به بهانه تولد هفتمین امام شیعیان موسی ابن جعفر
اسماعیل وفا یغمایی

 


هفده صفر سالروز تولد امام هفتم شیعیان است. بیشترین شورشها و خیزشهای ایرانیان وعلویان و اعراب تحت ستم در دوران امام های ششم و هفتم و هشتم شیعیان رخ داده است. امام صادق،موسی ابن جعفر و امام رضا. بجاست که بیندیشیم وکوشش کنیم و بدانیم نقش و ارتباط این سه امام با این همه شورش و جنبش چه بوده است. و اگر چنین چیزی وجود ندارد انها چه میکرده اند؟ و نقش آنها در تاریخ واقعی و نه تخیلی و یا خیالبافیهای انقلابی- مذهبی ما  چه بوده است؟ آنچه که میخوانید حاصل تطبیق تاریخ آن دوران با زندگی امامان فوق الذکر است
.
پس از ابــــــــومســــــــلم
شورش هاي خونخواهانه
قتل ابو مسلم در ميان سرداران و بزرگان عكس العملي بر نيانگيخت . كيسه هاي زر ودادن
مقام و ابلاغ حكومت اين شهر يا آن سرزمين مساله را حل كرد . بجز اين ،قتل بزرگترين داعيه دار بالقوه خلافت با آن نيروي عظيم و محبوبيت فوق العاده به معني تثبيت خلافت عباسي بود و اين مساله اي بود كه طرفداران تعادل قوا آن را ميفهميدند . اما قتل ابو مسلم آن هم به آن شيوه در ميان دوستان او و توده هاي مردم  بويژه مردم خراسان انعكاس وسيعي داشت و خشم و نفرت آنها را عليه حكومت به شدت بر انگيخت و اگر خاطره تلخي هم از اعمال و رفتار او در سركوب به آفريديان و سركوب جنبش بخارادر اذهان مانده بود كم رنگ كرد . واقعيت اين است كه ما پس از هزار و سيصد سال و در روزگاري كه بسياري معيارها درزمينه هاي مختلف در روشنايي قرار دارند ابو مسلم را به تماشا نشسته ايم . براي ايرانيان و بويژه خراسانيان آن روزگار ابو مسلم يك اسطوره زنده ملي و قهرمان و جنگاوري افسانه اي بود كه به دنياي واقعيت ها آمده بود . در جاذبه هاي كاريسماتيك ، آن چنان كه نوشته اند  بسياري براي ابو مسلم مقام مهدويت و حتي در پاره اي موارد الوهيت قايل بودند .گروههايي از مسلمانان درخراسان او را آشكاراامام واقعي خود ميدانستند و پس از قتل او به شهرها و روستاها روانه شدند و به مثابه داعيان ابو مسلم مردم را به او دعوت كردند و ندا در دادند كه ابو مسلم  در كوههاي ري پنهانست ودوباره باز خواهد گشت و پرچم مبارزه را بر خواهد افراشت . خاطره ابو مسلم  گردن آويز ملتي زخم خورده بود كه پس از ساليان دراز اسارت و كوشش براي استقلال مجدد ،بزرگترين سردارش را ناجوانمردانه كشته اند و غرور او را زير پا له كرده اند از درون همين زخم خون افشان بود كه زبانه تند شورشها درخشيد . در ايران آن روزگار و نيز ساير سرزمينهاي تحت سلطه خلافت جديد ، زبانه هاي اتواع و اقسام شورشهابا رنگ ملي يامذهبي بعد از قتل ابو مسلم قابل رؤيت است ، ولي سه شورش از زمره شورشهاييست كه بنام ابو مسلم و به خونخواهي اووبا رنگ ملي ــ مذهبي شكل گرفت .
 
 قيام اسپهبد پيروز(سنباد) 137هـجـــري  
  معاصر  بادوران امامت امام جعفر صادق
 نخستين قيام به خونخواهي ابو مسلم ،قيام اسپهبد پيروز ( سنباد ) از زرتشتيان خراسان واز دوستان نزديك ابو مسلم بود . دوستي سنباد و ابو مسلم به دوران آغاز كار ابو مسلم باز ميگشت .سنباد از زرتشتيان متمكن و ميهن دوست بود و در قريه آهن يا اهروانه در نيشابور ساكن بود و چون از قصد ابومسلم براي بر پايي قيام آگاه شد  از او حمايت كرد . نوشته اند ابو مسلم نيز چون در خراسان به قدرت رسيد به سنباد  وبرادرش كمك كرد كه انتقام خون فرزندش را كه به دست اعراب كشته شده بودند بگيرد ودو هزار تن سپاهي در اختيار آنان گذاشت و سنباد و برادرش در محله بوي آباد نيشابور 400 تن را كشتار كردند . در كتابهاي مختلف از جمله زبده التواريخ اشاره شده است كه سنباد  وبرادرش بعدها طي جنگها زره  ميپوشيدند و با آنكه زرتشتي بود ند پشت سر ابو مسلم و در زمره سرداران او ميجنگيد ندوازاو محافظت ميكرد ند.
سنباد از زاويه اعتقادي ،شورش خود را بر پايه اي از پايه هاي اصلي اعتقادي ايرانيان قديم بنياد كرد.در قرن دوم و در هنگام قتل ابو مسلم شمار زيادي از زرتشتيان در خراسان ميزيستند ونوشته اند بيشتر مردم نيشابور و ري و قومس وطبرستان زرتشتي بوده اند . چون خبر قتل ابو مسلم به سنباد رسيد اوبي محابا با همراهانش شورش عليه خلافت را آغاز كرد .نيروي عظيمي بويژه از مردم كوه نشين به او پيوستند . نيروي او متشكل از زرتشتيان ، مزدكيان ،شيعيان وبرخي فرقه ها و گروههاي ديگر بود .او ميگفت ابو مسلم نمرده است و چون خواستند او را بكشند با خواندن اسم اعظم الهي به صورت كبوتري در آمد و پرواز كرد و باز خواهد گشت . مقوله بازگشت  منجي و بر پايي جهاني از عدل و داد قرنها پيش از آن از زمره اعتقادات ايرانيان و اززمره پايه هاي آيين ميترايي بود . ايرانيان قرنها اعتقاد داشتند «ميترا، نجات دهنده كونو مكان ،روزي خواهد آمد وآتشي خواهد افروخت كه تمام كثافات و پليدي ها را خواهد سوخت و اهريمن و تاريكي را نابود خواهد كرد » اين اعتقاد قويا در آيين زرتشت نيز وجود داشت و ايرانيان معتقد بودند در هزاره سوم سوشيانت  ظهور خواهد كرد اين اعتقاد با اكثر آيين هاي ايراني قبل از اسلام آميخته بود و در دوران قيام سنباد ،در ميان انبوه زرتشتيان خراسان  كه ابو مسلم را دوست داشتند پراكنده بود . سنباد با استفاده از اين اعتقاد به بسيج مردم خشمگين عليه خلافت عباسي پرداخت و ندا سر داد كه ابو مسلم باز خواهد گشت.سنباد ري ونيشابور و قومس را تسخير كرد ووالي ري ابو عبيده را كشت . در جريان تسخير ري جمعي از سپاهيان ابو عبيده با او همراهي كردند. شمار نيروهاي سنباد در اين هنگام به صد هزار تن رسيده بود . در اين هنگام منصور نيرويي گران به فرماندهي جمهور ابن مرار عجلي به مقابله او فرستاددو لشكر درحوالي ساوه به هم رسيده جنگ را آغاز كردند . در اين جنگ شكست در نيروي سنباد افتاد و شصت هزار تن از نيروهاي سنباد  كشته شدند . سنباد خزاين ابو مسلم را كه با او بود برداشته و به طبرستان عقب نشيني كردو سرانجام به دست شخصي به نام لونان طبري كشته شد .سر او رابا پيكي بنام فيروز به درگاه خلافت فرستاده و فرزندانش را به غلامي فروختند .نوشته اند  اسپهبد خورشيد شاهزاده طبرستان كه در آن روزگار  استقلال داشت از قتل سنباد  بسيار غمگين شد .آخرين جنگ  سنباد و نيروهاي خليفه آنقدر شديد و خونين بود كه تا سال 300 هجري آثار كشتگان و استخوانهاي مقتولين جنگ اينجا و آن جا قابل رؤيت بود .
 
 
جنبش اسحاق ترك137- 138 هجري
معاصر بادوران امامت امام جعفر صادق
از ديگر كساني كه پس از قتل ابو مسلم به خونخواهي او پرچم شورش برافراشت يكي از ياران ابو مسلم به نام اسحاق است كه به نوشته ابن نديم در الفهرست از نسل زيد ابن علي بود و پس از قتل ابو مسلم به ماوراالنهر رفت و در آن ديار مردم را به خونخواهي ابومسلم خواند .متاسفانه در كشاكش حوادث و شورشهاي آن روزگار از شورش اسحاق  و سرنوشت اواطلاعات دقيقي در دست نيست . نوشته اند بدين علت او را ترك ميناميده اند كه در دوران ابومسلم پيك مخصوص او در رابطه با تركان بوده است . شورش اسحاق رنگ ملي و مذهبي داشت واز لحاظ جهان بيني در وجه غالب به آيين زرتشت اتكا داشت. اسحاق با توجه به كثرت زرتشتيان ميگفت : ابو مسلم از فرستادگان زرتشت بود و زرتشت نمرده است و بار ديگردرنمودي ديگر ظهور خواهد كرد و ايران را نجات خواهد داد . از آنچه كه در باره او گفته اند و نوشته اند اين نتيجه به دست ميايد كه اسحاق كوشش ميكرده است با هر گروه و دسته اي بر مبناي اعتقادات خودشان صحبت كند و آنها را بر انگيزاند و همين باعث شده است در گروهها و فرقه هاي مختلف رنگ ببازد و حكايت شورش او با افسانه هايي كه پيرامون او ساخته اند در آميزد .
 
شورش و جنبش راونديان141هجري
معاصر بادوران امامت امام جعفر صادق
راونديان از كساني بودند كه در جريان شورش ايرانيان عليه امويان از ياران ابو مسلم بودند .در تاريخ  تحولات اجتماعي  تاليف مرتضي راوندي اشاره شده است كه فرقه راونديه از فرقه هاي شيعه عباسي بود كه در نقاط شرقي ايران ريشه گسترده بود . اينان اكثرا از نجيب زادگان و دهقانان خراساني  بودند كه پس از قيام زيد در شمار ياران ابومسلم در آمدند . راونديان نخستين كساني بودندكه جامه سياه پوشيدند و بنام مسوده معروف شدند .  راونديان پس از قتل ابومسلم در صدد بر آمدند انتقام خون ابو مسلم را بگيرند . براي اينكار نقشه اي شگفت طرح كردند وبه هاشميه مقر خليفه آمدند و ندا در ندا افكندند كه خليفه خداي ماست و گردا گرد قصر او شروع به طواف كردند . اين نوع عقايد در آن روزگار با و جود غلاه ومكاتب عجيب و غريبشان چندان تعجب آور نبود . راونديان ندا در دادند كه خليفه خداي ماست و بايد او را سجده كنيم. كارهاي راونديان شهر را دچار آشفتگي كرد . خليفه دستور داد شماري از راونديا ن را دستگير كنند و به زندان افكنند . در جريان زد و خورد دويست تن از راونديان كشته شدند وشماري دستگير گرديدند. كار شورش بالا گرفت و شورشيان به بهانه دفن مرده تابوتي بر دوش گرفتند و چون به مقابل زندان رسيدند  تابوت را به زميكنده با انبوه مشايعين به زندان و سپس قصر خليفه حمله ور شدند . اوضاع چنان آشفته بود و خليفه چنان در محاصره ششصد تن از شورشيان قرار گرفته بود كه نزديك بود كشته شود . در گرماگرم جنگ شورشيان ــ به نقل طبري ــ عثمان ابن نهيك قاتل ابو مسلم را آماج تير كردند و كشتند . در لحظاتي كه كار بر خليفه سخت شده بود سپاهيان كمكي رسيده و با كشتاري سخت  خليفه را نجات دادند .بنا به نقل طبري خليفه بعدها  گفته بود : سه بار نزديك بود كار خلافت از دست برود، يكبار در جريان قتل ابو مسلم كهاگر خيمه شكافته شده بود و قبل از قتل ،هواداران او در اطراف من از جريان باخبر شده بودند كار تمام بود . بار دوم در جريان شورش راونديان و بار سوم در سفر من به مدينه كه اگر در عراق شمشيري به شمشيري ميخورد كار تمام بود . راونديان بعدها از شكل يك نيروي مبارز در آمده و به يك نحله و مكتب اعتقادي صرف تبديل شدند و به كار تبليغي عليه دستگاه خلافت پرداختند . اعتقادات آنان تركيبي بود از آراء مزدك و اعتقادا اسلامي وقبول تناسخ ، راونديان بنا به تصريح طبري تا آغاز قرن چهارم هجري وجود داشتند و به عنوان ملحد و زنديق تحت تعقيب و آزار قرار داشتند
 
سركوب در پي سركوب
شورش در پـــي شورش
 با كشتار و سركوب خونين قيام سنباد، شورش اسحاق ترك وجنبش راونديان ، نه سركوب ها و كشتارها پايان يافت و نه شورش ها وقيام ها متوقف شد،زيراعلل و پايه هاي واقعي اين قيام ها و سركوب ها،يعني ستم ملي،ديني ، طبقاتي وفرهنگي ناشى از خلافت اسلامى وجود داشت.تاريخ اين دوران چه در بخشهاي ايراني نشين و چه در قسمت هاي عرب نشين خونين و دردناك ولي ازمبارزات شورشيان پراست . پس از سقوط امويان و به خاك افتادن ششصد هزار تن دركشاكش جنگها وتعويض قدرت سياسي وكشتارها و خونريزيهاي افسار گسيخته ماههاي اول پس از سقوط امويان و شورشهاي پس از آن ، به نظر ميرسد عموم مردم انگار از گذرگاهي عبور كرده اند و  و ديگر حاضر نيستند آن روزگار خواري و ذلت گذشته را بپذيرندسقوط  امپراطورىاموى آن هم با نيروى  اصلى سياه جامگان خراسان .بذر اين اميد و آرزو را رويانده بود كه مى توان از قيد ظلم و ستم خلافت اسلامى رهائى يافت و دوباره در سرزمينى مستقل و به دور از سيطره بيگانگان زندگى كرد. اين اميد بخصوص بعد از حدود يك قرن و تجربه طولانى چند نسل و زايل شدن دود و ابر اين توهم كه خلافت اسلامى مى تواند منادىگر عدالت باشد بيشتر درخشندگى خود را نشان مى داد.
با سقوط امويان اگر چه عدالت اجتماعي بر مسند ننشست ووعده هاى داده شده توسط مبلغان امامان عباسى فراموش شد، ولي روزگار ،ديگر آن روزگار گذشته نبود . با خارج شدن فرزندان عباس از صفوف اپوزيسيون ، علويان ــ به عنوان جناح مغلوب  و مظلوم ــ و توده هاى ايرانى و عرب تحت ستم بيشتر به هم نزديك شدند . شعله هاي مبارزه حالا از يكسوازميان علويان وهواداران آنان با اتكاءبه اسلام شيعى شورشي غير رسمي ،و از ميان مردم ايران و برخي پيشوايان ملي آنها با تكيه به ميراث فرهنگي و مذهبي گذشته،بويژه ميراث فكري مزدك وماني،و دربرخي قيامها با اتكاءبه آميخته اي از انديشه هاي اسلامي وميراث فرهنگي گذشته به صورت جرياني التقاطي زبانه ميكشيد.
 
باز جستن ريشه هاى خرمدينى در اين دوران
ريشه هاي اصلي آيين خرمي يا خرمديني را در همين دوره ميتوان باز يافت.به دليل نام آوري پيشواي بزرگ خرمدينان ـ جاويدان ـ در دوران هارون و به دليل اوجگيري اين نهضت در دوره چهره درخشان اين جنبش و جانشين او بابك خرمدين در دوران مامون و معتصم ، برخي فكر ميكنند كه راه و رسم خرمديني از زمان آنان شروع شده است ، اما آيين خرمديني از اوايل فتوحات اسلامي به عنوان ميراث فكري و مبارزاتي مزدك و اتكا به بنيادهاى آئين زرتشت ــ و با اين تفاوت كه خرمدينان شورش و قيام مسلحانه را بر خلاف روش مزدك مشروع مى دانستند و معتقد بودند با مسالمت و در برابر حكومت بيگانگان نمى توان به اهداف مزدك رسيد ــ ظهور كرد و بعدها به دليل گستردگى حيرت آور اين جنبش از زاويه منطقه جغرافيائى و تنوع اقوام و آئينهاى ايرانى با انواع و اقسام آيين هاي شورشي و از جمله با انواع تشييع در آميخت وبه اين ظن دامن زد كه بابك به تشييع عنايت فراوان داشته است.
مذهب و مرام خرمدينان در آغاز نوعي مكتب فكري و فلسفي خوشباشي و صلح جويي بود ودر كشاكش ايام و فشارهايي كه بر معتقدان خرمديني وارد آمد تبديل به مكتبي شورشي گرديد و در دوران عباسيان در انواع و اقسام شورشها ميتوان رد پاي خرمدينان را از جمله در قيامهاي سرخ علمان باز يافت.
 در باب نام خرمدينى اشاره شده است كه چون آئين زرتشت سوگ را از دستاوردهاى اهريمن و شادى و خرمى را  هديه اهورا مزدا مى دانست و بر شادى و خرمى و گرامى داشت آن تاكيد فراوان كرده بود بنياد گذاران آين آئين نام خرمدينى را از مبانى آئين خود يعنى زرتشتيگرى  ــ عبور كرده از و تحول يافته در آئين مزدك  ــ اخذ كرده اند. مزدك نيز چون زرتشت بر خرمى و شادى تاكيد فراوان داشت و معتقد بود دين را نه براى عذاب و رنج بلكه براى لذت و سرور انسانها ابداع كرده اند.
 اشاره ديگر اين است كه اين نام از نام خرمه همسر مزدك مشتق شده است.
اگر در زمينه تاريخ بعد از اسلام به جستجوى خرمدينان بپردازيم در حوالى سال صد و ده هجرى با شخصيتى به نام خداش كه نام عربى او عمار ابن يزيد بود بر مى خوريم. خداش در حيره كارگاه كوزه گرى داشت.
 خداش در سال صد و ده هجرى به خراسان رفت و به تبليغ خرمدينى و سازماندهى ناراضيان پرداخت. در باره او گفته مى شود كه چند همسرى را كه در آن دوران رواج داشت ممنوع اعلام كرد.
 از سال صد و ده رد پاى خرمدينان را در بسيارى از شورشها و قيامها مى توانيم پيدا كنىم .اما پس از گذشت چندين دهه خرمدينى به همت بزرگمردى هوشمند و مبارز از اهالى آذربايجان بنام جاويدان بد پور شهرك سامان و سازمانى ديگر يافت و پس از جاويدان بد و هنگامى كه پيشوائى خرمدينان به بابك خرمدين منتقل شد اين جنبش كه بر خلاف ساير جنبش ها  ـــ تنها در پى حقوق از دست رفته با وجود حكومت عباسيان نبود ــ  قصد داشت بنا و بنياد خلافت اسلامى را بر كند تبديل به بزرگترين خطر براى دستگاه خلافت شد. با اين اشاره و اين كه دوباره به خرمدينان خواهيم پرداخت به دوران مورد نظر خود يعنى دوران منصور عباسى و زمان امام جعفر صادق و اندك زمانى پس از قتل ابومسلم خراسانى باز مى گرديم و آميختگى خرمدينان را با خونخواهان و هواداران ابومسلم خراسانى مى نگريم.
خرمديناني كه از هواداران ابومسلم و خونخواهان او بودند اعتقاد داشتند فرزندي از دختر ابومسلم به جهان خواهد آمد كه نامش مهدي يا فيروز خواهد بود و اوجهان را پر از عدل و داد خواهد كرد. 
 اين تپشها و تنشهاي قوي اجتماعي و سياسي و فرهنگي، فضايي خاص به و جود آورده بود وبه دليل همين جو ملتهب و شورشي ،دوران حكومت منصور، دوراني عجيب است.
در دوران عباسيان بايد دقيقا توجه داشت كه دولت عباْسيان بخصوص تا دوران هارون عليرغم تمام تضادها ريشه هاى نيرومندى در ميان اقشار قابل توجهى از مردم داشت و بر پايه همين ريشه ها بود كه دولت عباسى توانست دوام آورد وبه سركوب مخالفان بپردازد و دستگاه عريض و طويل سركوب  و جاسوسى خود را مستقر سازد و مشروعيت بدهد. اين سيستم از دوران منصور عباسى قوام و قرار لازم را براى سركوب مخالفان و حفظ امپراطورى پيدا كرد.
 سيستم جاسوسي و استراق سمع و خبر رساني منصور عباسى ،  خشك انديشي وسختگيري او در امور مذهبي و مسايل مربوط به شريعت رسمي ،بيرحمي او دركشتارهاي مخالفان ، زندانها و تبعيد گاههاي او، خزاين اوكه در آنها همراه با گنج هاي خود جسدهاي خشكيده مخالفان بويژه علويان رانگهداري ميكردوخلق وخوي بيمار گونه و سرسختي شگفت او را در تعقيب و كشتار مخالفان چه شورشيان عرب و چه شورشيان ايراني را بايد در اسناد مختلف آن دوران دنبال كرد و بيشتر با شرايط آن روزگار آشنا شد.در ميان اسناد تاريخي در اين زمينه تاريخ طبري ازگويا ترين آنهاست.
 
آغاز سركوب و كشتارعلويان
و برخي از قيامهاي علــــويان
خطرناكترين دشمنان حكومت در سرزمين هاي نزديك به دستگاه خلافت  علويان بودندواز آغاز روي كار آمدن عباسيان چشمان عدالت خواهان متوجه آن ها شد. تا آن هنگام گردي از ظلم و ننگ بر دامان آنها نبود. آنان از آنجا كه خود را نسل خالص تر پيامبر مى دانستند حكومت و خلافت راشايسته خود مى دانستند . در متون شيعى به راحتى مى توان اين واقعيت را در بيان بسيارى از امامان شيعه و علويان نامدار و در لابلاى بسيارى از دعاها و زيارتنامه ها باز يافت.  به زبان ساده  علويان طلبى تاريخى داشتند و حقى تاريخى  را كه از آن خود  مى پنداشتند پايمال شده مى دانستند  و در پى بدست آوردن آن بودند . اين ماجرا در روزگار ما و با قانونمنديهاى دنياى جديد و با تجربه حكومت خمينى و شناخت كاركردهاى جبرى حكومتى مذهبى، حتى در ميان مسلماان هم كششى ندارد و در دوران ما مضحك است كه كسى به دليل علوى بودن ادعاى زعامت و حكومت داشته باشد ،ولى در سيزده قرن قبل حكايت به گونه ديگرى بود. صفي از شهيدان شورشي خوشنام وشرفاي عرب از شهيدان كربلا گرفته تاشهيدان حسنى( شورشيانى از نسل امام حسن) و شورش زيد و قيام يحيي ذخيره حيثيت و محبو بيت اجتماعي آنان بود . حتي در جنبش هاي ملي خراسان هم علويان محبو بيت داشته و مردم شورشي آنان را از خود ميدانستند .
 در اين آغاز اين دوران جعفر ابن محمد امام ششم شيعيان درميان مخالفان خلافت داراي محبو بيت خاصي بودو با اينكه حكومت ميدانست اوپيشوائى اهل بحث و فحص است و به ابو مسلم و ابو سلمه جواب رد داده است ولي او را خطري بالقوه محسوب ميكرد.دو شورشي مخفي  ونامدارعلوي،محمد و ابراهيم و برادرانشان خطري بالفعل بودند.  از نظر دستگاه خلافت اينان كه پدرشان عبدالله نوه حسين ابن علي  امام دوم شيعيان است دو شورشي  پارسا ، پاكدامن ، خوشنام وبيباك اند و در ميان مردم حرمت پيغمبر، علي ،فاطمه ،حسن و حسين را با خود دارند . معروف است كه يحيي فرزند زيد پيش از شهادتش محمد را به جانشيني خود انتخاب كرده و بر اساس سنت زيد و يحيي كه قيام مسلحانه عليه ظلم را از لوازم و شرايط امامت مى دانستنداز جانشين آنها جز قيام مسلحانه ـ قيام بالسيف ـ عليه دستگاه خلافت انتظار نميرود . قضيه وقتي خطرناك تر ميشود كه خبر ميرسد جعفر ابن محمد پيشواي نامدارشيعيان آنان را دوست دارد و نگران سر نوشت آنان است .
 از آغاز حكومت خليفه دوم عباسي و به پايان رسيدن بهارزودگذرناشي اززوال حكومت امويان ،ماموران دستگاه خلافت در پي دستگيري محمد و ابراهيم بودند . مدارك به جامانده  از يك طرف نشان ميدهند كه انواع و اقسام جاسوسان درلباسهاي مختلف سراسر قلمروتحت سلطه خلافت را به دنبال آنها زير پا ميگذارند وحتي ميان قبايل دور افتاده و كوه نشينان به دنبال آنان ميگردند و از طرف ديگر هواداران علويان در درون دستگاه خلافت اين دو شورشي را از دامگاههابا خبر ميكنند .
چون تلاشها به جايي نرسيد در سال 139 هجري دستگيري و زنداني كردن علويان شروع شد . در دست داشتن قدرت و حفظ نظام و سلطه سياسى براى عباسيان مثل تمام حكومتها و صاحبان قدرت جدى بود و براى حفظ آنها هيچ دگمى سد و مانعشان  نبود. گروههايي از علويان دستگيرشدند و به غل و زنجير كشيده شده و به «ربذه »تبعيدگاه مشهورابوذر غفاري روانه شدند . زندان معروف «هاشميه »از علويان لبريز شد . طبري نوشته است كه چون كاروان اسيران و زندانيان علوي را حركت دادند. امام ششم شيعيان كه دقيقا فعل و انفعالات  و بالار فتن جو سركوب را در نظر داشت  و خود او نيز  همان روزها چندين باربه دربارخلافت احضارشده و مورد سئوال قرار گرفته بوداز پس پرده اي كه او را از ديد بيرون محفوظ ميداشت در حاليكه گذر كاروان اسيران علوي را نظاره ميكرد و ميگريست گفت : پس از اين وبعداز دستگيري اينان ،ديگر هيچ حرمتي محفوظ نخواهد ماند .
در سال 139هجري نخستين گروههاي علويان دستگير و خلع سلاح ميشوند . دستگيري با اسارت عبدالله نوه حسين ابن علي ــ پدر محمد و ابراهيم دو شورشي مخفي شده ــ و جمع كثيري از علويان شروع ميشود . شماري از علويان را گردن ميزنند و شماري را به خراسان ميفرستند تادر آن جا گردن زده شوند .  ابو داوود حاكم خراسان آنها را گردن ميزند . اندك زماني بعد از كشتار علويان در خراسان شورشي در ميگيرد و ابو داوود كشته ميشود .شورش سركوب ميشود و معلوم ميشود تعدادي از سرداران خليفه كه نام و نشانشان را طبري ثبت كرده است از جمله منصور ابن مجاشع عامل بخارا ،ابو المغيره ، خالد ابن كثير عامل قهستان ، حريش و... در اين شورش شركت داشته اند . اينان را گردن ميزنند و شماري از سرداران خراسان را به زندان مي اندازند . همزماني اين شورش با شورش راونديان قابل توجه است .
شرايط سياسي آن چنان در اين سال ملتهب بود و دستگيري وشروع كشتار  علويان چنان جوي ايجاد كرده بود كه در مراسم حج مخالفان حكومت تصميم به ترورخليفه ميگيرند ولي موفق نميشوند. در سال 142 هجري اسپهبد طبرستان عليه خلافت شورش ميكند وتعداد كثيري از نيروها و طرفداران خلافت را از دم تيغ ميگذراند .
نواحي طبرستان ، گرگان و ديلم و جنگاوران و مبارزان اين مناطق از همان آغاز ورود مهاجمان به ايران ، در پناه سنگرهاي طبيعي سلسله جبال البرز با سرسختي بسيار در برابر اسلام تحميلى مقاومت كرده و مذهب و رسوم اجتماعي خود را حفظ كردند، اين وضعيت از همان آغاز موجب شد كه مناطق شمالي ايران پناهگاه دشمنان حكومت و فراريان تحت تعقيب و بخصوص علويان گردد و نيز سالها بعد نخستين حكومت مستقل ايراني در سال 250 به رهبري حسين ابن زيد علوي در طبرستان تشكيل گردد.
 در ادامه سركوبها و قيامها شمار زيادي ازعلويان از جمله عبدالله ابن حسن، نوه امام حسين در زندان كشته ميشوند .
 
شورش محمد نفس زكيه در مدينه
دراول رجب سال 145هجري محمد نفس زكيه ،شورشي مخفي همراه باشورشيان علوي در مدينه  قيام ميكند و مكه را آزاد ميكند .پس از مدتي اين قيام سركوب ميشود و تعداد كثيري ازشورشيان علوي به قتل ميرسندو سرهايشان در شهرها گردانده ميشود وپيكرهاي شقه شده برخي از شورشيان در بازارهاوكنگره قصرها ودرحاشيه پلها آويخته ميشود.
 
شورش ابراهيم در بصره
 ابراهيم برادر محمد نفس زكيه كه جانشين اوست همزمان با شورش مكه دراول رمضان سال 145دربصره قيام ميكند . او با ياري شورشيان علوي و مردم بصره ، نيروهاي خلافت را شكست ميدهد و اهواز ، واسط ،كسگر ، فارس و چند ناحيه ديگر از ايران را فتح ميكند . بيش از شصت هزار نفر ارتش  او را تشكيل ميدهند .او در چندين نبرد سپاهيان خليفه را شكست ميدهد و سرانجام آهنگ رويا رويي با مركز قدرت و سرنگوني خلافت را ميكند .مبارزات ابراهيم چنان دستگاه حكومتي را به لرزه در آورده بود كه حاكمان خواب و خوراك نداشتند و خليفه رغبت زفاف با نوعروسان تازه اش فاطمه و ام مريم را از دست داده بود. در آخرين جنگ  در سال 146، همه چيز در جهت پيروزي ابراهيم به جلو ميرفت كه وحشت جمعي از سپاهيان ابراهيم به خيال اينكه سپاهيان خليفه از چند موضع حمله كرده اند سرنوشت جنگ را تغييرداد و ورق بر گشت . ابراهيم و چهار صد تن از علويان در ميدان جنگ باقي ماندند و آن چنان دلاورانه جنگيدند كه رزم و شهادتشان تا آخرين ،نفر تبديل به حماسه اي انگيزاننده شد .
شكست ابراهيم وشورشيان بصره  يك موفقيت بزرگ براي دستگاه خلافت بود . سر بريده ابراهيم را به كوفه بردند و خليفه در حاليكه آن را پيش روي خود نهاده بود به مردم بار عام داد تا به آنها بفهماند كار شورش به پايان رسيده است .
قتل فجيع ابن مقفع مترجم كليله و دمنه
 در كشاكش همين ايام روزبه فرزند دادويه پارسي ــ ابن مقفع ــ استاد بي بديل فرهنگ پارسي و عربي و يوناني ،مترجم كليله و دمنه به عربي و يكي از نوابغ فرهنگي و به واقع از پدران تاريخى روشنفكران اصيل ايرانى يعنى كسانى كه در روزگار خلافت دوباره و بر پائى جمهورى اسلامى آماج كشتار و سركوب و طعمه قتلهاى زنجيره اى هستند ، به اتهام كفر و زندقه و در حقيقت شعوبي گري و گرايش به آيين زرتشت وتظاهرصوري به اسلام در سن 36 سالگي مثله شد و به قتل رسيد . سفيان ابن معاويه دستور قتل او را از خليفه گرفت وتكه تكه از اعضا بدن او را بريد و در تنور افكند تا ابن مقفع جان داد .
 در همين ايام و تحت تاثير شورش محمد نفس زكيه و قتل او سياهان ــ بردگان ــ در مدينه شورش عظيمي بر پا كردند . اين حكايت همچنان ادامه داشت تا در حوالي سال 150 هجري امواج شورش عظيم  و لرزاننده ديگري از خراسان آغاز شد .
 
شورشها و قيام هاي گستردهايرانيان
 همزمان با اين شورشها شاهد اوجگيري شورشهايي بسيار گسترده ترعليه دستگاه خلافت درميان ايرانيان وسرزمين هاي ايراني نشين هستيم .به چند نكته در رابطه با اين شورشها بايد توجه كرد.
اول اينكه في الواقع در هيچ دوره اي از اين دوران ،شعله شورشها و قيامها عليه دستگاه خلافت و اسلام رسمي و حكومتي كه به عنوان فرهنگ سركوب و كشتاردر ديواره نظام حاكم بكار گرفته شده بودخاموش نشد.در اين دوران همزمان بادوره حكومت هر خليفه شعله چندين شورش بزرگ و كوچك زبانه ميكشيد اين شورشهابه روشني نشان ميدهد كه در عالم واقعيت و نه خيالات آخوندي ،ايرانيان پس از بهت اوليه و درك ماهيت فاتحان ايران ،هرگز تن به اسلام رسمي و حكومتي ندادند وعليه آن تيغ كشيدند ودليرانه جنگيدند.شايد در همين رابطه بتوان راز و رمزمهاجرت هاي گسترده و گاه عظيم اقوام و قبايل عرب را به ايران و براي حفظ سلطه سياسي و نظامي درك كرد.
 
ا يجاد مهاجر نشينهاى عرب در ايران براى كنترل ا يرانيان
براي سلطه بر ملتي خشمگين وشورشي كه حاضر نيست زير يوغ برود و نميشود از اوطبقه وقشر اجتماعي مورد نظررا به وجود آورد بايد ايران را خانه و كاشانه قبايل مهاجر نمود. گروههاي گسترده اعراب مهاجر به نواحي قومس ،خراسان ، سيستان،هرات ، مرو رود، اصفهان ، كاشان،قم وبسياري نقاط ديگر ايران سرازير شدندومهاجر نشين هاي متعددي به وجود آوردند.اين مهاجرت ها به مدت يك قرن ادامه داشت.به عنوان مثال در دوران معاويه از بصره و كوفه پنجاه هزار مرد جنگي براي هميشه به ايران مهاجرت كردند. اينان با خانواده اشان مهاجر نشين قدرتمندي با حدود دويست تا دويست و پنجاه هزار تن در خراسان تشكيل دادند. اسناد تاريخي به روشني نشان ميدهند كه دوازده سال بعد نمونه همين مهاجرت  در ابعاد گسترده تري انجام شد.در خيلي از اوقات ورود مهاجران براي ايرانيان ناخوشايند بودوايرانيان مناطق اشغال شده توسط مهاجران را ترك ميكردند.مهاجران در بيشتر نقاط محلات خاص خود و پادگانها و مراكز مخصوص خود را ايجاد ميكردند.مهاجران قبايل بكر ، مضر،تميم وربيعه در خراسان و سيستان قشر قدرتمند مورد اتكاي حكومت بودند.در تحولات بعدي اختلافات موجب تجزيه و صف بندي اين قبايل در مقابل يكديگر شد ودر شورش ها و جنبش هاي مختلف بويژه در جنبش ضد اموي خود را نشان داد.توجه به مهاجرت هاي گسترده ميتواند به خوبي برچگونگي حفظ تعادل در مملكتي كه نزديك به هزار و چهارصد سال پيشينه و تمدن در پشت سر خود داشت روشني بياندازد وبر تئوري هاي خوشبينانه آخوندي كه ايرانيان راغرق رضا وتسليم از اسلام رسمي اموي و عباسي و سپاسگزار وشاكر خدا از اين همه نعمت! وسعادت! وبرادري وبرابري! و رحمت و رهائى ميشناسد پايان بدهد.
دوم اينكه ايراني تباران و عرب تباران تحت ستم همزمان پرچم شورش عليه دستگاه خلافت را ،گاه بي ارتباط باهم و گاه در ارتباط با يكديگربر ميافراشتند و هر دوي آنها تحت تعقيب و كشتار يك دستگاه بودند . توجه به اين مساله ابتذال و سخافت تئوري هاي شوونيستي راكه تلاش ميكنند لبه حمله رامتوجه نژادها بكنند وبه جاي رويارويي ملت ها با استثمار گران و جباران به جدال نژاد آريايي با سامي بپردازند ، نشان ميدهد.
نكته سوم اينكه جنبش هاي غول آساي درون سرزمين هاي ايران و بخصوص نقاط مركزي فرهنگ و تمدن ايراني اگر چه با انديشه وفرهنگ مذهبي آميختگي هايي جدي داشت ولي در پايه هاي اصلي  در بسياري ازاوقات قويا متكي به ذخيره هاي فرهنگ و انديشه ايران قبل از اسلام بود وتنهادر پايان قرن چهارم هجري بود كه اندك اندك اين فرهنگ و انديشه در درون ساخت و بافت فرهنگي كه به نام فرهنگ ايران پس از اسلام ـ فرهنگ اسلامي ـ معروف شد، خود را نهان كردو توسط انديشمندان ايراني در درون فلسفه و فرهنگ ايران بعد از اسلام جاي گرفت، جزءژنهاي اصلي و ماندگارآن شد، باعث تفاوت اسلام مورد اعتقاد ايرانيان با اسلام ديگر سر زمين ها شد و سرانجام باعث خلق مكاتب مختلف عرفان ايراني گرديد
نكته چهارم اين كه بسيارى از مورخان مذهبى شيعه و سنى از آنجا كه شمار قابل توجهى از اين قيامهاى غول اسا، قيامهائى چون قيام بابك و استاذ سيس و المقنع متكى به فرهنگ و آئينهاى ايرانى است وعليرغم همزمانى با امامان شيعه ارتباط چندانى با اسلام و امامان شيعه ندارد با ديدى بد بينانه به بررسى اين قيامها پرداخته و در موارد بسيار به اين قيامها تاخته اند و سعى كرده اند آنها را لجن مال كنند. اين ماجرا تا دوران ما ادامه دارد و تاريخنگاران حكومتى همچنان به اين مهم مشغولند. درنگ بر روى اين نكته و بررسى علل به درك ما از تاريخ ايران كمك فراوانى خواهد كرد و بيش از پيش نشان خواهد داد كه رود خروشان تاريخ حقيقى و مادى ايران اگر چه در برخى اوقات در امتداد جريان تاريخ مقدس حركت مى كند اما نهايتا مسير خود را در بسيارى از اوقات  ــ فارغ از اسناد مربوط به روضه خوانى و مدارك خيالى ساخته و پرداخته اذهانى كه به جعل يا اختراع تاريخ و يا تطبيق تاريخ به قواره خيالات خوش خود علاقه فراوان دارند ــ  مستقل و بى ارتباط با تفكر شيعى و امامان شيعه دنبال مى كند.
با اين اشاره به برخي از شورشها و قيامها در درون سرزمينهاي ايراني نشين ميپردازم. صحبت در باره هر يك از اين شورشها و قيامها في الواقع مجالي بسيار و ظرفيت كتابي را طلب ميكند ولي براي رعايت اجمال به هر يك اشاره اي مختصر ميكنم و تحقيق و بررسي بيشتر را به خوانندگان گرامي واگذار ميكنم .خوشبختانه به همت و با تلاش محققان ايراني و خارجي تاريخ اين جنبش ها و كم و كيف آن در روشنايي مناسب قرار گرفته است.
 
قــيام بــزرگ استــاذ سيس خــــراساني
150 هجري معاصر بادوران امامت امام موسى كاظم
 
بر اساس اسناد باقيمانده و بخصوص تاريخ يعقوبى و تاريخ طبرى،استاذ سيس در سال 150 هجري در خراسان( در بادغيس در افغانستان كنونى) در دوره امارت اسيدابن عبدالله عليه دستگاه خلافت قيام كرد.او از بزرگان وفرمانروايان خراسان بود.
او در ابتداى كار به مرو رود حمله برد واجشم مرو رودى از وابستگان دربار خلافت را كشت و اعراب مرو رود وافسرانى چون معاذابن مسلم جبرئيل ابن يحيى حماد ابن عمرو ابوالنجم سيستانى و داوود كزازى را ازدم تيغ گذرانيد.
براى مقابله با استاد سيس خازم ابن خزيمه فرمانده نامدار لشكر منصور عباسى با بيست و هشت هزار تن روانه شد. مهدى عباسى وليعهد نيز با نيروئى ديگر وترار خداه شاهزاده شرق سغد با سپاهيانش به يارى ارتش خليفه شتافتند. جنگ مدتها طول كشيد.
 نوشته اند كه نيروي نظامي استاذ سيس سيصد هزار تن بود وعمده نيروهاي او رامردم هرات ، باد غيس ، سيستان ، مرو و ديگر شهرهاي خراسان تشكيل ميدادند. نوشته شده است كه سلاح بسيارى از سپاهيان استاد سيس بيل و تبر و تيشه بود. استادسيس در چند جنگ بر سپاهيان اعزامى خليفه پيروز شد.سرانجام دستگاه حكومت با حل و فصل تضادهاي دروني خود، بكار گرفتن تمام نيرو و حيله نظامي در ميدان جنگ اين جنبش را سركوب كرد و در امواج خشونت و خون غرق نمود. برخى اسناد اشاره كرده اند كه در آخرين نبرد هفتاد هزار تن از شورشيان تا آخرين نفس جنگيدند و كشته شدندوچهارده هزارتن ازا سيران و زخمي هاگردن زده شدند.
نظر ديگر اين است كه مجموع كشته شدگان در طول جنگها هفتاد هزار تن بوده است و در آخرين جنگ خازم ابن خزيمه به داورى ابوعون خراسانى قرار داد آتش بسى با استاد سيس امضا كرد و بر اساس آن روستائيان و سپاهيان استاد سيس به خانه هاىشان باز گشتند .
فرجام كارخود استاذ سيس اندكي مبهم است.برخي از ماخذ خبر از پنهان شدن او ميدهند و برخي ديگر اشاره ميكنندكه در سال 151 او وفرزندانش به نزد مهدي عباسي فرستاده شدند و به تيغ جلادان منصورسپرده شدند.پس از قتل استاذ سيس و پسرانش ،بعدهامراجل دختر استاذ سيس را به حرم هارون الرشيد  فرزند مهدي عباسي فرستادند ومامون خليفه پس از هارون از اين وصلت زاده شد. قيام استاد سيس قيامى براى سرنگونى حكومت نبود . استاد سيس و پيروانش مى خواستند حكومت به وعده هاى داده شده عمل كند و از فشار و بار ظلم و ستم بكاهد.
 
قيام محمد پور شداد وآذر ويه مجوسي
150 هجري معاصر بادوران امامت امام موسى كاظم
همزمان با قيام استاذ سيس در خراسان، محمد پورِ شداد و آذرويه مجوسي نيز در« بُست »پرچم قيام بر افراشتند و به دعوت استاذ سيس پاسخ مثبت دادند كه با سر كوب قيام استاذ سيس قيام آنان نيز در محاق فرو رفت.
قيام استاذسيس به بهانه خونخواهي ابو مسلم خراساني آغاز شدولي به واقع استاذ سيس علاقه اي به ابو مسلم نداشت زيرا ابو مسلم كشتارگر به آفريديان واستاذسيس ادامه دهنده خط اعتقادي به آفريديان بود ولي محبوبيت اجتماعي ابومسلم ،او را بر آن داشت تا خونخواهي ابو مسلم را بهانه كند.
 اين قيام عظيم از نظر ايدئولوژيك بر مباني كهن دين زرتشت  و آيين مزدك استوار بود .بابررسي قيام استاذ سيس ،ضدخليفه بودن،ضد عرب بودن وضداسلام بودن اين قيام خود را نشان ميدهد. نوشته اند بيشترين پيروان اواز مزد يسنان خراسان وسيستان بودند وبا پرداخت جزيه از آزار حكومت در امان بودند.انبوهي از پيروان به آفريد كه پس از قتل به آفريداسلام آورده بودند با آغاز شورش استاذ سيس به دين كهن باز گشتندوشمشير به دست گرفتند.
 اززاويه  اجتماعي و سياسي آتش اين شورش از درون كينه و نفرت اقشار تحت ستم بويژه كشاورزاني كه زير فشارهاي مختلف از جمله فشار مالياتها به جان آمده بودند زبانه كشيد. در همين جا و در رابطه با اين قيام و ساير قيامهاي دوران عباسيان بايد توجه كرد كه قيام هاي دوران عباسيان نسبت به قيام هاي دوران امويان بيشتر جنبه طبقاتي به خود ميگيرد و به اقشار و طبقات محروم نزديك ميشود . در قيامهاي دوره اموي به دليل سياست  نژادي امويان تمامي اقشاراز فقير و غني در صف مخالفان قرار ميگرفتند ولي در دوران عباسيان اقشاري از اشراف ايراني در درون طبقه حاكم به خدمت آنان در آمدند ،و در مقابل محرومين ايراني و عرب در كنار هم قرار گرفتند.
 
قيام المقنع ،جنبش سپيدجامگان
159 تا166هجري معاصربا دوران امامت امام موسى كاظم
هنوز خاطره استاذ سيس زنده بود كه هشام ابن حكيم(المقنع) درخراسان پرچم شورش را در دوران امارت حميد ابن قحطبه بر افراشت .قيام المقنع اندكي پس از مرگ منصور عباسي و در آغاز حكومت مهدي عباسي آغاز شد.
اين چهره عجيب و شورشي درروستاي «كازه» از قريه هاي مرو متولد شده بود. به نوشته برخي منابع پدرش ازبزرگان خراسان ودرجه سرهنگي داشت .هشام مردي بسيار با هوش و زيرك بود و دانش وسيعي در علوم مختلف داشت.قامتي كوتاه و چهره اي نازيبا داشت و دوران نوجواني و جواني اش را يكسربه مطالعه و تفحص در علوم و به خصوص علوم غريبه وسيميا گذرانيد.بررسي اسناد و مدارك تاريخي و آنچه كه در باره اعتقادات او گفته شده نشانگر شناخت و اعتقاد اوبه انديشه هاي مزدك وخرمدينان خراسان است كه در عهد ابو مسلم توسط فردي بنام خداش از داعيان خرمديني در خراسان نشر شده بود.
 المقنع در جواني مدتي شغل ديواني داشت و در خدمت ابو مسلم بودوبه طور عملي در جنبش ضد اموي شركت داشت.برخي منابع از جمله نويسنده تاريخ بخارا اشاره كرده است كه المقنع و يارانش بدون آنكه به احكام مذهبي پاي بند باشند، راستگو، امانتدار، راز دار و پاي بند به اصول اخلاقي بودند. المقنع پس از قتل ابو مسلم به مخالفت با منصور پرداخت و از همان آغازادعاي رسالت نمود و نوعي دين تازه را بر پايه هاي آيين ماني و مزدك ارائه كرد و خود را رسول خواند.منصور عباسي به همين جرم اورادستگير و در بند كرد ولي هشام از زندان گريخت و به مرو باز گشت و دعوت خود را علني نمود ومبلغان خود را به نواحي مختلف خراسان فرستاد. آيين و افكارالمقنع بويژه درمناطق «نسف» وشهر «سبز»   كه اهالي آنرا بيشتر سغديها تشكيل ميدادند با استقبال زيادي روبرو شد. دستگاه خلافت چنان از گسترش آيين المقنع به و حشت افتاد كه دسته هاي مسلح سوار را در سواحل رودهاي جيحون وآمور دريا متمركز كرد تا از عبور اواز مرو به جانب سغد جلوگيري كنند زيرا در منطقه سغد و ماوراءالنهر محبوبيت المقنعزياد بود.با اين همه المقنع خود را به ماوراءالنهر رسانيد و در نواحي كوهستاني قلعه هاي واقع در دره زر افشان را پايگاه كرد و خود درقلعه ستام اقامت گزيدو قيام او دامنه وسيع تري پيدا كرد.به گفته نرشخي كه خصمانه از المقنع ياد ميكند،مردم روستاها از اسلام رو بر گردانيده و به المقنع گرويدند و براي مسلمانان روزگار سختي فرا رسيد.درآغاز كار حتي اشراف سغد به المقنع پيوستند ولي وقتي كار به مصادره اموال و ثروت هاي اشراف به نفع محرومين رسيد اشراف سغد از او رو برگردانيده وبه سوي نيروهاي خلافت رفتند.در اين هنگام بيشترين هواداران و نيروهاي المقنع رادهقانان سغدي تشكيل ميدادند. او در اين هنگام با نقابي سبزكه بر چهره اشمي آويخت در ملاءعام آشكار ميشد. درباه چهره هائى- چون المقنع توسط مخالفان و موافقان افسانه هاى زيادى اختراع شده است و هستى اجتماعى و تاريخى او را با راز و رمز آميخته است . مى گويند المقنع با اختراع ماهي كه در ادبيات ايران به «ماه نخشب »معروف است و آن را هر شب ازچاهي در «قلعه ستام »بر ميآورد انبوه عظيمي را به خود جلب كرد و در اندك زماني چنان قدرتي يافت كه سپاهيان حكومت از دفع او عاجز ماندند .نوشته اند كه المقنع از جمله اعلام كرد كه ميخواهد انتقام خون يحيي ابن زيد را بگيرد و اين مساله جماعات قابل توجهي از پيروان يحيي را به سوي المقنع جلب كرد. نيروها ي المقنع جامه سپيد ميپو شيدند و از اين رو به سپيد جامگان معروف بودند. المقنع تا سال 166 در حقيقت درقسمت بزرگي  از خراسان حكومت ميكردو بارها نيروهاي خليفه را در جنگهاي مختلف شكست داد. درسال 163خليفه به كمك سعيد الحراشي فرمانرواي هرات و كمك اشراف و فئودالها، پس از جنگ هاي متعددبه قلعه «ستام »اقامتگاه المقنع حمله برد. المقنع با احساس شكست خودرا درخمره اي از تيزاب سلطانينابود كرد تا به دست دشمن نيفتد .   نوشته اند او پس از كشتن تمام كسان و زنان و نزديكانش خود را در تنوري از آتش افكند. افكار و عقايد المقنع ،دانش او و حكايت ماهي كه توسط انعكاس نور ماه در ظرفي از جيوه اختراع كرده بود و سر انجام پايان زندگي و مرگ عجيبش به او چهره اي افسانه اي داده است و از او چهره اي تاريخي و ادبي ساخته است.به دليل مرگ عجيب المقنع تا مدتها پيروان او اعتقاد داشتند كه المقنع به آسمان عروج كرده و سرانجام باز خواهد گشت و پرچم عدل و داد را بر خواهد افراشت .
 
قيام يوسف برم
سال 160هجري معاصربا دوران امامت امام موسى كاظم
 در سال 160 هجري خراسان (شهربخارا)شاهد قيام ديگري به سركردگي مردي به جان آمده از ظلم و ستم بنام يوسف برم بود. يوسف برم در اندك زماني شمار زيادي از مردم ستمديده راگرد خود جمع كرد و نيروهاي خليفه در بخا را را شكست داده و فرمانرواي دست نشانده آن ناحيه را از تخت قدرت به زير كشيد.
مهدي خليفه وقت كه از جانب شورشيان بخارا خطر بزرگي را احساس ميكرد، به يزيد ابن مزيد شيباني از بزرگترين فرماندهانش كه در حال جنگ با نيروهاي يحيي خارجي بود دستور داد جنگ با يحيي را رها كرده و به جنگ با نيروهاي يوسف برم برود . در اين جنگ نيروهاي شورشي از سپاه عظيم عباسي شكست خورده و يوسف برم را با وضعي توهين آميز به حضور خليفه بردند. يوسف برم در حضور خليفه با شجاعت بسيار سخن گفت و اورا دشنام داد و  جنايات خليفه و عمال اورا باز گفت. خليفه دستور داد ابتدا يارا ن يوسف را در برابرش گردن زدند، بعد دو دست و دو پاي او را بريدند تا جان داد ، بعد او را گردن زدند و بنا به رسم آن روزگار پاره هاي پيكر او را بر پل روي دجله اويختند. مجري قتل يوسف ، هرثمه ابن اعين ازنزديكان و سرداران مهدي و از زبده جلادان  خونخواردستگاه حكومت بود.قيام يوسف برم صبغه سياسي ونظامي و ضد ظلم داشت وازلحاظ ايدئولوژيك بر اسلام و گرايشهاي ملي استوار بود.
 
شورش سرخ پوشان ( محمره )
گرگان162هجري معاصر امام موسى كاظم
 اندك زماني پيش از پايان كار المقنع در گرگان شورش سرخ پوشان به رهبري فردي بنام عبد القهار آغاز شد.اين شورش كوتاه مدت ولي گسترده و خشن در آغازبا كشتاروسيع وابستگان و عمال حكومت در گرگان شعله كشيد و در سر انجام با سر كوب خشن و خونين سرخپوشان توسط نيروهاي عمر ابن علاء كه در ناحيه اي ازطبرستان مستقر بودند و به مصاف سرخپوشان آمدند خاتمه يافت .شورش سرخ پوشان در گرگان شورشي عليه ظلم و ستم بي حدو مرز عمال حكومت و عكس العملي خونين در برابر ستم ملي ،فرهنگي ، ديني و طبقاتي بود.
 
                                                                               
 
برخي ازتحولات ،جنبش ها وقيــــامهـــــــاي ديگراز
سال 162هجري تا حوالي پايان قرن چهارم هجري
 زنجيره تقريبا گسست ناپذيرشورشها و قيامها چه در سرزمينها وشهرهاي حول و حوش مركز خلافت و چه درايران تسخير شده و اسير،ومناطقي كه سلطه حاكمان با كثرت پادگانها ي نظامي وباقدرت شمشيرحفظ ميشد، در دوران عباسيان و تا وقتي كه مبارزات استقلال طلبان با نيروى شمشير و قدرت فرهنگ ايراني به ثمر رسيد كشيده شده است.در مياناين سلسله قيامها و شورشها، گاه با جنبش هاي بزرگى چون جنبش خرمدينان در آذربايجان وقيام زنگيان  بصره و اهوازوجنبش عياران سيستان روبروييم كه سالهاي متمادي ادامه داشتند و بارها دستگاه خلافت را به لرزه در آوردند ودرطول مبارزاتشان خون دهها هزار تن بر خاك ريخت،و گاه نيزبا قيامهائي كوچك، كه تعداد شورشيان اندك بوده وچند صباحىبيشتر به طول نكشيده است.
 
تفاوت قيامها از زاويه بينش
اين قيامهااز زاويه بينش و نظر يا به تعبير اين روزگار ايدئولوژى متفاوتند و همانطور كه پيش از اين اشاره شد برخي از آنها با بينش شيعي آميخته اند، بسيارى ريشه در آيين هاي كهن ايران باستاني و بويژه آيين هاى زرتشت ومزدك و ماني دارند ونمونه هايي ازدعوي رسالت و امامت در ميان رهبران اين قيامها ديده ميشود. در هنگام بررسى تاريخ ايران دررابطه با اين قيامهابايد دقت فراوان داشت زيرا گزارشگران تاريخ ايران كه اكثريت آنها را در روزگار گذشته گزارشگران و علما و بزرگان شيعه و سنى نمايندگى مى كنند و شمار قابل توجهى از آنان در زمره نزديكان و  كارفرمايان و وزيران ومقربان دولتها و حكومتها بوده اند، در رابطه با قيامها و شورشهاى قرنهاى دوم تا چهارم دربسيارى از موارد راه حقيقت نپيموده اند و با ابزارهاى اندازه گيرى دين و مذهب و مقدسات خود ــ معيارهاى برائت از نامسلمانان و قربت به مومنان ــ اين قيامها و شورشها را به داورى نشسته اند و در پاره اى از موارد با دلائل عوام پسند تلاش كرده اند رهبران اين قيامها را مثلا نامختون! زنباره! فاسد الاخلاق ــ چنانكه در باره المقنع گفته اند ـ ـو يا حاصل رابطه نامشروع و امثال اينها ـ چنانكه در باره بابك نوشتة اند ـ جلوه دهند. اين حكايت تا روزگار ما و تا دوران شاه و خمينى در رابطه با مبارزان راه آزادى ادامه دارد.
 
نقاط ضعف و قوت
 به كينه ورزى مورخان صاحب غرض اشاره اى شد اما بايد تاكيد كرد كه فارغ از آنچه كه دشمنان و مغرضان مومن در باره اين جنبشها گفته اند و نوشته اند، اين جنبش ها خالى از نقاط ضعف نبوده اند.
 نقاط ضعف و قوت اين قيامها و شورش ها براي كسي كه پس از قرنها حكايت اين قيامها را باز خواني ميكندوبا معيارهاي امروزي از مقولات«آزادي» و «عدالت اجتماعي»آنها را ميسنجديكسان نيست.در برخي از اين قيامها چهره هايي چون بابك خرمدين ورفتارهايي را ميبينيم كه پس از قرنها ما را به احترام و ستايش وادار ميكنند وبرخي رفتارها و خشونت ها وتعصبات وخونريزي ها همانند كشتارهاى قرمطيان شورشى وترورهاى خونين و سختگيرى هاى خوارج وخشونتهاى جنبش زنگيان قابل قبول نيست.برخي افكار،و عقايد شماري از مبارزان آن روزگارتحسين برانگيزوداراي روح و درونه اي هنوز زنده است و بعضى با معيارهاى امروز، ارتجاعى قابل انتقاد، وياغيرقابل پذيرش است و دركادرانديشه انسان اين روزگاربا رگه هايي ريز و درشت ازخرافات وباورهاي عوامانه مردمان آن قرنها آميخته است، ولي با تمام اينها،اين حقيقت قابل رويت است كه يك ملت به انحاء مختلف و در طول چند قرن با هر امكاني كه داشته است وباهرسلاحي كه در اختيارش بوده است ،شمشير،سلاح اعتقادوباورهاي فلسفي ومذهبي وسلاح فرهنگ ،عليه ستم سنگين و سياه ملي ، طبقاتي،ديني ، سياسي و... مبارزه كرده است .
 براي قضاوت منصفانه در مورد ضعف ها و كاستي هاي اين جنبشها و براي نظاره جنبه هاي مثبت اين مبارزات ،بايد زمان وشرايط حاكم بر آن دوران وظلم سنگين و خونين آوار شده برايران قرنهاي اول تا چهارم هجري را به خوبي لمس كرد وصدايملتي را كه در زير بار ستم سنگين ملي، فرهنگي،   طبقاتي و ديني حاضر به تسليم نيست شنيد، آنگاه هم نقاط ضعف و هم نقاط قوت در ترازوي انصاف وزن خواهند شد.
سخن گفتن و نوشتن از تمام اين قيامها ، جنبش ها، تغييرات و تحولات حتي به اختصاردر اين ياداشت ها امكان پذير نيست و حتي اگراز هركدام ده يا پانزده سطر نوشته شود بايد صفحات زيادي به اينكار اختصاص داده شود ، بنابراين با اشاره به منتخبي از اسامي و تاريخ آنها تاحوالي سالهاي سيصدو هشتاد هجري ، آغاز هزاره دوم ميلادي جلو ميرويم و به عنوان نمونه به برخى از آنها اشاراتى مى كنيم.اين اشارات كوتاه به عنوان مشتي ازخروار،ميتواند ما را درشناخت وكشف و لمس تاريخى مبارزاتي كه براي آزادي و استقلال ايران صورت گرفته است ياري برساند و حقيقت تاريخى و مادى و نه خيالى و اختراع شده! اين مبارزات را در چشم انداز ما قرار بدهد. در اين بررسى نيز چون گذشته تلاش شده است اگر چه به اجمال به بررسى موازى حوادث تاريخ ايران با حوادث و زندگى امامان شيعه به عنوان چهره هاى مقدس و تاريخى براى مسلمانان پرداخته شود تا بتوانيم بدانيم براستى تاريخ ايران و مبارزات استقلال طلبان ايرانى  در قرنهاى پر تلاطم دوم تا چهارم تا چه اندازه با اين مقوله آميختگى دارد و ازان تاثير پذيرفته است.
 
برخى ازشورشها و قيامهاى معاصر با دوران
 امامت امام هفتم شيعيان ( موسى ابن جعفر)
 
برخي ديگر از شورش ها ، قيامها و جنبش ها وتحولات عبارتند از:
1 ــ شورش سرخ علمان (خرمدينان) درگرگان 162هجري   
 2 ــفعاليت هاي  گسترده زنديكان (زنادقه) و سركوب و كشتاروسيع آنان توسط دستگاه تفتيش عقايد و شكنجه و كشتارمهدي عباسي 163هجري .زنديكان طيف وسيعي از مخالفان حكومت را از پيروان دين زرتشت تا مانويان و مزدكيان وتاآزاد انديشاني كه به دين و مذهب خاصي پاي بند نبودند تشكيل ميدادند.
3 ــشورش خونين و خشن سراسر طبرستان به رهبري ونداد هرمزعليه نمايندگان و نيروهاي خليفه وكشتار گسترده آنان توسط شورشيان 166 هجري  .
4 ــشورش خراسان عليه عمال خلافت ، 166هجري.   
5ــ سرپيچي طبرستان ازاوامر دستگاه خلافت ،168هجري. 
6 ــ  گسترش مجددفعاليتهاي مجدد زنديكان و طرفداران ماني و مزدك و زرتشت در بغداد و كشتار و سركوب مجدد آنان وكشتن چند تن از رهبران فكري زنديكان.168 هجرى.   
7 ــقيام علويان «فخ»
 قيام حسين ابن علي از نوادگان علي ابن ابيطالب و كشتار گسترده پيروان او، در سال 169 هجري در زمان خلافت هادى عباسى ــ برادر هارون الرشيد ــ و بر اثر فشارهارى دائم حكومت و حاكم مدينه عبدالعزيز عمرى رخ داد. اين شورش در شكل و صحنه پايان و سر نوشت شورشيان شباهت زيادى با ماجراى عاشورا دارد.
در اين قيام علويان شورشى مدينه كه ديگر تاب تحمل فشارهاى حاكم مدينه را نداشتند سرانجام به رهبرى حسين ابن على در يكفرسنگى مكه در محلى موسوم به فخ با سپاهيان حكومتى روبرو شدند و دليرانه جنگيدند. پس از قتل رهبر شورشيان با تيرى كه از سوى حماد تركى به سينه او نشست سپاهيان اعزامى خليفه  بر حملات خود افزودند و پيروز شدند. آنان پس از سر بريدن كشتگان، اسيران را به دربارخلافت بردند و تمام آنها را به فرمان خليفه گردن زدند و سرهاى بريده را در شهرها گرداندند و ماجراى شورشيان فخ پايان يافت.
 تعداد شورشيان فخ سيصد تن بود و به نقل از ابوالفرج اصفهانى در مقاتل الطالبيين، قيام كنندگان  با موسى ابن جعفر در ارتباط،  و اين قيام مورد تائيد او بوده است. اىن اشاره اى بهواقعيت تاريخى شورش فخ است در شمارى از اسناد و احاديث شيعه اشاره شده است كه سالها قبل از اين شورش امامان شيعه از ماجراى شورش فخ و شهادت آنان و نام و نشان شورشيان و مقدس بودن منطقه فخ اطلاع داده اند و واقعيت تاريخى سالها پيش از وقوع خود را آشكار كرده است. طبعا اين نوع تعبير و تفسيرها در كادر موضوعات مورد استفاده بر روى منبر و نه تاريخ قرار دارد كه از آن مى گذريم.  
8 ــاوجگيري مجددفعاليت هاي زنديكان و بر پا كردن هزار دار براي بر دار كشيدن پيروان ماني، مزدك و زرتشت و ساير نحله هاي فكري مخالف حكومت در بغداد،170هجري.      
9 ــ شورش فضل ابن سعيد حروري عليه دستگاه خلافت،171هجري. 
10ــ قيام يحيي ابن عبدالله عليه دستگاه خلافت در سرزمين ديلم،176هجري. 
11 ـ جنبش بزرگ حمزه  پور آذرك سيستاني
 جنبش حمزه پور آذرك، يكى از جنبشهاى قابل توجه در پايان قرن دوم و در سال 179 هجرى است كه مى توان از كتابهاى مختلف از جمله تاريخ طبرى و بخصوص تاريخ سيستان اطلاعات جالبى در باره اين جنبش به دست آورد.
پيش از اين اشاره شد كه در يك نگاه تاريخى خوارج تنها با سيماى ابن ملجم شناسائى و در او خلاصه نمى شوند. ماجراى خوارج دور و دراز، و خوارج تماينده يك جريان فكرى اسلامى هستند.
در اين رابطه سيستان از دير باز يكى از اصلى ترين مراكز خوارج  و بخصوص شورشيان تند رو ازارقه بود و بْسيارى از ساكنان اين منطقه بخصوص روستائيان به جان آمده از خراج و ماليات به خوارج شورشى متمايل بودند.
 حمزه پور آذرك كه بر راه و رسم خوارج سيستان و از مخالفان سر سخت دستگاه خلافت عباسى  بود در سال 174 هجرى شورش خود عليه دربار خلافت را آغاز كرد و به روستائيان پيام داد هيچ چيز،حتى پشيزى به عنوان خراج و ماليات به دستگاه خلافت نپردازند و عليه خليفه شوريد.
 دربار خلافت، توسط عيسى ابن ماهان اصلى ترين فرمانده خود در خراسان و سيستان و از ثروتمندان نامدار،  تلاش كرد اين جنبش را نابود كند ولى نتوانست. جنگهاى زيادى رخ داد و ارتش كوچك حمزه به يك ارتش سى هزار نفرى نيرومند و متشكل در لشكرهاى مجزاى پانصد نفرى تبديل شد. درچندين جنگ ،ارتش حمزه فاتح بود. نيروهاى حمزه بنا بر راه و رسم خوارج،  قاطع و خشن مى جنگيدند. يكى دو بار حمزه شكست خورد و بر اساس اسناد و مدارك باقيمانده،حمزه و شورشيانش، بعد از شكست، جنگ پارتيزانى خشن و خونينى را شروع كردند. آنها در همه جادر كشتزارها و روستاها كمين مى گذاشتند و دشمنان خود و نمايندگان خليفه و ماموران مالياتى را  بيرحمانه مى كشتند. نيروهاى خليفه از مقابله با اين نوع مبارزه درماندند و بناچاربراى سركوب حمزه و از بين بردن زمينه هائى كه پذيراى حمزه و جنگجويانش بودند به كشتار روستائيان و آتش زدن مزارع و خانه ها   پرداختند .
 طى اين كشتارها سى هزار تن از روستائيان كشته شدندو بسيارى از روستاها ويران شد ولى ماجرا به پايان نرسيد. در نهايت هارون الرشيد شخصا روانه خراسان و سيستان شد و سفيرى به سوى حمزه فرستاد، حمزه با سفير خليفه با احترام رفتار كرد. به نظر مى رسد هارون درخواستهاى حمزه را پذيرفته است.در همين سفر هارون بيمار شد و مرد. حمزه تا اوايل قرن سوم زمام قدرت را در سيستان   به دست داشت و سيستانيان از اطاعت دربار خلافت آزاد بودند
12 ــقيام وليد ابن طريف جانفروش عليه عمال دستگاه خلافت،179 هجري. 
 13 ــ شورش و تسلط سرخ پوشان در گرگان، 181 هجري. 
شورشهاى ياد شده شمارى  از شورشها و قيامهائى  هستند كه تا حوالى سال 183 هجرى يعنى سال در گذشت هفتمين امام شيعيان و يكى از چهره هاى نامدار تاريخ   تشيع و تاريخ مقدس شيعه رخ داده اند. پس از اين اشارات و حال كه تا حدودى تاريخ ايران را در اين دوران شناخته ايم بجاست كه بر زندگى و گذران تاريخى هفتمين امام شيعيان و در ارتباط با تاريخ ايران  گذرى داشته باشيم و بدانيم حقيقت چيست اما پيش از آن بايد اندكى به مشكلات كار اشاره كرد.

منبع:پژواک ایران


اسماعیل وفا یغمایی

فهرست مطالب اسماعیل وفا یغمایی در سایت پژواک ایران 

* کار شاعران  [2023 Dec] 
*با ملایان/ سه سرود  [2023 Dec] 
* سرود تلخ و اشک الود اندوه  [2023 Jun] 
* جنبش! ارتجاعی پانزده خرداد و بلاهت ما  [2023 Jun] 
*درگذشت ناصر امینی  [2023 May] 
*قصیده با بانگ مرگ بر شاه  [2023 Apr] 
*گلستان من  [2023 Feb] 
*عریان بمان گلشیفته  [2023 Feb] 
*کسی نمیداند  [2023 Feb] 
*مضحکه غریبی است نازنین  [2023 Jan] 
*از میان خاطرات  [2023 Jan] 
*و خدا در جشن پیروزی مردم خواهد رقصید  [2023 Jan] 
*داستان شهادت دو آخوند والا تبار  [2022 Nov] 
*پرچم کاوه  [2022 Oct] 
*متن سخنرانی و شعر خوانی اسماعیل وفا یغمائی در حمایت از جنبش ملت کبیر ایران  [2022 Oct] 
* ارتش ابلیس هم گربر شود؟  [2022 Oct] 
*ای رهبران کجائید  [2022 Sep] 
*غبار روبی از خویشتن  [2022 Aug] 
*با قدیسان عمامه بر سر  [2022 Aug] 
*مدار دافعه و جاذبه  [2022 Aug] 
*به اهل عشق ودل  [2022 Jul] 
*برای عشقی فراتر از هر عشق  [2022 Jul] 
*ما گلهای خندانیم  [2022 Jun] 
*ناخدای عرصه تاریخ برکش بادبان  [2022 May] 
*عاقبت ملت شما را ای فقیهان می....  [2022 May] 
*صدای تو صدای خرد شده دلیرترین فرزندان این میهن است  [2022 May] 
*نوروزی دیگر/ نوروزدو هزار و پانصد هشتاد و یک خجسته باد  [2022 Mar] 
*بهار بزرگ.سرگذشت یک شعر، سر گذشت یک سرود   [2022 Mar] 
*در بدرقه وسوگ پلنگی که به سفر رفت  [2022 Mar] 
*دفتر غزلهای مرا به تیغ جراح مسپار  [2022 Mar] 
*چند رباعی عاشقانه و عارفانه اتمی  [2022 Mar] 
*می دانم شکست خواهم خورد   [2022 Feb] 
*بهمنی دیگر بدان بی شک فرا خواهد رسید   [2022 Feb] 
*رساله مبارکه الضرطه الاحکام فی مکتب الاسلام  [2022 Feb] 
*جشنهای ایرانیان درماه بهمن قبل از اسلام   [2022 Jan] 
*عاشقانه‌ی کافرانه‌ی آزاد عریان  [2022 Jan] 
*عشق نامحدود من   [2022 Jan] 
*ما پیر شده‌ایم  [2022 Jan] 
*۱۲ رباعی برای بکتاش آبتین  [2022 Jan] 
* سرود مهر تو غزلقصیده ای در مدح شیخ شهر و ستایش عشق   [2022 Jan] 
* زیارتنامه عاشقان مناجات و زیارتنامه و زمزمه دوگانه عاشقان یگانه در گوش یکدیگر [2022 Jan] 
*پنجم دی ماه درگذشت زرتشت پیام آور راستی ، نیکی و خرد  [2021 Dec] 
*پنج خطابه. آزادی، دموکراسی و برابری و تاریکتر از تاریکی ودر برافروختن خویش [2021 Dec] 
*زمزمه ای با سردار ادبار و سالار نکبت  [2021 Dec] 
*خوان هفتم  [2021 Dec] 
*هر چند عشق من به تو بیرون ز غایت است  [2021 Dec] 
*خطابه پر اندوه قارقاریه و واق واقیه  [2021 Nov] 
* بر سنگ گور کهنه پرستان همچو من  [2021 Nov] 
*در سفر سیروس آموزگار مرد مهربانی و خرد و ایراندوستی   [2021 Nov] 
*یاداشتی برای امیر  [2021 Oct] 
*بیست غزل عاشقانه عریان  [2021 Sep] 
*حرکت تاریخساز سعید بهبهانی یک حرکت تاریخساز دیگر، تعمق و تدبری در لمپنیزم و شناخت ماتریالیزم توحیدی  [2021 Aug] 
*یادی از ایرج میرزا، و«جهاد اکبر» علیه ایرج ی دیگر و برخی نکات  [2021 Aug] 
*سگبان از سفر باز آمده است  [2021 Jul] 
*مجنون ز عشق  [2021 Jul] 
*عزل نگار  [2021 Jul] 
*غزل/ تو زیبایی  [2021 Jul] 
*سند افتخار! برای نسلهای آینده  [2021 Jul] 
*در دفاع از قهرمانان در زنجیر ویکی دو نکته در مورد ایرج مصداقی  [2021 Jul] 
*غزل  [2021 Jun] 
* قصیده مبارکه الترنا تیویه  [2021 Apr] 
*نوروز من هموست که در گل نشسته است  [2021 Mar] 
*مدیحه ای برای رهبر مدیحه سوم.هنوز مدیحه سرای تو هستم   [2021 Mar] 
* پاسخی کوتاه به یکی از قورباغه ها ی بیت رهبری  [2021 Mar] 
* مدیحه ای برای رهبر مدیحه دوم. مگر از خویشتن  [2021 Mar] 
*مدیحه ای برای رهبر مدیحه یکم. و سالها سرودمت  [2021 Mar] 
*یاداشتی برای استاد! مفلوکعلی آغا رحمت الله علیه  [2021 Feb] 
*نقالی؛ هضم رابع!معده نیرومند و تاریخساز شیرخان! وهضم شدگان  [2021 Feb] 
* درود بر گوز قاطر  [2021 Feb] 
*به یادگار شعری بر دیوار/ پاسخی کوتاه به چند شعر و مقاله  [2021 Jan] 
*قصیده ای در بدرقه عقاب   [2021 Jan] 
*خطابه هفتم بر مزار و در بدرقه مجاهد کبیر   [2020 Dec] 
*دوازده رباعی؛ این عنتر پیر هم بمیدان آمد تقدیم آیه الله حاج شیخ کربلائی مشهدی رحمان غوادیان معروف به جدید الاسلام  [2020 Dec] 
*پیامبر من توئی ای زیبا  از مجموعه عاشقانه های بی تاریخ [2020 Dec] 
*جادوی قدرت وشش خطابه   [2020 Dec] 
*پهلوان پهلوانان!  [2020 Dec] 
*بانوی هزار جامه  [2020 Dec] 
*استقبالی از یک غزل رهی در پاسخ به یک تن از اوباش سیاسی  [2020 Dec] 
*چهار مضراب در ستایش استاد برای استاد ابو دلقک تنبک تبار تنبوری   [2020 Dec] 
*و چنین گفت اسماعیل مرتد  [2020 Dec] 
* کجاست همانندی تو با رامش؟  [2020 Dec] 
*سرودت را فراموش مکن مرد تنها برای ایرج مصداقی   [2020 Dec] 
*غزل . به فتوای عشق   [2020 Nov] 
*قصیده حسنخانیه/ در محاکمه تاریخساز ایرج مصداقی توسط حسنخان والا تبار  [2020 Nov] 
* پیروزی ایران بر رم و شکست والریانوس هفت نوامبر شانزده آبان برگی از تاریخ ایرانزمین و هویت ملی ایرانیان [2020 Nov] 
*وتو باید باشی نسرین  [2020 Oct] 
*استاد حکمت یغمائی شاعر نویسنده و پژوهشگر به سفر رفت  [2020 Aug] 
*غزل غدیرخم   [2020 Aug] 
* بیست و نهمین سالگرد بزرگداشت آخرین نخست وزیر مشروطه ایران دکتر شاپور بختیار   [2020 Aug] 
*چند رباعی در مدح و ستایش و شناخت شاعر! نویسنده! نمایشنامه نویس ، انقلابی استادحسین خر شیفته  [2020 Jun] 
*ماجرای شهادت شهید قاضی منصوری، ضد انقلاب ، ملایان ونقش ایرج مصداقی  [2020 Jun] 
*یاداشت آقای محمد رجوی در انتقاد به اتهام زدن به دیگران  [2020 Jun] 
*چراغداری در حاشیه تخت و جسد (تقدیم به مهدی ابریشم‌چی)   [2020 Jun] 
*قصیده در مدح و شناخت رسم و راه زنقحبگی  [2020 Jun] 
*بخوانیم و عبرت بگیریم  [2020 Jun] 
*عریضه سرگشاده شکوائیه به جناب شیر   [2020 May] 
* مرگ بر مصداقی اما زنده باد مصداقی   [2020 May] 
*اطلاعیه دفتر شیربرای تماشای برنامه جنگ تاریخساز سیاسی   [2020 May] 
*پیرمرد خنزر پنزری، بی بی تمیز خالدار و بنده  [2020 May] 
*در شکافتن نیل و ماه و آن سدیگر   [2020 May] 
*نیرومند تر از فک کروکودیل آب شور  [2020 May] 
*پاسخ به یک درخواست انسانی  [2020 May] 
*پاریس، کرونا، یک جسد تازه و رمضان  [2020 Apr] 
* کرونا و آخرین مباحثه عجقول ابن حکیم با حکیم ابن عجقول در معبد عجاقله. غروب اول  [2020 Apr] 
*دعای منظوم چهارده معصوم برای مصونیت از کرونا  [2020 Apr] 
*چکامه فلسفیه کرونائیه  [2020 Mar] 
*بی کُله مانده سر کعبه و واتیکان هم   [2020 Mar] 
*نه رباعی کرونائی/ کردند فرار حاجیان از کرونا  [2020 Mar] 
* قصیده وداع با فریب   [2019 Dec] 
*تسلیت  [2019 Nov] 
*یاداشتی برای ایرج مصداقی  [2019 Nov] 
*چه سود از کرشمه های تکراری  [2019 Nov] 
* زنده به گور  [2019 Nov] 
*تا ترا بیابم دخترک کوچک  [2019 Oct] 
*قصیده مبارکه ریدیه   [2019 Sep] 
* اگر مرگ نبود  [2019 Jul] 
*انتشار زخم دوزخ.دیوان یزید ابن معاویه   [2019 Jun] 
*جنبش! پانزده خرداد و بلاهت ما   [2019 Jun] 
*عاشقانه رمضانیه  [2019 Jun] 
*نگاهی به شناسنامه خانوادگی امام نخست و خلیفه چهارم‎  [2019 May] 
*غزل رمضان  [2019 May] 
*سالی دگر گذشت  [2019 Mar] 
*نوروزی دیگر.نوروز پیروز شکست ناپذیر  [2019 Mar] 
*رباعی‌های نوروزی  [2019 Mar] 
*سی رباعی. در باره حجاب، مبارزات شیرزنان ایران علیه این نماد ذلت و بردکی  [2019 Mar] 
*غزل پیرانه سر  [2019 Mar] 
*شیخنا حرف تو چون باد هوا خواهد شد  [2019 Feb] 
*ظهور   [2019 Feb] 
*چند شعر برای سرسبزی ملت ایران  [2019 Feb] 
*شاه شاه و خمینی خمینی است .نوشته ای در رابطه با «انقلاب! »نکبت آفرین و جابجائی بیست و دوم بهمن ۱۳۵۷  [2019 Jan] 
*به تکان آمدن و ابراز وحشت! هر«سه بیضه اسلام» علیه آقای ‏رضا پهلوی  [2019 Jan] 
*‏ کنتس خون الیزابت باتوری  [2019 Jan] 
*در باروی الیزابت باتوری(شماره یک)  [2019 Jan] 
*یاداشتی دوستانه به سه یاداشت دشمنانه   [2019 Jan] 
*عاشقانه های بی تاریخ. شماره های بیست و یکم تا سی اماسماعیل وفا یغمائی   [2018 Dec] 
*موسیقی و آواز در دیدگاه اسلام. پیامبر وامامان شیعه  [2018 Nov] 
*ایران وطن ماست   [2018 Oct] 
*شیخ بی ناموس ناموس وطن بر باد داد   [2018 Sep] 
*غلت میزنند (تحلیل سیاسی ایدئولوژیک شرایط روز در ایران)  [2018 Sep] 
*در مقابل گاو به احترام میایستم  [2018 Jul] 
*فریاد ‏‎   [2018 Jul] 
*ترانه آتش امید  [2018 Jul] 
*سهم ما  [2018 Jul] 
*ترس سیاسی  [2018 Jul] 
*هفت تیر- سالگرد جانباختن علی امیر کبیر یغمائی. یک تن از دهها هزار سرو بخاک افتاده با تبر جمهوری اسلامی  [2018 Jun] 
*ریقماسعلیخان  [2018 May] 
*رباعی ها. سی رباعی تازه از ساغر و باده تا به مستی رفتن   [2018 Apr] 
*بابای عزیز هم بمیدان آمد. کتاب سمفونی مقاومت نوشته محمد سیدی کاشانی  [2018 Mar] 
*میپرسی چرا دوستت دارم؟!  [2018 Mar] 
*کتابی از حمید اسدیان در مورد رذائل بنده  [2018 Feb] 
*بیست و پنج رباعی جاکش کوب قرمساق روب برای ممد جان  [2018 Jan] 
*با ملایان  [2017 Dec] 
*یاداشتی از یک رمال  [2017 Dec] 
*سرنوشت حکومت ملایان  [2017 Dec] 
*نوبت لرزیدن سقف و ستون خواهد رسید   [2017 Dec] 
*تفاوت آرامگاه اقبال لاهوری شاعر پاکستانی و آرامگاه یعقوب لیث بنیاد گذار استقلال مجدد ایران و زبان پارسی  [2017 Dec] 
*قصیده خدائیه  [2017 Nov] 
* تفاوت بزرگ امامزاده های راستین و دروغین  [2017 Nov] 
* تاریخ جعلی مردم ایران را فلج کرده  [2017 Nov] 
*شانزده نوامبر،جنگ قادسیه،پایان ایران باستانی وآغاز به ظلمت فرو شدن ایران  [2017 Nov] 
*این یکی(زلزله)دیگر کار الله است یقه آخوند را نگیرید  [2017 Nov] 
*درس ایدئولوژی. وکنکاشی در مورد ایمان بادمجان به ولابت‎!‎   [2017 Nov] 
*در ستایش ملت!  [2017 Oct] 
*چهار آبان سالروز تولد محمد رضا شاه پهلوی آخرین شاه وبهترین شاه دیکتاتور پس ازسقوط دولت ساسانی  [2017 Oct] 
*ایران وطن ماست‎   [2017 Oct] 
*دیگر شعر عاشقانه نخواهم سرود  [2017 Oct] 
*چهار رباعی وپاسخ به چند انتقاد  [2017 Oct] 
*روزگار و سايه روشن هاي زندگي وشعرمهدي اخوان ثالث   [2017 Sep] 
*«پانته آ»،«صفیه»،«محمد»و«کورش»  [2017 Aug] 
*‏ حماسه آریو برزن سردار دلاور و میهن پرست ایرانی  به بهانه سالگرد حماسه و جانباختن دلاورانه آریوبرزن و یارانش ‏دردوازدهم اوت [2017 Aug] 
*جهنم در قرآن‎  [2017 Aug] 
*درود بر آزاده نامداری   [2017 Jul] 
* شاملـو شـاعـري جهـانـي  [2017 Jul] 
*.تو پایدار بمان ای تمامت ایران   [2017 Jul] 
*تمامیت ارضی !   [2017 Jul] 
*بهشت و جهنم برترین پاسداران مدارهای جاذبه و اعتقاد  [2017 Jul] 
* در سالگرد انقلاب کبیر فرانسه ترجمه تازه ای ازسرود مارسیز.  [2017 Jul] 
*سند شماره یک‌ : قتل هولناک فاطمه بنت ربیعه در صدر اسلام   [2017 Jul] 
*عاشقانه های بی تاریخ. شماره های بیست و یکم تا سی ام  [2017 Jun] 
* بپاس پیدا شدن چند خمره شراب از عهد ساسانی  [2017 Jun] 
*ساقي نامه   [2017 Jun] 
*خلقی ست به تجربت کمر بر بسته ... پس از انتخابات   [2017 May] 
*غزل. مفهوم مردم. از دفترغزلها.   [2017 May] 
* غزلهای بی تاریخ   [2017 Apr] 
*نوعی استراتژی! شکلی از زندگی  [2017 Apr] 
*خدا فروشان  [2017 Apr] 
*تجربه  [2017 Mar] 
*درخت باران گسار! سلام! آمد بهار!   [2017 Mar] 
*آمده نو بهار ومن باز گل بهاره ام. شعرهای بهاری  [2017 Mar] 
*سروچون قامت تو قامت رعنا ننمود*   [2017 Mar] 
*ای تازه فقیه سخت دیر آمده ای  [2017 Mar] 
*به پیشواز نوروز برویم غزل بهاری  [2017 Mar] 
*نعلیات. چند رباعی  [2017 Jan] 
*ترانه من بازخواهم گشت(آواز شیپورها)   [2017 Jan] 
*قصیده سفر  [2016 Dec] 
*سمبل رحمت  [2016 Dec] 
*نوئل و پایان سال میلادی خوش.عاشقانه زمستانی  [2016 Dec] 
*پولاد و فرهنگ  [2016 Dec] 
*زنده باد ما!  [2016 Dec] 
*دعا  [2016 Dec] 
*سر ميزند دوباره خورشيد مهرباني  [2016 Dec] 
*از رباعی‌ها  [2016 Nov] 
*سه عاشقانه  [2016 Nov] 
*به بهانه تولد هفتمین امام شیعیان موسی ابن جعفر  [2016 Nov] 
* آنان که تنها نگران خود بودند  [2016 Nov] 
*درود بر مردم!زنده باد کورش  [2016 Nov] 
*روضه خوانهای قدیم و جدید و بشارت زنده بودن شیر!   [2016 Oct] 
*السلام علیک ومع السلامه یا ابا عبدالله   [2016 Oct] 
*کسی جان خود را نمی بوید  [2016 Sep] 
*بخوان كه ابر سيه پاره پاره خواهد شد   [2016 Sep] 
*با همگان.....(مانیفست)  [2016 Aug] 
*کتیبه ای بر دیوار تاریکترین شب  [2016 Aug] 
*سلسله امویان و سیمای واقعی معاویه و یزید بخش دوم   [2016 Aug] 
*آیا متناقض نمیشوید؟  [2016 Aug] 
*هیچ ایم ما شاعران!   [2016 Aug] 
*سلسله امویان و سیمای واقعی یزید و معاویه   [2016 Aug] 
*تمامیت ارضی !  [2016 Aug] 
*به خاطره شاپور بختیار   [2016 Aug] 
*کلمه بی معنای انسانیت   [2016 Jul] 
*جهنم همین جاست باور کنیم  [2016 Jul] 
*خمینی مرد ! خمینی زنده است  [2016 Jun] 
*معنای واقعی دیوث را ازمردم بپرسید  [2016 May] 
*عاشقانه در ماهور. برای ایران. برای تمام مردم ایران.  [2016 May] 
*سر ميزند دوباره خورشيد مهرباني  [2016 May] 
*قـصـیده شـهرها  [2016 May] 
*یادداشتی برای یک هموطن آذری   [2016 May] 
*از مادر خویشتن الی مادر خاک  [2016 May] 
*تغییر قبله خواهم داد!  [2016 May] 
*در ستایش حجاب   [2016 May] 
*گرامی باد روز کارگر.پتک اهنکوب محرومان شود عمامه کوب  [2016 Apr] 
* خطابه متناقض و مغموم اول ماه مه   [2016 Apr] 
*در باره سفر یا دزدیدن صبری حسن پور در ترکیه و دو گزارش  [2016 Apr] 
*شهیدانیم ما  [2016 Apr] 
*شهادت اعضای مرکزیت مجاهدین ، چند نکته و یک سئوال  [2016 Apr] 
*مرگ تبعیدی  [2016 Apr] 
*پیش از آزادی  [2016 Apr] 
*جهان آفرین، شیطان و خدا  [2016 Apr] 
*رباعی‌های نوروزی  [2016 Mar] 
*بهارانه خزانی  [2016 Mar] 
*نوروزی دیگر  [2016 Mar] 
*جشن چهارشنبه سوری خجسته باد. سرود آتش مقدس باستانی  [2016 Mar] 
*شكوه يك خاطره در ستايش دكتر محمد مصدق  [2016 Mar] 
*تمثيل حكيم اصفهانى ماجراى مرد بقال و حكايت انتخابات ملايان  [2016 Feb] 
*امامزاده  [2016 Feb] 
*در ستایش ارتداد   [2016 Feb] 
*به به از آفتاب عالمتاب  [2016 Feb] 
*شاه شاه و خمینی خمینی است   [2016 Feb] 
*درود بر گلنسا! سلام بر داش ابرام!  [2016 Jan] 
*مرگ. بخش چهارم رساله تائودا  [2016 Jan] 
*ای مقصد حقیقت. در بدرقه عباس محمدرحیمی  [2016 Jan] 
*در سفر عباس رحیمی. جانی بی جسد و نه جسدی بی جان   [2016 Jan] 
*سقوط و یادداشتی برای علی خراشادی  [2016 Jan] 
*نوشته سقوط و تعدادی سئوال از نویسنده  [2016 Jan] 
*میزند سر از البرز، آفتاب آزادي   [2016 Jan] 
*مسیح وهمه چیز فقط روی کاغذ.  [2015 Dec] 
*نوئل و پایان سال میلادی خوش.عاشقانه زمستانی  [2015 Dec] 
*به هیچ وجه تعجب نکنید  [2015 Dec] 
*آخر سال و کمی مغز تکانی! که غم انگیزید !  [2015 Dec] 
*غزل های یلدا  [2015 Dec] 
*سر بالین فقیهی بیدار  [2015 Dec] 
*غزل.یکشب اگر...  [2015 Dec] 
* شعری به یاد و برای یاران دلاوردانشگاه  [2015 Dec] 
* قصیده کوچه باغی  [2015 Dec] 
*حرفهای درست و دوربینی ستایش انگیز رئیس جمهور مقاومت !  [2015 Nov] 
*ظهور دوباره ضعفر جنی  [2015 Nov] 
* زمزمه ای بر گور ساعدی. ترانه های مرگ  [2015 Nov] 
* چكامه برای کشتگان راه آزادی شهیدان قتلهای زنجیره ای  [2015 Nov] 
*خدافروشان  [2015 Nov] 
* کلاه از سر بر میگیرم  [2015 Nov] 
*آزادی ئی میخواهم که بنوشمش   [2015 Nov] 
*آش کشک خاله مریم وپاسخی کوتاه به بیست و چند مقاله! بخش اول  [2015 Nov] 
* با ناخدا  [2015 Nov] 
* ملت! ملت! همیشه سردار  [2015 Nov] 
* تمام ماجرا. یک مقاله، یک سند و چند لینک  [2015 Nov] 
*در ضرورت دشنام دادن و یک شعر؛ بیشرفم بیشرفم بیشرف  [2015 Nov] 
*عاشقانه در ماهور. برای ایران. برای تمام مردم ایران  [2015 Nov] 
*باز هم کشتار و نقش آفرینی تیغه های قیچی جنایت  [2015 Oct] 
*موقعیت امام حسین از مبارزه اش با یزید سرچشمه نمیگیرد بلکه در پایه ناشی ازامامت اوست  [2015 Oct] 
* منظومه کاروان.در سوگ شهیدان اشرف  [2015 Oct] 
*یاداشتی کوتاه بر یک مقاله؛   [2015 Oct] 
* العشق اکبر  [2015 Oct] 
* دو غزل پائیزی  [2015 Oct] 
*موسیقی و آواز در دیدگاه اسلام. پیامبر وامامان شیعه   [2015 Oct] 
*زمزمه‌ای با «مرضیه»، در پنجمین سالگرد سفر آن عزیز  [2015 Oct] 
* سرود مهرگانى  [2015 Oct] 
*کعبه منو حاجی  [2015 Sep] 
*سفر تلخ بی بازگشت کعبه  [2015 Sep] 
*خزانی   [2015 Sep] 
*هنوز هجوم ادامه دارد   [2015 Sep] 
*سرود مهرگانى  [2015 Sep] 
*و خویشتن را بنگر.....  [2015 Sep] 
*خدا و انسان(غزل) ا  [2015 Sep] 
*از زمزمه‌های ولگردی پیر که ترانه هم می‌سرود  [2015 Sep] 
*شاعر رسمی شعرهایش را میخواند  [2015 Sep] 
* چه بر جای مانده است؟  [2015 Sep] 
*هیچ ایم ما شاعران!  [2015 Sep] 
* چهار رباعی  [2015 Aug] 
*العشق اکبر. غزل  [2015 Aug] 
*آخرين ترانه‌ي دو زناكار  [2015 Aug] 
*غزل.در کوخ تنفروشان  [2015 Aug] 
*در جواب یک رفیق سابق لر  [2015 Aug] 
* امامزاده  [2015 Aug] 
*قصیده تلخ معرفت  [2015 Aug] 
*آخوندها! آخوندها  [2015 Jul] 
*کتیبه ای بر دیوار تاریکترین شب  [2015 Jul] 
*آدمی بسیارست  [2015 Jul] 
*حجر الاحمر(سنگ سرخ)  [2015 Jul] 
*شاملو شاعری جهانی - گفتگوی با اسماعیل وفا یغمائی   [2015 Jul] 
*دو مرثیه  [2015 Jul] 
* کرد را میکشند اما کرد زنده است   [2015 Jul] 
*تبريك حافظ به مناسبت فرا رسيدن عيد فطر و سخنى چند از هنوز هم تنهائى حافظ   [2015 Jul] 
*پایان ماه رمضان بر روزه داران و روزه خواران مبارک باد   [2015 Jul] 
*اسلام دموکراتیک مطلقا وجود ندارد  [2015 Jul] 
*عریضه شماره دوم ب. فراهانی و چند نکته  [2015 Jul] 
*نگاهی به زندگی و روزگار ابوالحسن يغما جندقی   [2015 Jul] 
*غزلی از گذشته ها در سال 1349و ماه رمضانی در هفده سالگی  [2015 Jul] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره19. در باره «تیمور نبی» پیغمبر اخیر الظهور در تاجیکستان و رعایت انصاف   [2015 Jul] 
* بیزارتر از داعشیان....  [2015 Jul] 
*دو ملودی  [2015 Jul] 
* کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من  [2015 Jul] 
*در رد ارتباط تاریخساز«حاجیه فاطمه اره» باوزیر مقتول قائم مقام فراهانی  [2015 Jun] 
* غزل رمضان  [2015 Jun] 
* فقط دوازده خط و نیم .شماره18. «پدودینی» ممنوع است!  [2015 Jun] 
*با تمام رهبران  [2015 Jun] 
* کتیبه ای بر دیوار تاریکترین شب  [2015 Jun] 
* من هم استحقاق دعوت به ویلپنت را داشتم   [2015 Jun] 
*اگر پرچم آزادى...  [2015 Jun] 
*نعلیات  [2015 Jun] 
*جنبش! پانزده خرداد و بلاهت ما  [2015 Jun] 
* غزل. خدای عاشقان  [2015 Jun] 
*خدا و انسان(غزل)  [2015 Jun] 
* فقط دوازده خط و نیم .شمارها 15 چرا خدا را باور داریم؟  [2015 May] 
* در ستایش تاختن  [2015 May] 
*ساقي نامه  [2015 May] 
*سه عاشقانه  [2015 May] 
*اگر عشق گناه است  [2015 May] 
*دو سر قافان  [2015 May] 
*تقطیر و تغلیظ یک گنداب در یک قطره  [2015 Apr] 
*آینه‌ها (۲)  [2015 Apr] 
*آینه  [2015 Apr] 
* غزل فراچکیدن  [2015 Apr] 
* نگاهی به هستی شناسی مولاناجلال الدین محمد بلخی  [2015 Apr] 
* زیباترین جنگاور جهان  [2015 Apr] 
* ابوسعید ابی الخیر عارف انساندوست  [2015 Apr] 
* قـصـیده شـهرها از مجموعه چهار فصل در طبیعت سوم  [2015 Apr] 
*غزل  [2015 Apr] 
* عاشقانه در ماهور  [2015 Apr] 
*شش عاشقانه   [2015 Apr] 
*فقط دوازده خط و نیم و گاهی بیشترک. شماره 14. لطفا از الله و پیامبر بزرگوارش بپرسیم  [2015 Mar] 
*عاشقانه. چو گسیو میگشائی  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره ۱۳ اسلام دموکراتیک مطلقا وجود ندارد  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره12تئوری آیه الله وحید و زیر سئوال رفتن قران  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره11 بزرگترین شاهکار آخوندها  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره 10.و جناب آقای مقلب القلوب والابصار  [2015 Mar] 
*نوروزی دیگر  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره 9نوروز پیروز شکست ناپذیر  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .شماره 8 مهیب تر از مبارزه مسلحانه نبرد فلسفی است  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم. شماره ۶ و ۷ ؛ سرگذشت الله بخش‌های یک و دو   [2015 Mar] 
*غزل جهانخدائی  [2015 Mar] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس .کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت چهاردهم)   [2015 Mar] 
*در باره رابطه حضرت حدث اصغر با جناب شقیقه  [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم .اگر شیطان خدا بود؟. شماره 5   [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم در باره اعتقاد شماره 4  [2015 Mar] 
*تماشا کنید!با داعش تاریخ تکرار میشود و ما می توانیم بدانیم   [2015 Mar] 
*فقط دوازده خط و نیم (1)روز جهانی زن ربطی به رقیه و سکینه و فاطمه و... ندارد  [2015 Mar] 
*هشت مارس وسه غزل در ستایش زنان ایران  [2015 Mar] 
*هشت مارس .ماجرای سرودن ،سرود کاوه میهن، سرود زن و یادی از مرضیه  [2015 Mar] 
*ترا دوست دارم ای محبوب  [2015 Mar] 
*تو زیبائی ای میهن من  [2015 Feb] 
*آغاز و پایان جهان  [2015 Feb] 
* خدائی تازه خواهد زد هستی  [2015 Feb] 
*میزند سر از البرز آفتاب آزادی  [2015 Feb] 
*به به از آفتاب عالمتاب  [2015 Feb] 
*لبان تلخ تو   [2015 Feb] 
*کمی هم لبخند و ارامش و یک ترانه. حاجی خیلی پیدا میشه تو دنیا  [2015 Feb] 
*مثنوی گربه نامه.  [2015 Feb] 
*آقایان! چند مترش باقی مانده. دقت کنید.   [2015 Jan] 
*ماجرای پیرمردی 120 ساله که قبل از پدرش متولد شده است   [2015 Jan] 
*چی بودیم؟ چی شدیم!! چی میشیم؟عکسی از مرحوم ملک عبدالله در دانشگاه نور   [2015 Jan] 
* یاداشت اسماعیل وفا یغمائی و اطلاعیه جدید کمیسیون شورای ملی مقاومت در مورد فرا خواندن به اقامه دعوا  [2015 Jan] 
*یادداشتی برای دوستان  [2015 Jan] 
*با من بیائین. از مجموعه شعرها و نوشته های خانه خانم مکنزی شماره 3   [2015 Jan] 
*دیباچه و در باره بلیندا مکنزی   [2015 Jan] 
*می توانیم فرض کنیم کمپ لیبرتی جابجا شده است !   [2015 Jan] 
*بعدا بیشتر توضیح خواهم داد شماره 2   [2015 Jan] 
*دایناسورها  [2015 Jan] 
*سفر تلخ بی بازگشت کعبه  [2015 Jan] 
*ضریح   [2015 Jan] 
*مرگ بر مصداقی اما زنده باد مصداقی  [2015 Jan] 
*عاشقانه زمستانی  [2015 Jan] 
*بیاد هوشنگ عیسی بیگلو . در نیستی شناورم و کیف میکنم   [2015 Jan] 
*چه مقتدرند مردگان از مجموعه منتشر نشده آتشکده)   [2015 Jan] 
* مسیح را تعریف کنید انشاءسال 2013 میلادی  [2014 Dec] 
* غزل های یلدا   [2014 Dec] 
*منظومه نيايش نوئل   [2014 Dec] 
*امامت ملت و نه هیچ امام دیگر  [2014 Dec] 
*غزل در ستایش ترکان ودرذم تجزیه طلبی!  [2014 Dec] 
* بهانه زیستن.غزلیات بی تاریخ  [2014 Dec] 
*شعری به یاد و برای یاران دلاوردانشگاه   [2014 Dec] 
*قصیده یائیه در سرنوشت فقیه و ولایتش  [2014 Dec] 
*پیش از آزادی  [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس .کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت چهاردهم)   [2014 Nov] 
* ز بهر ما زخدا دشنه ای بر آوردند  [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت سیزدهم)   [2014 Nov] 
*بعد از این شبانه ها  [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام (قسمت دوازدهم)  [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت یازدهم)  [2014 Nov] 
*عاشقانه  [2014 Nov] 
*در برکشیدن شمشیر مینائی علیه همنشین بهار  [2014 Nov] 
*لبان تلخ تو  [2014 Nov] 
*عاشورای ایرانی و نگاهی به برخی چشم اندازها  به بهانه سالگرد حماسه و جانباختن دلاورانه آریوبرزن و یارانش دردوازدهم اوت سیصد و سی سال قبل از میلاد مسیح [2014 Nov] 
*درستايش رسالت  [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا ( قسمت دهم )   [2014 Nov] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت نهم )  [2014 Oct] 
*شهر من باز به گل بشکفی و روح بهار  [2014 Oct] 
*الا یا ایها الساقی  [2014 Oct] 
* قصیده چاووشیه نونیه جمهوریه اسلامیه  [2014 Oct] 
*مزموزما جهانست با آیه های روشن  [2014 Oct] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا(قسمت هشتم)  [2014 Oct] 
*غزل تازه. هوای تازه کجاست  [2014 Oct] 
*مرگ تبعیدی  [2014 Oct] 
*درکارگاه صبح  [2014 Oct] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت هفتم)  [2014 Oct] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت ششم )   [2014 Oct] 
*در این هوا که منم  [2014 Oct] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت پنجم)  [2014 Oct] 
*اى آزادى   [2014 Oct] 
*در ژرفا! بیاد محسن امیر اصلانی  [2014 Sep] 
*سرود مهرگانى   [2014 Sep] 
*خــزانی  [2014 Sep] 
*قـصـیده شـهرها - از مجموعه چهار فصل در طبیعت سوم  [2014 Sep] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت چهارم)  [2014 Sep] 
*لبان تلخ تو   [2014 Sep] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت سوم)  [2014 Sep] 
*كي مهر خرد از دل شبگير برآيد  [2014 Sep] 
*با داعشیان  [2014 Sep] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس کوششی برای تماشای روزگار و سرگذشت حقیقی و زمینی امام رضا (قسمت دوم)  [2014 Sep] 
*چاووشی قصیده چاووشیه نونیه جمهوریه اسلامیه  [2014 Sep] 
*نیایش  [2014 Sep] 
*«خارجه نشین!»  [2014 Aug] 
*سیمای تاریخی و حقیقی یک قدیس. اسماعیل وفا یغمائی(قسمت اول)  [2014 Aug] 
*مرثیه  [2014 Aug] 
*بیزار تر از داعشیان....   [2014 Aug] 
*تائودا، پرنده کوچک و ببر مهربان.قسمت های اول تا چهارم  [2014 Aug] 
*آینه  [2014 Aug] 
*الا یا ایها الساقی  [2014 Aug] 
*چند سفارش به نویسندگان فرامایه   [2014 Aug] 
*ملت! ملت! همیشه سردار  [2014 Aug] 
*عاشقانه  [2014 Aug] 
*غثیان (استفراغ)  [2014 Aug] 
*واق واق سگان به زیر مهتاب جلیل  [2014 Aug] 
* تبريك حافظ به مناسبت فرا رسيدن عيدفطر و سخنى چند از هنوز هم تنهائى حافظ   [2014 Jul] 
*هانا آرنت هم اطلاعاتی بوده است  [2014 Jul] 
*سؤال  [2014 Jul] 
*با ناخدا  [2014 Jul] 
*اندر گسسته شدن بند دهان و بند تنبان  [2014 Jul] 
*دعا  [2014 Jul] 
*در ارتباط «زنده یادگودرزی» با «شادروان شقایقی»  [2014 Jul] 
*شاید آینه ای لازم باشد  [2014 Jul] 
*در ستایش ارتداد  [2014 Jul] 
*تاملاتى آزاد، ناكافى،ساده وپراكنده در باره مذهب و لامذهبى  [2014 Jul] 
*میخ محکم اسلام عزیز و واگذاری آن به مردم بمناسبت ماه رمضان و تاملات و تدبراتی آزاد در رابطه با اسلام عزیز [2014 Jul] 
*سبیل هم سبیل مقاومت!  [2014 Jun] 
*زنده باد شکاف!  [2014 Jun] 
*با مشکل پیامبران چه باید کرد  [2014 Jun] 
*کاردها می‌گریند  [2014 Jun] 
*.شباهتها. عاطفه اقبال. مسیح علینژاد   [2014 Jun] 
*کی بود کی بود من نبودم   [2014 Jun] 
*یک شب اگر  [2014 Jun] 
*با مشکل پیامبران چه باید کرد   [2014 Jun] 
*جنبش!پانزده خرداد و بلاهت ما  [2014 Jun] 
*در قلب مردم در سفر غلامرضا خسروی [2014 Jun] 
*بخوان كه ابر سيه پاره پاره خواهد شد  [2014 Jun] 
*چرا حیرت میکنیم! باور کنیم!   [2014 Jun] 
*خوشاسپیده دم سرخ  [2014 May] 
*بازنویسی و خوانشی تازه از ترانه قدیمی یکی یه پوله خروس. زنده یاد جواد بدیع زاده  [2014 May] 
*با گوش‌های کر  [2014 May] 
*«بوي جوي موليانم آرزوست»  [2014 May] 
*غزل یک شب اگر...  [2014 May] 
*ساقی نامه  [2014 May] 
*برای شما متاسف و غمگینم  [2014 May] 
*عشق  [2014 May] 
*خطابه متناقض ومغموم ومه آلود اول ماه مه  [2014 May] 
*سرود انترناسیونال سرودی که همیشه پاکیزه است  [2014 May] 
*باز هم لیبرتی و باز هم جان ساکنان لیبرتی  [2014 Apr] 
*طعم روشنائی  [2014 Apr] 
*تجربه  [2014 Apr] 
*یادنامه بیستمین سالگرد سفرکمال رفعت صفائی(ک. صبحگاهان). شماره 1 در بیستمین سالگرد سفر کمال رفعت صفایی [2014 Apr] 
*هوای تازه کجاست  [2014 Apr] 
*وقتی همه چیز فراموش میشود قصه کوتاه [2014 Apr] 
*گوی مقدس  [2014 Apr] 
*قصیده سنگشار  [2014 Apr] 
*چه انتظار ؟بهاري نميرسد از راه  [2014 Apr] 
*نوروز من توئی  [2014 Mar] 
*بسوی بهار  [2014 Mar] 
*خوابم به گل نشست و بهار آمدم به خواب  [2014 Mar] 
*هوا شكفت و به جان جهان شراب چكيد  [2014 Mar] 
*بهار عبا پوش  [2014 Mar] 
*نوروزتان خوش باد  [2014 Mar] 
*سرود نوروزی آتش مقدس باستانی   [2014 Mar] 
*به پیشواز بهار؛ غزل‌های بهاری شماره شش تا ده  [2014 Mar] 
*آنکه عالم همه مست است ز رنگ وی و بویش در ستایش زنان و روز زن هشت مارس  [2014 Mar] 
*در خلوت زاهدان اثنی عشری بمناسبت هشت مارس!  [2014 Mar] 
*عاشقانه عریان بهاری  [2014 Mar] 
*غزل بهاری شماره یک  غزل غزل به پیشواز نوروز و بهار رویم [2014 Mar] 
*ترس سیاسی  [2014 Mar] 
*آواز کولی‌ها  [2014 Feb] 
*بازخوانی پنج نوشته به مناسبت سرکوب مجدد درویشان ایران توسط ارتجاع حاکم  [2014 Feb] 
*مکاشفه  [2014 Feb] 
*پنج غزل عاشقانه. پیشکش به اهل دل و عشق  [2014 Feb] 
*خدائی تازه خواهد زاد، هستی  [2014 Feb] 
*درباره مقوله امام وامامت وامامواره ها درتشيع!  [2014 Feb] 
*اگر روزی واقعا انقلاب شد  [2014 Feb] 
*عاشقانه در ماهور. برای ایران. برای تمام مردم ایران  [2014 Jan] 
*آلترناتیوی که از دفاع درست و توضیح عاجز است  [2014 Jan] 
*هوای تازه کجاست   [2014 Jan] 
*کتیبه ای بر دیوار تاریک ترین شب  [2014 Jan] 
*میتوانیم فرض کنیم کمپ لیبرتی جابجا شده است !  [2014 Jan] 
*اجلاس دو روزه شورا ی ملی مقاومت و دو کلمه از مادرعروس  [2014 Jan] 
* در بدرقه رضا مرزبان در نیستی شناورم و کیف میکنم [2014 Jan] 
*زیرا باد می‌وزد  [2014 Jan] 
*نگران مباش!  [2014 Jan] 
*اگر مرگ نبود   [2014 Jan] 
*پنج مکاشفه  [2014 Jan] 
*برای مزید اطلاع و شناخت؛ شاهکار هنری جدید گروه «فنان ابو محمد»  [2014 Jan] 
*عاقبت نيم شبي مست زره مي‌آئي.از دفتر غزلها  [2013 Dec] 
*مسیح را تعریف کنید انشاءسال 2013 میلادی  [2013 Dec] 
*تسلیتی تکراری و بیفایده! و یا تبریک  [2013 Dec] 
*در دفاع از قهرمانان در زنجیر ویکی دو نکته در مورد ایرج مصداقی   [2013 Dec] 
*سه سروده .طعم روشنائی  [2013 Dec] 
*نيايش نوئل   [2013 Dec] 
*مژده! سر زد از البرز، آفتاب آزادي  [2013 Dec] 
*غزل های یلدا  [2013 Dec] 
*آواز شیپورها( من باز خواهم گشت)  [2013 Dec] 
*و حدیث پیرامونیان هفت حصار  [2013 Dec] 
*پایان اعتصاب غذا. تبریک عام، و تبریک خاص! به آقایان قصیم و روحانی !  [2013 Dec] 
*نگاهی به هستی شناسی مولاناجلال الدین محمد بلخی  [2013 Dec] 
*ابراز نگرانی  [2013 Dec] 
*غزل.  [2013 Dec] 
*معجزه! و شرمنده از بی ایمانی خود  [2013 Dec] 
*دعا   [2013 Dec] 
*هنوز سرودتان را مى خوانم   [2013 Dec] 
*سه گفتگو در باره شانزده آذر اسماعیل وفا یغمائی. م. ساقی   [2013 Dec] 
*در ستایش تاختن  [2013 Dec] 
*هفت حصار  [2013 Dec] 
*یک درخواست و یک جواب و نظر شادروان استاد معین  [2013 Nov] 
*درخواست از دوستان  [2013 Nov] 
*واژگونانیم برچنگک به قصابان بگو   [2013 Nov] 
*اعتصاب غذا خبر جدید  [2013 Nov] 
*دیریست، دریغا  [2013 Nov] 
*بیماران عقیدتی  [2013 Nov] 
*محبت نیست جز در ده نشینان!  دو نوشته و دو اشاره  [2013 Nov] 
*اما باران خواهد بارید  [2013 Nov] 
*لطفا در باره امام حسین دهانتان را ببندید  [2013 Nov] 
*غزل.در کوخ تنفروشان  [2013 Nov] 
*ای تازه فقیه سخت دیر آمده ای  [2013 Nov] 
*آخرین دیدار و گفتگو با مرضیه  [2013 Nov] 
*چند شعر در زندگی و مرگ ابراهیم آل اسحاق  [2013 Nov] 
*ساختار ، واشاره ای به ماجرای سعید جمالی   [2013 Oct] 
*و دیریست، دریغا؛ درنظاره چهلمین روز اعتصاب غذا  [2013 Oct] 
*اگر مرگ نبود  [2013 Oct] 
*سخنرانی در مقابل کشتزاری که گاوها در آن میچرند  [2013 Oct] 
*سر بالین فقیهی بیدار؛ نگاهی گذرا به برخی سایه روشن های زندگی آیه الله منتظری  [2013 Sep] 
*در خیل خائنان  [2013 Sep] 
*آتش تاریک  [2013 Sep] 
*یاداشتی در باره درد نامه استاد حمید رضا طاهر زاده!  [2013 Sep] 
*اگر پرچم آزادی...  [2013 Sep] 
*پیش از آنکه کشتار ششم انجام گیرد  [2013 Sep] 
*نگذاریم یعنی نگذارید بچه های اشرف کشته شوند  [2013 Sep] 
*منظومه کاروان- در سوگ شهیدان اشرف  [2013 Sep] 
*من این سوگ بزرگ را هرگز نمی‌توانم هضم کنم  [2013 Sep] 
*از زورخانه خواجه خضر تا زورخانه سیاست وچرخ قجری یاداشتی بر یاداشت آقای جلال گنجه ای   [2013 Aug] 
*عق ام گرفته است (برای ایرج مصداقی)  [2013 Aug] 
*باز هم تهدید  [2013 Aug] 
*در معنا و مفهوم بند از بند جدا کردن  [2013 Aug] 
*الا یا ایها الساقی  [2013 Aug] 
*باور کنید اعضا و هواداران مجاهدین گوسفند نیستند   [2013 Aug] 
*نگذاریم یعنی نگذارید بچه های اشرف کشته شوند  [2013 Aug] 
*اى آزادى…  [2013 Jul] 
*دوستان سابق! بخود آئید  [2013 Jul] 
*با اسلام عزیز چه باید کرد و چه نباید کرد  [2013 Jul] 
*مراد علی و مرید علی تاملی در پدیده مراد علیگری ومرید علیگری در سیاست  [2013 Jul] 
*به یاد شهید راه آزادی علی امیر کبیر یغمایی   [2013 Jun] 
*من باب اطلاع..برهای تازه باغ!  [2013 Jun] 
*پاسخ به دو سئوال و وقتی ته قضیه بالا می‌آید  [2013 Jun] 
*تداعی ها طرحی از سیمای یک مجاهد و یادی از مهدی افتخاری  [2013 Jun] 
*باز خوانی یک نامه(پاسخ نامه اول خانم اکرم حبیب خانی) و درنگی بر برخی نکات  [2013 Jun] 
*اطلاعیه. ممنوعیت پخش آثار من از رسانه های مجاهدین و شورا ورسانه های وابسته  [2013 Jun] 
*نامه خانم اكرم حبيب‌خاني به كميسر عالي حقوق بشر  [2013 Jun] 
*توضیحی بر یک یاداشت دیگر  و در ستایش «شرف» جمال بامداد [2013 Jun] 
*پنج نامه  [2013 Jun] 
*یک نامه و مشتی خاطره. اسماعیل وفا یغمائی  [2013 Jun] 
*یا اکرم حبیب خانی زنده است؟ ۲ تداعی هاو گوشه هائی از یک واقعیت [2013 May] 
*آیا اکرم حبیب خانی زنده است؟ ۱  تداعی هاو گوشه هائی از یک واقعیت قسمت اول  [2013 May] 
*چاووشی  [2013 May] 
*دردناک، مضحک، خطرناک   [2013 Apr] 
*تو پایدار بمان ای تمامت ایران  [2013 Mar] 
*معنای کلام هستی  [2013 Mar] 
*واقعیت تاریخ ایران و دیدگاههای آقای بنی طرف  [2013 Mar] 
*آیا می شود حرف زد؟  [2013 Feb] 
*   [2013 Feb] 
*مسیح را تعریف کنید  [2012 Dec] 
*به پایان میرسد ای دوست هستی  [2012 Dec] 
*شانزده آذر: چهار گفتگو در باره جنبش دانشجوئی  [2012 Dec] 
*عاشورای ایرانی و نگاهی به برخی چشم اندازها  [2012 Nov] 
*بن بست تن شکست و فراخای جان رسید  [2012 Nov] 
*در درگذشت احمد قابل  [2012 Oct] 
*از زمزمه های ولگردی پیر که ترانه هم میسرود  [2012 Oct] 
*رباعیات؛ ای تازه فقیه سخت دیر آمده ای  [2012 Jul] 
*اگر مرگ نبود  [2012 Jul] 
*جماع الوداع ووداع الجماع با مددی از نسیم شمال و استعانت از ابوالحسن یغما جندقی  [2012 Jul] 
*پیش از آنکه ساکنان اشرف کشتار شوند به یاریشان برخیزیم  [2011 Nov] 
*نگذاریم یعنی نگذارید بچه های اشرف کشته شوند  [2011 Nov] 
*حقیقت ساده  [2011 Oct] 
*تخم اشتباه  [2011 Aug] 
*سخنرانی در مقابل کشتزاری که گاوها در آن میچرند  [2011 Jul] 
* در رازهای پیروزی و دوام مقام معظم بی زوال ولایت  [2011 Jul] 
*باور، تناقض و یک مسئله هندسی  [2011 Jun] 
*با تمام رهبران  [2011 Jun] 
*فرمانده فتح الله.در بدرقه مجاهد قهرمان فرمانده و چریک ارتجاع سوز مجاهد مهدی افتخاری  [2011 Jun] 
*چهار خرداد  [2011 May] 
*توجه به چند نکته ساده  [2011 May] 
*منظومه کاروان در سوگ شهیدان اشرف [2011 Apr] 
*به بهانه سخنان دکتر هزار خانی و سخنی با خانم رجوی  [2011 Apr] 
*ننگ و نفرت بر قاتلان فرزندان مجاهد و مبارز مردم ایران  [2011 Apr] 
*تاملاتی ساده و پراکنده در باره مذهب و لامذهبی   [2011 Jan] 
*گفتگوی م. ساقی، با اسماعیل وفا یغمائی( قسمت چهارم) (سری دوم گفتگوها، گفتگوی چهادهم) [2010 Dec] 
*شانزده آذر: گفتگوی م. ساقی، با اسماعیل وفا یغمائی(3)  [2010 Dec] 
*شانزده آذر، گفتگوی م. ساقی با اسماعیل وفا یغمائی(2)  (سری دوم گفتگوها، گفتگوی دوازدهم) [2010 Dec] 
*شانزده آذر، گفتگوی م. ساقی، با اسماعیل وفا یغمائی (سری دوم گفتگوها، گفتگوی یازدهم) [2010 Dec] 
*یادداشتی بر یادداشت همنشین بهار مشکل اصلی ولایت و سلطنت است و بس [2010 Nov] 
*من باب اطلاع  [2010 Nov] 
*مرگ می آید که ما را نو کند  [2010 Nov] 
*مگر راهی جز مردن؟  [2010 Nov] 
*آی ابراهیم....  [2010 Nov] 
*ابراهیم آل اسحاق به معبود پیوست   [2010 Nov] 
*فرهاد هم به خواب شیرین رفت  [2010 Nov] 
*خاتون (به یاد مرضیه)  [2010 Oct] 
*غزل در خاکسپاری مرضیه بی مرگ  [2010 Oct] 
*در بدرقه بانوی بزرگ تبعیدیان و پناهندگان سیاسی، مادر کوشالی  [2010 Sep] 
*خداینامک (بخش نخست) تاملاتی پراکنده در باره مفهوم خدا  [2010 Sep] 
* سفرت خوش ستار!  [2010 Sep] 
*تجربه  [2010 Sep] 
*موجودات فضائی و نظرات پرفسور هاوکینگ بنده!  [2010 May] 
*ماجرای نقاب و برقع و صدور کثافات مکتبی  [2010 Apr] 
*در شانزدهمین سالگرد سفر کمال رفعت صفایی  [2010 Apr] 
*«درس شناخت» ، «همبستگی ملی» و اهالی «آواتار»!  [2010 Mar] 
*چند خاطره ومن بلوچها را دوست دارم  [2010 Feb] 
*بکوشیم! واگر نه بفکر «تعدادی رهبر» باشیم  [2010 Feb] 
*مقداری توضیح واضحات...  [2010 Feb] 
*یا زلزلت الزلزال!، یا اخرجت الاثقال!  [2010 Jan] 
*سر بالین فقیهی بیدار نگاهی گذرا به برخی سایه روشن های زندگی آیه الله منتظری [2010 Jan] 
*یاداشت و توضیحی کوتاه  [2009 Dec] 
*ملایان بر لب باغچه نعنا!  [2009 Nov] 
*دواسلام متضاد! یا مسلمانان متضاد؟  [2009 Oct] 
*هفت شعر تازه  [2009 Oct] 
*در رهائی از میان فک تمساح وپس از آن  [2009 Oct] 
*پایان ماه رمضان بر روزه داران و روزه خواران مبارک باشد  [2009 Sep] 
*در زیر قناره های قصابان  [2009 Sep] 
*در چگونگی انواع ایستادن و نشستن و خوابیدن  [2009 Sep] 
*کودتای پاسداران و ایرانی تحت حاکمیت نظامیان؟!  [2009 Sep] 
*کجا ایستاده ایم؟  [2009 Aug] 
*قبل و بعد از اعتصاب غذا و برخی نکات  [2009 Aug] 
*عاشورای ایرانی و نگاهی به برخی چشم اندازها به بهانه سالگرد حماسه و جانباختن دلاورانه آریوبرزن و یارانش دردوازدهم اوت سیصد و سی سال قبل از میلاد مسیح [2009 Aug] 
*از سه شنبه تا شنبه و نگاهی به حدیث خونین شهر اشرف (بخش دوم)   [2009 Aug] 
*از سه شنبه تا شنبه و نگاهی به حدیث خونین شهر اشرف  [2009 Aug] 
*دو شعر برای شهیدان اشرف   [2009 Jul] 
*قصیده میر حسینیه موسویه  [2009 Jul] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر-گفتگوهای سری دوم - قسمت دهم   [2009 Jul] 
*رهبران کجایید   [2009 Jul] 
*این یه انقلابه  [2009 Jun] 
*نه ! «ندا» نمرده است  [2009 Jun] 
*بپاس حرمت و شرف ملت ایران  [2009 Jun] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر  [2009 Jun] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر- قسمت ششم (ادامه زنان)   [2009 Apr] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر- قسمت پنجم زنان  [2009 Mar] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر- قسمت چهارم   [2009 Mar] 
*اگر روزي واقعا انقلاب شد  [2009 Feb] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر (۳)   [2009 Feb] 
*گفتگو با اسماعیل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر (۲)  [2009 Feb] 
*گفتگو با اسماییل وفایغمایی، شاعر ، نویسنده و پژوهشگر (۱)  [2009 Feb] 
*در مقدارکی تامل کردن در عمق قضایا و توجه به سر کلفت قضیه!  [2008 Dec] 
*ماجرای سخنرانی خاتمی و داستان کربلائی اسلام و آغوش باز ایران  [2008 Dec] 
*در باره آخوندها آخوندی قضاوت نکنیم  [2008 Oct] 
*گفتگو با اسماعیل وفا یغمایی در موضوع مذهب، حکومت مذهبی، قدیسان و....   [2008 Mar] 
*شاه ، شاه! و خمینی، خمینی است! به بهانه سالگرد ۲۲ بهمن۱٣۵۷ [2008 Feb] 
*آی آدمها در باره گروهی از جدا شدگان از ارتش آزادی و رها شدگان از کمپ تیف و شرایط دردناک آنان در اربیل [2008 Feb]