چهرهی واقعی مصدق
محمدرضا روحانی
پژواک ایران – ۲۹ اسفند بزرگترین پیروزی تاریخی ملت ایران با تصویب نهایی اصل ملی شدن صنعت نفت در مجلس سنا به ثبت رسید. ما آن را به همهی ایرانیان تبریک میگوییم.
این قانون ۵ روز پیش، روز ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ در مجلس شورای ملی به تصویب رسیده بود. روز ۵ اردیبهشت ۱۳۳۰ طرح ۹ مادهای قانون اجرای ملی شدن نفت در کمیسپون نفت مجلس شورای ملی به ریاست مصدق تصویب شد. روز بعد حسین علا نخست وزیر استعفا کرد.
روز ۷ اردیبهشت ۱۳۳۰ با رأی تمایل مجلس شورای ملی، مصدق مأمور تشکیل دولت گردید. دو روز بعد قانون اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در هر دو مجلس تصویب شد. همان روز نخستین پیام رادیویی مصدق به عنوان نخست وزیر خطاب به ملت ایران پخش شد.
در گرامیداشت یاد مصدق و این روز بزرگ، مقالهی شیوایی به قلم آقای محمدرضا روحانی که به امر مهم اصلاحات قانونی مصدق و ایجاد نهادهای مدرن پرداخته از ضمیمه نشریه ایران زمین شمارهی ۱۴۹ انتخاب و عینا در اینجا نقل میشود. در این مقاله، مقام مصدق به عنوان دولت مردی متجدد و مدرن به اثبات میرسد. به جاست که هموطنان ما در بارهی هر یک از قوانینی که در این مقاله معرفی میگردد و تأثیرات گستردهی آن تحقیق کنند. مصدق قطعاً از برجسته ترین حقوقدانان ایران بود. علاوه بر مقالات، سخنرانیها، خاطرات و «تألمات»، او در مباحث مختلف حقوق تألیفات و تحقیقات گوناگونی داشته از جمله :
حقوق بینالملل عمومی. کاپیتولاسیون و ایران- ۱۲۹۳
حقوق تجارت. شرکت اسهامی در اروپا- ۱۲۹۳
آیین دادرسی مدنی. دستور در محاکم حقوقی- ۱۲۹۳
حقوق مالی. اصول و قواعد و قوانین مالیه در ممالک خارجه قبل از مشروطیت و دوره مشروطیت- ۱۳۰۴
حقوق سیاسی. حقوق پارلمانی در ایران و اروپا بهمن- ۱۳۰۲
حقوق اسلام. حقوق اسلامی و وصیت در مذهب شیعه -۱۳۰۲
حقوق جزا. اصل عدم استرداد در جرائم سیاسی ( به زبان فرانسه ۱۹۱۳)
حقوق مدنی. مسئولیت دولت در اقدامات غیرقانونی کارمندان (به زبان فرانسه ۱۹۱۳)
علاوه بر این کتب مقالات و تحقیقات گوناگونی توسط مصدق در مباحث مختلف حقوق تهیه شده است.
منبع:پژواک ایران