"مرحله رسیدگی ویژه به درخواست پناهندگی در فرودگاه های آلمان" یعنی چه و چگونه انجام میشود؟
حنیف حیدرنژاد
سیاست آلمان در زمینه پناهندگی بر اصل بازداری و ممانعت از ورود پناهجویان بنا شده است، بعد از تغییرات داده شده در قانون اساسی، تغییرات دیگری در آئین دادرسی مراحل پناهندگی داده شد تا بویژه با اعمال کنترل و سختگیری بیشتر در فرودگاه های آلمان از ورود پناهجویان به خاک اصلی آلمان جلوگیری گردد، به نحوی که تا آنجا که ممکن است بتوان پناهجویانی که در فرودگاه دستگیر شده یا در آنجا درخواست خود را ارائه داده اند را از همانجا به کشوری که از آنجا به آلمان آمده بوده اند بازگرداند.
در سال 2007 نزدیک به 4500 نفرمتقاضی پناهندگی در آلمان از طریق فرودگاه فرانکفورت اخراج شده اند. 306 نفر از این افراد در چهارچوب قرارداد دوبلین-2 به کشوری بازگردانده شده اند که ویزای شنگن برای این افراد صادر کرده بوده اند. بیشترین پناهجویانی که از طریق هوائی وارد آلمان میشوند از طریق این فرودگاه وارد این کشور میشوند. همچنین بیشترین اخراج ها از طریق هوائی نیز از طریق همین فرودگاه انجام میشود. مقصد افرادی که از طریق فرودگاه فرانکفورت اخراج میشوند یا کشور صادر کننده ویزا میباشد یا کشوری است که پناهجو از آنجا وارد آلمان شده و یا کشوری که پناهجو تابعیت آنرا دارد. بخشی از این اخراج شدگان آنانی هستند که سالها در آلمان بوده اند، اما پرونده پناهندگی شان بسته شده و بالاخره بعد از سالها زندگی در شرایط سخت، روزی توسط پلیس دستگیر شده و از آلمان اخراج میشوند. دسته دیگر از اخراج شدگان آنانی هستند که تازه با هواپیما وارد یکی از فرودگاه های آلمان شده و قصد دارند از طریق اداره پناهندگی در خواست پناهندگی بدهند. اما قبل از ترک فرودگاه دستگیر شده و پس از مدتی وارد آلمان نشده، از طریق همان فرودگاه اخراج میشوند. مراحل رسیدگی به وضعیت این دسته از افراد را در فرودگاه را"مرحله رسیدگی ویژه در فرودگاه" مینامند.
" مرحله رسیدگی ویژه در فرودگاه" یعنی چه؟
در سال 1993 با هدف محدود کردن پذیرش پناهنده در ماده16 آ قانون اساسی آلمان تغییراتی داده شد. مطابق این تغییرات، با درخواست پناهندگی آندسته از پناهجویان که از "کشور امن ثالثی" عبور کرده و خود را به آلمان برسانند، به عنوان پناهنده سیاسی موافقت نخواهد شد. زیرا این امکان را داشته اند که در کشور دیگر درخواست پناهندگی بدهند. در چنین حالتی دلایل آنها برای فرار از کشور بر اساس ماده 60 (بند یک تا 7)بررسی شده و اگر قابل باور باشد، به آنها بر اساس قرارداد ژنو موقعیت "پناهنده حفاظت شده" اعطاء خواهد شد.
از آنجا که سیاست آلمان در زمینه پناهندگی بر اصل بازداری و ممانعت از ورود پناهجویان بنا شده است، بعد از تغییرات داده شده در قانون اساسی، تغییرات دیگری در آئین دادرسی مراحل پناهندگی داده شد تا بویژه با اعمال کنترل و سختگیری بیشتر در فرودگاه های آلمان از ورود پناهجویان به خاک اصلی آلمان جلوگیری گردد، به نحوی که تا آنجا که ممکن است بتوان پناهجویانی که در فرودگاه دستگیر شده یا در آنجا درخواست خود را ارائه داده اند را از همانجا به کشوری که از آنجا به آلمان آمده بوده اند بازگرداند. ماده 18آ قانون دادرسی مراحل پناهندگیجزئیات این موضوع را مشخص کرده و بویژه بر این تاکید دارد که اگر در خواست پناهجوئی که در فرودگاه درخواست پناهندگی داده است با عنوان "آشکارا بی پایه و اساس " رد شده است، باید از آلمان اخراجشود. ماده 30 همین قانون منظور از آشکارا بی پایه و اساس را تعریف کرده است. که مهمترین نکات آن عبارتند از:
- اگر پناهجو از کشور امن ثالث وارد شده باشد،
- اگر گفته های فرد غیر دقیق و دلایل او برای پناهندگی با تناقض همراه باشد،
- اگر گفته های او خلاف واقعیت بوده و یا مدارک جعلی و غیر واقعی ارائه داده باشد.
به این ترتیب مرحله رسیدگی به درخواست پناهندگی در فرودگاه های آلمان با عنوان " مرحله رسیدگی ویژه در فرودگاه" شناخته میشود.
کشورهای امن ثالث عبارتند از:
تمام کشورهای همسایه و هم مرز با آلمان، همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا به انضمام ایسلند و نروژ و کشورهای غنا و سنگال
متن زیر مراحل رسیدگی به درخواست پناهندگی در فرودگاه های آلمان را توضیح میدهد که برای فهم سلیس تر مطلب، با کمی تغییر و ویراستاری همراه شده است.
سایت انتگراسیون، حنیف حیدرنژاد
قانون موسوم به رسیدگی ویژه در فرودگاه (Flughafensonderverfahren) |
"هدف از ایننوع "رسیدگی ویژه" در فرودگاه این است که از همان فرودگاه از ورود پناهجویان به خاک آلمان ممانعت به عمل آید. این رسیدگی در بخش ترانزیت فرودگاه انجام میشود، چرا که حضور در بخش ترانزیت فرودگاه هنوز به معنای ورود به خاک آلمان نیست! بدین وسیله اخراج آن دسته از پناهجویانی که در این رسیدگی رد میشوند، راحتتر صورت میگیرد و در نتیجه میتوان آنها را [بی دردسر تر] به کشورهای خود بازگرداند. در اینگونه رسیدگی که مدت آن بسیار کوتاه میباشد (٢٣ روز)، به سرعت به پرونده متقاضیان رسیدگی میشود. ورود به خاک آلمان تنها در صورتی امکان پذیر است که یا این مدت سپری شود و یا درخواست پناهندگی فرد قبول شده باشد. در طی تمام مدت رسیدگی، شما در بخش ترانزیت فرودگاه بسر خواهید برد و اجازه ندارید آن را ترک کنید. چنانچه اسکان شما در فرودگاه ممکن نباشد، سیر طبیعی پناهندگی را طی خواهید کرد.
١- چه کسی وارد مرحله رسیدگی ویژه در فرودگاه در فرودگاه میشود؟ |
شما زمانی وارد مرحله رسیدگی ویژه در فرودگاه میشوید که در فرودگاه تقاضای پناهندگی بدهید. ورود به فرودگاه هنوز به این معنا نیست که وارد خاک آلمان شدهاید! تنها زمانی که از فرودگاه خارج شده و در بیرون از آن تقاضای پناهندگی بدهید، وارد سیر رسیدگی ویژه فرودگاه نخواهید شد. (روال معمولی را طی خواهید کرد).
در صورت وقوع یکی از حالت های زیر "رسیدگی ویژه داخل فرودگاه" شامل شما خواهد شد:
× زمانیکه شما خود در فرودگاه از مامورین کنترل تقاضای پناهندگی کنید و از کشور امنی آمده باشید.
× زمانیکه شما را هنگام کنترل مدارک با یک پاسپورت جعلی گرفته باشند.× زمانیکه هنگام کنترل، پاسپورت و مدارکی همراه نداشته باشید. علاوه بر این، یک روند ویژه دیگری نیز وجود دارد، اگر که:
× شما اثباتاً از یکی از کشورهای موسوم به امن ثالث وارد شده باشید.
٢- رسیدگی ویژه فرودگاهی کجا انجام میشود؟ |
رسیدگی به درخواست در همه فرودگاههای آلمان صورت نمیپذیرد، ولی در اغلب آنان مانند:
× هامبورگ
× برلین (فرودگاه شونهفلد)
× مونیخ
× فرانکفورت در کنار رود ماین (با شهر فرانکفورت در کنار رود اُودر اشتباه نشود). از آنجا که فرودگاه مرکزی فرانکفورت مقصد اصلی بیشتر کشورهایی است که از آنها پناهجو به آلمان میآید، بیشترین سیر رسیدگی به پروندههای فرودگاهی نیز در اینجا انجام میگیرد.
٣- وضع اسکان در فرودگاه |
× درصورتی که تقاضای پناهندگی شما در فرودگاه، تحت عنوان offensichtlich unbegruendet (آشکارا بی پایه و اساس) رد شده باشد، ولی این امکان نباشد که شما را اخراج کنند، مثلاً به این دلیل که شما مدارکی ندارید و باید یک پاسپورت المثنی برای شما صادر گردد، در چنین وضعیتی ممکن است که شما بیش از ٢٣ روز در داخل فرودگاه بسر ببرید. در این حالت از پناهجو خواهند خواست تا برای تهیه پاس جهت اخراج از آلمان، با نمایندگی سفارت کشورش تماس حاصل کند یا ممکن است برگه ای را با عنوان بازگشت داوطلبانه در اختیار شما قرار دهند تا آنرا امضاء کنید.
× چنانچه شما از نظر روانی یا جسمی مریض باشید، میبایست از نظر پزشکی درباره شما تصمیم گرفته شود که چگونه باید با شما رفتار شود.
Äبرای مثال در فرودگاه فرانکفورت (ماین):
محل اسکان پناهجویان در خارج از ساختمان فرودگاه میباشد. این محل توسط یک شرکت محافظتی که از جانب دولت محلی تعیین شده است، اداره و کنترل میشود. همچنین پلیس کشوری آلمان نیز از آن مراقبت میکند. این مکان گنجایش ١٠٠ نفر را دارد. در اینجا میتوان حتا ملاقاتی داشت، منتها باید قبلاً وقت ملاقات تعیین شود. در برلین ولی چنین امری ممکن نیست!
٤- رسیدگی به درخواست "فرودگاهی" (Flughafenverfahren) |
ممکن است که این قضیه در همان پای هواپیما صورت بگیرد. زیرا در برخی از هواپیماها که میتوانند دارای سرشینانی باشند که بخواهند پناهنده شوند، از آنجا که هنوز بهاصطلاح وارد سیر پناهندگی فرودگاه نشدهاید پلیش کشوری میتواند سرنشینان را قبل از پیاده شدن، کنترل کند. در بدترین حالت حتا ممکن است اصلاً به شما اجازه خروج از هواپیما را ندهند و با همان هواپیما شما را بازگردانند. (به این دلیل که مثلاً از کشوری آمدهاید که به اصطلاح کشور امن محسوب میشود.)
اگر در هواپیما یا در بخش ترانزیت هنگام کنترل پاسپورت، خود را به عنوان متقاضی پناهندگی معرفی کنید، توسط پلیس کشوری انگشتنگاری میشوید و از شما بازجویی میکنند. آنها باید به شما این امکان را بدهند تا در نزد اداره مهاجرین و پناهندگان (BAMF) تقاضای پناهندگی بدهید.
١- ٤ - شناسایی و انگشتنگاری توسط پلیس کشوری آلمان |
شناسایی به این معنا است که:
× از شما عکس میگیرند،
× انگشتنگاری میشوید،
× برای تشخیص سن ممکن است که از شما عکسبرداری استخوان (Roentgenuntersuchung) بکنند. × امکان دارد مورد بازجویی بدنی قرار بگیرید.
R توجه داشته باشید: به عنوان زن مجبور نیستید که از جانب یک مرد مورد بازجویی بدنی قرار بگیرید، شما این حق را دارید که توسط یک خانم مورد بازجویی بدنی قرار گیرید.
R توجه داشته باشید: اگر شما احتمال میدهید که حامله هستید، لطفاً این را بگویید تا قبل از عکسبرداری مورد توجه قرار بگیرد!
٢-٤ - اولین بازپرسی توسط پلیس کشوری |
× دلایل و انگیزه شما از فرار،
× مسیر مسافرت شما، تا تشخیص دهند که آیا شما از یک کشور بهاصطلاح امن یا امن ثالث آمدهاید یا خیر. [تمام کشورهای همسایه آلمان و کشورهای عضو اتحادیه اروپا، کشورهای امن به حساب میایند] دلیل این بازجویی فقط این است که تشخیص داده شود که آیا در مورد شما مسائلی وجود دارد که با تکیه بر آن مانع ورود شما به آلمان بشود. علیرغم این امر، این امکان وجود دارد که چند روز یا چند هفته در محل اسکان فرودگاه بمانید، تا زمانی که امکانی برای بازگرداندن شما پیدا شود. و این زمانی است که هویت یا کشوری که شما از آن میآیید، معلوم نباشد.
٣-٤ - مصاحبه توسط اداره مهاجرین و پناهندگان (BAMF) |
اداره مهاجرین و پناهندگان (BAMF) در فرودگاه علاوه بر بازپرسی اولیه توسط پلیس کشوری، یک مصاحبه حضوری نیز با شما انجام میدهد. پس از آن، اداره مربوطه باید ظرف ٢ روز تصمیم خود را صادر کند!
R توجه داشته باشید: لطفاً حتماً یک وکیل بگیرید!
R توجه داشته باشید: برای مصاحبه حضوری اداره مهاجرین و پناهندگی (BAMF) شما میبایست حتماً یک وکیل را به کمک بگیرید، تا یک مصاحبه دقیق و عینی صورت بگیرد. اغلب اینگونه است که توسط دفتر اجتماعی فرودگاه وکیلی انتخاب میشود. منتها خود شما باید عنوان کنید که اکنون وکیل میخواهید، زیرا که پلیس کشوری موظف است هنگام بازجویی اولیه، شما را در این زمینه که میتوانید با یک وکیل تماس حاصل کنید، یادآوری کند. چنانچه شما توانایی پرداخت هزینه وکیل را نداشته باشید، پرداخت هزینه آن مورد قبول واقع میشود.
٤- ٤ - حکم (تصمیم) اداره مهاجرین و پناهندگان (BAMF) |
× تقاضای پناهندگی شما offensichtlich unbegruendet(آشکارا بی پایه واساس) بدون دلیل باشد. پلیس کشوری به شما در این باره به شما توضیح خواهد داد.
شما میتوانید علیه این تصمیم اعتراض کنید. شما میتوانید علاوه بر این تلاش نمایید، (einstweiligen Rechtsschutz) درخواست کنید. این عمل میتواند در جریان و سیر پناهندگی مانع اخراج شما شود. اجازه ورود به شما داده میشود، وقتی که:
× تقاضای پناهندگی شما شامل offensichtlich unbegruendet(آشکارا بی پایه واساس) نشود.
× اداره مهاجرین و پناهندگی (BAMF) به پلیس کشوری اطلاع دهد که نمیتواند به سرعت رای صادر کند. مثلاً به این دلیل که مورد مربوطه دشوار و بغرنج است یا این مورد به تحقیقات بیشتری محتاج است.
× پس از گذشت ٢ روز از دادن درخواست پناهندگی، هنوز تصمیمی گرفته نشده باشد.
× دادگاه قانون اساسی در ظرف ١٤ روز به شکایت شما رسیدگی کند.
× اگر که شما بعد از دریافت جواب منفی، در ارائه درخواست حفاظت حقوقی (einstweiliger Rechtsschutz) موفق بودهاید.
٥- رسیدگی در دادگاه (Gerichtliches Verfahren) |
R
حتماً یک وکیل بگیرید!اگر که شما از کشوری میآیید [عبور کرده اید] که به اصطلاح کشور امن محسوب میشود و به همین خاطر درخواست شما توسط پلیس کشوری به اداره مهاجرین و پناهندگی (BAMF) منتقل نشده است، حتماً بایست یک درخواست عاجل (Eilantrag) بدهید با این مضمون که تقاضای شما به اداره مهاجرین و پناهندگی (BAMF) برای رسیدگی منتقل شده و تا زمان رسیدگی به تقاضای پناهندگی از آلمان اخراج نشوید.
١- ٥ - رای دادگاه اداری (Verwaltungsgericht) |
R
× فقط ٣ روز وقت دارید که در مقابل دادگاه اداری (Verwaltungsgericht) یک درخواست عاجل برای حفاظت حقوقی (Rechtschutz) بدهید.
× اگر دادگاه اداری ظرف ١٤ روز راجع به ورود یا عدم ورود شما رای صادر کند، میتوانید بعد از صدور این رای، یک فرصت ٤ روزه برای اثبات دلایل درخواست کنید.
چنانچه اجازه ورود به شما داده شود:
× درباره تقاضای پناهندگی شما بعداً تصمیم گیری خواهد شد. چنانچه اجازه ورود به شما داده نشود:
× دیگر نمیتوانید به این رای اعتراض کنید،
× فقط در صورت به دست آمدن اسناد و مدارک و دلایل جدیدتری میتوانید تقاضای رسیدگی مجدد بدهید. منتها امید موفقیت در این مورد، بسیار ضعیف است. اگر تقاضای شما رد شود، وکیل شما میتواند به دادگاه قانون اساسی شکایت ببرد. اگر که خطر اخراج در این فاصله شما را تهدید میکند، وکیل باید در مقابل همان دادگاه درخواستی مبنی بر منتفی کردن (به تعویق انداختن) این تصمیم بدهد. تا زمان صادر شدن رای همچنان میبایست در محل اسکان داده شده در فرودگاه بسر ببرید. اگر تقاضای پناهندگی شما رد شود و اعتراضات بعدی نسبت به این تصمیم نیز از جانب دادگاه رد شود، در این صورت از شما خواسته خواهد شد که باید آلمان را ترک کنید."
(http://jugendserver.spinnenwerk.de/~asyl/word/Persisch.doc)
منابع مفید آلمانی:
لینک به ترجمه فارسی
http://jugendserver.spinnenwerk.de/~asyl/word/Deutsch.doc
Recht für Flüchtlinge Ein Leitfaden durch das Asyl- und Ausländerrecht für die Praxis
http://www.proasyl.de/lit/leitfaden2/leitfaden2a.htm
Der zweite Jahresbericht der Abschiebungsbeobachtung am Flughafen Frankfurt am Main 2007/2008
http://www.proasyl.de/de/archiv/newsletter-ausgaben/nl-2006/newsletter-nr-145/index.html#c5579
منبع:پژواک ایران