन् m. rAjan sovereign
राजन् m. rAjan prince, king
روکسولانها زمانی از رومیها خواسته بوده اند که از طریق متصرفات رومی حد فاصل با خویشاوندان سارمات (یازیگ) خویش ارتباط برقرار کنند.
منبع:پژواک ایران