آیا میتوان تلاش آمریکا برای خروج از توافق هستهای (برجام) را سببساز خیزشهای دیماه ۹۶ و آبانماه ۹۸ دانست یا زمینه خیزشهایی از این دست در بستر جامعه وجود داشت؟ برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران چه تأثیری در اعتماد عمومی در جامعه به جای گذاشت؟
شهلا شفیق، جامعهشناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی مقیم پاریس در گفتوگو با زمانه به این پرسشها پاسخ داده است. او برنامه هستهای جمهوری اسلامی را یک برنامه ضد ملی میداند که اعتماد عمومی بخش بزرگی از جامعه ایران را خدشهدار کرده است.
▪️ گفتوگوی زمانه با شهلا شفیق را بشنوید:
شهلا شفیق معتقد است خروج آمریکا از توافق برجام هم زمینهساز خیزشهای مردمی شد و هم نه؛ چرا که به گفته او نه تنها بستر چنین خیزشهایی از قبل در جامعه ایران وجود داشته، بلکه پرونده هستهای جمهوری اسلامی در درون خودش بحرانزا است.
به گفته شهلا شفیق جهان دارد به سمت یک آگاهیرسانی حرکت میکند که دسترسی به اتم در جهان محدود شود و راهحلهای اتمی را راهحلیهایی بحرانزا و جنگزا میدانند، اما در سوی دیگر این ماجرا حکومت جمهوری اسلامی قرار دارد که از ابتدا بحث ورود به برنامه هستهای را به عنوان هدفی برای دفاع از خودش مطرح کرد و نه به عنوان منافع ملی. به گفته شهلا شفیق جمهوری اسلامی و لابیگرهای حامی آنها در خارج از کشور طوری وانمود کردند تا نشان دهند برنامه هستهای جمهوری اسلامی در راستاری منافع ملی ایران است، اما هرگز به مردم گفته نشد هدف اصلی از برنامهای هستهای چیست.
شهلا شفیق همچنین اشاره میکند که در آغاز فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی، تعدادی در داخل نظام بحث رفراندوم را پیش کشیدند. بحثی که میتوانست گفتمانی در سطح اجتماعی به وجود بیاورد تا مردم بدانند تبعات برنامه هستهای چیست، اما به دلیل نبود آزادی بیان در ایران همه این بحثها خفه شد. در نتیجه با توجه به اینکه جمهوری اسلامی تلاش فراوانی کرد تا برنامه هستهای را یک برنامه ملی نشان دهد، اما با امنیتی کردن مسئله هستهای، اعتماد عمومی را از بین برد و حال دیگر کسی باور ندارد که این یک برنامه ملی است.
▪️ نقشه اینتراکتیو تاسیسات و سایتهای هستهای ایران
در حال حاضر ایران دارای ۱۳ سایت، تاسیسات و مراکز پژوهشی هستهای در سراسر کشور است. این مراکز و تأسیسات هستهای شامل معادن اورانیوم و فرآوری سوخت هستهای، کارخانههای غنیسازی اورانیوم، نیروگاه تولید انرژی و تولید آب سنگین و مراکز تحقیقات اتمی میشود.